Tê tay chân: Dấu hiệu bệnh lý xương khớp thường gặp

Tê tay chân có thể là biểu hiện của nhiều bệnh lý xương khớp

Khái quát về tình trạng tê tay chân

Tê mỏi, đôi khi được gọi là “dị cảm” tức là cơ thể bị mất cảm giác tập trung ở một bộ phận cụ thể nào đó, phổ biến là tay hoặc chân. Cảm giác tê chân tay có thể đi kèm với hiện tượng ngứa ran khắp người giống như bị nhiều mũi kim nhỏ châm chích.

Bạn có thể không cảm nhận được khi tay chân tiếp xúc với nhiệt độ hay bị chạm nhẹ. Tình trạng này được lý giải là do dây thần kinh bị tổn thương nên không gửi được tín hiệu đến não.

Khi chân tay bị tê bì, bạn sẽ phải dừng công việc hoặc hoạt động đang tiến hành bởi lúc này các chi gần như bị vô hiệu hóa. Thông thường, cảm giác này sẽ qua đi sau khi chúng ta nghỉ ngơi mà không cần dùng thuốc hoặc can thiệp y tế.

Tuy nhiên, nếu tình trạng tê bì lặp lại nhiều lần và thời gian mất cảm giác chi những lần sau lâu hơn lần trước thì cần phải cảnh giác. Bởi vì, đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý khác đang âm thầm phát triển bên trong cơ thể, thường là liên quan đến vấn đề xương khớp.

Triệu chứng và dấu hiệu tê bì chân tay

Tê tay chân có thể gây ra một số biểu hiện bất thường ở nhiều vị trí khác nhau dọc theo tay và chân, thậm chí ảnh hưởng đến các khu vực lân cận, điển hình như:

• Cảm giác nóng bỏng toàn thân, tập trung ở 2 tay và 2 chân.

• Mất cảm giác làm giảm khả năng nhạy cảm (thường vào ban đêm).

• Tê buốt và mỏi dọc cẳng chân và cánh tay.

• Buồn tay buồn chân và tê như kiến bò dưới da khi cố định tay, chân một khoảng thời gian nhất định.

• Ngứa ran tứ chi.

• Chuột rút, co thắt tay chân đột ngột.

Tê tay tê chân thường kèm theo hiện tượng chuột rút đột ngột

Khi chân tay bị tê bì trong vài ngày liên tục và kèm theo các dấu hiệu như màu sắc da tay, da chân bị biến đổi, chóng mặt, đau đầu khó thở, mất kiểm soát ruột… các bạn nhất định phải đến cơ sở y tế thăm khám.

Lúc này, tê bì tay chân không còn là phản ứng bình thường của cơ thể khi các chi bị chèn ép hoặc bất động quá lâu nữa, mà là triệu chứng của nhiều bệnh lý đang xảy ra ở hệ xương khớp và một số cơ quan bộ phận khác.

Nguyên nhân gây ra hiện tượng tê bì tay chân

Cảm giác tê tay tê chân sau khi xách đồ nặng, ngồi xổm hay nằm đè lên tay quá lâu hầu như ai cũng đã từng trải qua. Tình trạng này diễn ra không phải một lần mà là nhiều lần và không chỉ riêng người lớn mà cả những bạn trẻ cũng thường xuyên gặp phải. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng này?

Bệnh lý xương khớp

Nếu tình trạng tê bì chân tay lâu ngày kèm theo cảm giác đau nhức dữ dội ở các khớp, đừng chủ quan vì có thể những vấn đề sau đang xảy ra ở hệ xương khớp của bạn:

Thoái hóa cột sống

Cột sống bị thoái hóa do sụn và xương dưới sụn bị bào mòn, còn đĩa đệm giảm khả năng đàn hồi làm gia tăng áp lực lên rễ thần kinh dẫn đến đau nhức và tê bì một vùng rộng lớn (từ cổ tỏa ra cánh tay và chạy dọc theo thắt lưng xuống chân). Bên cạnh đó, các khớp chính trên cơ thể như cổ tay, khuỷu tay, đầu gối và háng bị thoái hóa cũng khiến tay chân bị đau nhức và tê mỏi.

Thoát vị đĩa đệm

Đĩa đệm nằm giữa các đốt sống bị lệch ra khỏi vị trí, chèn ép lên dây thần kinh xung quanh gây tê bì, căng cứng và hạn chế vận động ở tứ chi.

Hẹp ống sống

Hẹp ống sống, đặc biệt là hẹp ống sống ở phần lưng dưới (thắt lưng) gây ra những tổn thương dây thần kinh nghiêm trọng dẫn đến tình trạng đau nhức, tê mỏi từ vùng thắt lưng xuống hai chân.

Viêm đa khớp dạng thấp

Đây là một dạng viêm khớp mãn tính và khá phổ biến ở nước ta (với hơn 2% dân số bị viêm đa khớp dạng thấp). Bệnh lý này thường xảy ra ở các khớp như khớp cổ tay, khớp khuỷu tay, khớp gối, mắt cá chân và bàn chân. Và khi bị viêm đa khớp dạng thấp, chân tay người bệnh sẽ có biểu hiện tê, đau, sưng và khó cử động…

Bệnh lý khác

Ngoài các bệnh lý về xương khớp điển hình kể trên, bị tê tay phải hay tay trái, chân phải hay chân trái còn bởi một số vấn đề sức khỏe toàn thân sau:

• Hội chứng lối thoát ngực (Thoracic Outlet Syndrome)

Đây là sự rối loạn do các dây thần kinh và mạch máu đi giữa xương đòn và xương sườn thứ nhất bị chèn ép. Những người bị hội chứng lối thoát ngực có thể bị tê hoặc ngứa ran ở bàn tay, cổ tay hoặc cánh tay.

• Lưu thông mạch máu kém

Chân tay bị tê mỏi còn có thể do bệnh đa xơ cứng hay viêm đa rễ thần kinh, đau nửa đầu, đau tim, đột quỵ…

• Bệnh tiểu đường

Chấn thương

Những chấn thương do tai nạn giao thông, chơi thể thao, ngã… có thể làm tổn thương và đau dây thần kinh ngoại biên dẫn đến tê mỏi chân tay.

Thói quen sinh hoạt và làm việc chưa tốt

Ngủ nghiêng một bên, nằm gối lên tay, ngồi hoặc đứng quá lâu, mang vác vật nặng, lái xe liên tục trong một khoảng thời gian dài, đánh máy vi tính hoặc dùng điện thoại nhiều giờ đồng hồ… tất cả những thói quen sinh hoạt và làm việc này khiến giảm lưu thông mạch máu và chèn ép dây thần kinh. Hậu quả là chân hoặc tay tê bì và xương khớp nhức mỏi khiến chức năng vận động bị suy giảm.

Gõ máy tính nhiều giờ liên tục cũng khiến tay tê mỏi

Nguyên nhân phụ khác

Ngoài những nguyên nhân chính yếu kể trên, phải kể đến một số yếu tố tăng nguy cơ bị tê chân tay như thiếu vitamin (chủ yếu là vitamin B12), căng thẳng, bệnh zona thần kinh, lạm dụng rượu bia…

Tê tay chân có nguy hiểm không và khi nào cần gặp bác sĩ

Nếu như chân tay bị tê mỏi do chúng ta đứng quá lâu, nằm gối lên tay hay xách đồ nặng một bên tay… thì không đáng lo ngại, tình trạng này chỉ xảy ra tức thời và sẽ tự biến mất trong một vài phút. Nhưng nếu tê mỏi chân tay kéo dài kèm theo các triệu chứng như đau đầu đột ngột, mất cảm giác toàn bộ cánh tay hoặc chân, khó thở, tức ngực… bạn nên ngay lập tức đến gặp bác sĩ.

Đây có thể là triệu chứng và dấu hiệu của những bệnh lý nghiêm trọng liên quan đến xương khớp hoặc tim mạch, tuần hoàn máu… Vì vậy, để tránh những biến chứng xấu như suy giảm chức năng vận động, teo liệt cơ, mất cảm giác tứ chi và thậm chí là nguy cơ tử vong do đột quỵ… cần kiểm tra và điều trị sớm chứng tê chân tay.

Phương pháp chẩn đoán tê chân tay

Vì tê bì chân tay do nhiều yếu tố gây ra, thế nên bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra toàn diện để xác định cụ thể nguyên nhân là gì và mức độ ra sao, từ đó đưa ra giải pháp khắc phục triệt để.

Thu thập bệnh sử y tế

Một số thông tin bác sĩ cần xác nhận trực tiếp từ người đến thăm khám là “thời điểm bắt đầu bị tê chân tay?”, “chân tay bị tê bao lâu rồi?”, “có gặp chấn thương nào gần đây không?”, “ngoài tê mỏi thì chân tay còn biểu hiện gì bất thường?”…

Kiểm tra thể chất

Khâu kiểm tra thể chất giúp bác sĩ đánh giá phản xạ, sức mạnh cơ bắp và chức năng cảm giác của chân tay. Nhờ đó, các bác sĩ có thể biết được mức độ tê mỏi và phần nào định hình được những yếu tố khiến chân tay bị tê.

Kiểm tra hình ảnh

Tiến hành kiểm tra hình ảnh bằng kỹ thuật chụp X-quang, CT Scan hay cộng hưởng từ MRI để chẩn đoán tê bì chân tay có phải do thoái hóa khớp, thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống hay một tổn thương nào khác ở xương khớp. Hơn nữa, thông qua những hình ảnh này, bác sĩ cũng có thể phát hiện ra các nguy cơ khác có thể gây chèn ép dây thần kinh dẫn đến tê chân tay, chẳng hạn như khối u, xơ vữa động mạch…

Cách điều trị tê tay chân đang được áp dụng hiện nay

Cách điều trị tê tay chân hiệu quả nhất phải đáp ứng được 2 điều kiện là “kịp thời” và “tận gốc” – tức chữa trị theo nguyên nhân. Dưới đây là các bước giải quyết chứng tê bì chân tay đang được áp dụng hiện nay:

Giảm và kiểm soát mức độ tê mỏi tay chân

• Tránh ngồi hoặc đứng quá lâu.

• Không mang vác vật nặng.

• Chườm lạnh cho tay hoặc chân bị tê.

• Tích cực xoa bóp chân tay để lưu thông máu.

• Tập thể dục thể thao điều độ mỗi ngày.

• Ngủ đủ giấc và ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng.

• Bổ sung tinh chất hỗ trợ giảm đau mỏi, tái tạo sụn và xương dưới sụn giúp hệ xương khớp khỏe mạnh.

Điều trị theo nguyên nhân

Phải loại bỏ tận gốc nguyên nhân mới có thể chặt đứt cảm giác tê mỏi chân tay. Vì có nhiều nguyên nhân dẫn đến tê chân tê tay, thế nên phương pháp điều trị sẽ được bác sĩ chỉ định riêng cho từng trường hợp như:

• Tê chân tay do vấn đề xương khớp thì cần điều trị các bệnh như thoái hóa khớp, thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống.

• Tê chân tay do vấn đề tuần hoàn máu thì cần loại bỏ các yếu tố chèn ép mạch máu như xơ vữa để tăng lưu thông máu từ tim đến các cơ quan bộ phận.

• Tê chân tay do sinh hoạt và làm việc sai tư thế thì cần sửa đổi ngay, chẳng hạn: Ngồi làm việc thẳng lưng, nằm ngửa duỗi thẳng chân tay…

• Tê chân tay do thiếu vitamin B12 thì cần bổ sung thêm thành phần này bằng việc tăng cường thực phẩm giàu B12 như cá mòi, cá hồi, thịt bò, nghêu sò…

Quá trình điều trị nhanh hoặc chậm tùy thuộc vào mức độ và nguyên nhân tê tay chân. Hãy phối hợp nhịp và tuân thủ đúng những hướng dẫn của bác sĩ để đạt được kết quả tốt nhất trong thời gian sớm nhất bạn nhé!

Phòng ngừa tê chân tay như thế nào?

Tạo dựng và hình thành thói quen sống khoa học có thể giúp ngăn ngừa và hạn chế nguy cơ bị tê mỏi chân tay, cụ thể như sau:

• Xây dựng thực đơn ăn uống ít chất béo, ít mặn, nhiều chất xơ và đầy đủ dưỡng chất cùng các loại vitamin.

• Tập thể dục thường xuyên (khoảng 30 phút mỗi ngày) với các bài tập phù hợp.

• Làm việc và nghỉ ngơi trong tư thế thoải mái. Tránh làm việc lâu ở một tư thế không đổi. Tập thư duỗi giữa buổi làm việc.

• Nghỉ ngơi điều độ và thư giãn khi làm việc căng thẳng, mệt mỏi.

• Hạn chế hoặc tránh uống rượu và bỏ hút thuốc.

• Duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý (chỉ số BMI dao động từ 18.5 – 24.9).

• Tránh chuyển động tần suất cao ở chân và tay.

• Sử dụng các tinh chất thiên nhiên (có trong JEX thế hệ mới) giúp nuôi dưỡng và bảo vệ sức khỏe xương khớp từ lúc sớm.

Hầu hết những hoạt động thường ngày của chúng ta được thực hiện bằng chân và tay nên việc tê tay chân là điều khó tránh khỏi. Thế nhưng, bạn đừng chủ quan nếu thấy hiện tượng này xảy ra liên tục và ảnh hưởng rõ rệt đến chức năng vận động của cơ thể.