Viêm khớp cấp tính: Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị, phòng ngừa

Viêm khớp cấp là gì?

Viêm khớp là thuật ngữ chung dùng để chỉ các bệnh lý về khớp (thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp do nhiễm trùng…). Ở thể cấp hay viêm khớp cấp tính là bệnh nhiễm trùng khớp do virus, vi khuẩn gây ra. Bệnh khởi phát đột ngột, nhanh chóng trong vài giờ đến vài ngày.

Viêm khớp cấp thường xảy ra ở khuỷu tay, các ngón tay, chân và đầu gối. Phần khớp bị viêm thường có triệu chứng đau, sưng, tấy đỏ, khi dùng tay chạm vào cảm thấy nóng, kèm theo hiện tượng cứng khớp, khớp kêu răng rắc, lục khục, khiến cho việc lao động, sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhân gặp nhiều cản trở. Ngoài ra, người bệnh cũng có các triệu chứng toàn thân như người mệt mỏi, nóng sốt, ăn không ngon…

Phân biệt viêm khớp cấp và viêm khớp thông thường

Viêm khớp cấp và viêm khớp thông thường là hai khái niệm khác nhau trong lĩnh vực y học. Dưới đây là sự phân biệt giữa hai loại viêm khớp này:

Viêm khớp cấp (viêm khớp cấp tính):

• Tính chất: Viêm khớp cấp là một phản ứng viêm nhanh chóng và ngắn hạn trong một hoặc nhiều khớp.
• Nguyên nhân: Thường do nhiễm trùng, tổn thương hoặc tác động vật lý gây ra, chẳng hạn như vi khuẩn, virus hoặc chấn thương.
• Triệu chứng: Bệnh nhân thường trải qua đau, sưng, đỏ và hạn chế chức năng các khớp bị ảnh hưởng. Có thể có sốt và triệu chứng cơ thể khác như mệt mỏi và đau toàn thân.
• Thời gian: Viêm khớp cấp thường diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn, thường chỉ trong vài tuần và có thể tự giảm đi mà không cần điều trị đặc biệt.

Viêm khớp thông thường (viêm khớp mạn tính):

• Tính chất: Viêm khớp thông thường là một tình trạng viêm kéo dài trong các khớp, thời gian có thể kéo dài từ vài tháng đến nhiều năm.
• Nguyên nhân: không rõ ràng hoặc phức tạp hơn viêm khớp cấp, bao gồm tổn thương trước đó, tác động môi trường, yếu tố di truyền và các rối loạn miễn dịch.
• Triệu chứng: Người bệnh cảm thấy đau nhức, sưng đỏ tại khớp viêm, tình trạng này có thể kéo dài hoặc tái phát theo thời gian. Khi bệnh tái phát có thể ảnh hưởng đến khả năng cử động và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
• Điều trị: Viêm khớp thông thường đòi hỏi quá trình chăm sóc và điều trị kéo dài. Điều trị bao gồm sử dụng thuốc chống viêm, corticosteroid, thuốc ức chế miễn dịch hoặc thuốc giảm đau để giảm triệu chứng và kiểm soát tình trạng.

Tuy nhiên, việc chẩn đoán và xác định loại viêm khớp đòi hỏi sự khảo sát và đánh giá chính xác từ bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp.

Nguyên nhân gây viêm khớp cấp tính

Viêm khớp cấp tính thường xảy ra do một số nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Nhiễm trùng: Một số vi khuẩn hoặc virus có thể xâm nhập vào khớp và gây ra viêm khớp cấp tính. Ví dụ như vi khuẩn Streptococcus pyogenes gây ra viêm khớp sau cúm họng.
• Tổn thương: Các chấn thương vật lý như gãy xương, đập mạnh vào khớp hoặc căng cơ quá mức, có thể gây viêm khớp cấp tính.
• Bệnh tự miễn: Một số căn bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp, bệnh lupus ban đỏ toàn thân hoặc viêm mạch có thể gây ra viêm khớp cấp tính.
• Tác động môi trường: Một số yếu tố môi trường như thời tiết lạnh, ẩm ướt hoặc tiếp xúc với hóa chất có thể gây viêm khớp cấp ở một số người.
• Phản ứng dị ứng: Một số người có thể phản ứng dị ứng với các loại thuốc, thực phẩm hoặc các chất khác, gây ra viêm khớp cấp tính.
• Bệnh lý khác: Bệnh viêm hệ thống: Một số bệnh như bệnh tăng nhãn áp, giảm tiểu cầu máu hoặc bệnh rối loạn kết mạc có thể dẫn đến viêm khớp cấp tính.

Trong một số trường hợp, nguyên nhân của viêm khớp cấp tính không thể được xác định rõ ràng. Vì vậy, cần chẩn đoán chính xác, từ đó đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.

Dấu hiệu viêm khớp cấp tính thường gặp

Dấu hiệu viêm khớp cấp tính thường xuất hiện đột ngột và có thể bao gồm:

• Đau khớp: Đau khớp đột ngột, đau nhức nhối khi thời tiết thay đổi hoặc sau bữa ăn thịnh soạn. Đau nhức tăng nặng hơn khi di chuyển hoặc chịu tải trọng.
• Sưng và đỏ: Khớp bị viêm thường sưng lên, một phần do tăng lượng chất lỏng trong khớp. Da xung quanh khớp cũng có thể bị đỏ hoặc nóng hơn so với những vùng khác.
• Giảm khả năng di chuyển: Viêm khớp cấp tính có thể làm giảm khả năng di chuyển và linh hoạt của khớp. Bạn có thể gặp khó khăn khi cong, duỗi hoặc xoay khớp bị viêm.
• Cảm thấy mệt mỏi và suy giảm sức khỏe: Viêm khớp cấp tính có thể gây ra cảm giác mệt mỏi và suy giảm sức khỏe chung. Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi nhanh hơn bình thường và có thể mất năng lượng.
• Khó chịu và khó ngủ: Đau và sưng trong khớp có thể làm cho bạn khó chịu và gây ra khó khăn trong việc tìm được tư thế thoải mái để ngủ.
• Sốt kèm các triệu chứng khác: Trong một số trường hợp, viêm khớp cấp tính có thể đi kèm với sốt, cảm lạnh, đau đầu hoặc triệu chứng cơ thể khác.

Nếu bạn gặp những dấu hiệu này, đặc biệt là nếu chúng xuất hiện đột ngột và kéo dài trong thời gian dài, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được khám và chẩn đoán chính xác. Bác sĩ sẽ đánh giá triệu chứng, lịch sử bệnh và tiến hành các xét nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân và đề xuất phương pháp điều trị phù hợp.

Viêm khớp cấp có nguy hiểm không?

Bệnh viêm khớp cấp thường không nguy hiểm và có thể hết sau vài tuần hoặc vài tháng cải thiện. Tuy nhiên, nếu bệnh không được điều trị kịp thời có thể tiến triển tăng nặng theo thời gian, dẫn đến viêm khớp mạn tính và gây nhiều biến chứng nguy hiểm.

Các khớp ngón tay bị biến dạng, gồ ghề

Những ảnh hưởng của viêm khớp cấp tới sức khỏe

Viêm khớp cấp là một trạng thái viêm nhiễm tạm thời trong các khớp của cơ thể có thể ảnh hưởng đến khả năng di chuyển và hoạt động hàng ngày của bệnh nhân. Dưới đây là một số tác động tiêu cực của viêm khớp cấp:

1. Phá hủy sụn khớp

Khớp bị viêm có thể làm ảnh hưởng đến cơ, gân, dây chằng khiến cho xương khớp yếu đi. Đặc biệt, bệnh có thể gây viêm bao khớp, giảm chất lượng dịch khớp khiến cho sụn khớp thiếu dưỡng chất nuôi dưỡng, bề mặt sụn trở nên khô ráp, dễ bị bong tróc. Khi ấy, phần xương dưới sụn cũng sẽ bị ảnh hưởng, phát triển không đều, xuất hiện các vùng xương đặc rỗng, xen kẽ nhau, khiến hệ xương khớp suy yếu, liên tục đau nhức.

2. Biến dạng khớp

Khi bệnh tiến triển nặng, ngoài các triệu chứng sưng, đau, nóng đỏ, người bệnh sẽ thấy xuất hiện các u, cục nơi khớp bị viêm. Khớp không giữ được hình dạng ban đầu, trở nên gồ ghề, thậm chí lệch sang một bên làm ảnh hưởng đến khả năng vận động của khớp.

3. Giảm khả năng vận động

Mất hoặc giảm khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày là nguy cơ dễ xảy ra khi bị viêm khớp cấp. Bệnh viêm khớp cấp có thể làm cho việc thực hiện các hoạt động hàng ngày trở nên khó khăn. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng làm việc, sinh hoạt và tham gia vào các hoạt động xã hội.

4. Tăng nguy cơ mắc bệnh xương khớp

Viêm khớp cấp cũng có thể gây ra các biến chứng khác như viêm khớp dự phòng hoặc gây tổn thương lâu dài cho khớp, thậm chí là tàn phế nếu không được điều trị đúng cách.

Khi nào người bệnh cần đến gặp bác sĩ?

Người bệnh viêm khớp cấp cần đến gặp bác sĩ trong những trường hợp sau đây:

• Triệu chứng nặng dần và kéo dài: Nếu gặp phải tình trạng đau nhức, sưng đỏ và cảm giác nóng rát dữ dội xung quanh khớp trên một tuần, bạn nên thăm bác sĩ ngay lập tức.
• Khả năng di chuyển bị hạn chế: Nếu viêm khớp gây ra tình trạng khó khăn khi duỗi thẳng hoặc uốn cong khớp, không thể di chuyển khớp thông qua phạm vi bình thường hoặc gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày.
• Nhiễm trùng: Nếu bạn có dấu hiệu của một nhiễm trùng như đỏ, sưng, đau và nóng rát xung quanh khớp, cùng với nóng lạnh… cần được xử lý kịp thời để tránh các vấn đề nghiêm trọng.

Thăm khám đúng lúc có thể giúp bác sĩ đánh giá và đưa ra chẩn đoán chính xác cũng như đề xuất phương pháp điều trị phù hợp.

Cách chẩn đoán viêm khớp cấp

Chẩn đoán viêm khớp cấp tương đối khó khăn, bởi thực tế có hơn 100 loại viêm khớp khác nhau. Hầu như các triệu chứng phổ biến đều có mặt ở các tình trạng viêm khác nhau. Do đó, để chẩn đoán chính xác xem người bệnh thuộc viêm khớp nào, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện các biện pháp chẩn đoán lâm sàng và cận lâm sàng cùng lúc.

• Thăm hỏi tiểu sử bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về tiểu sử bệnh bao gồm bệnh lý mà người bệnh đang mắc phải, các triệu chứng hiện tại, tần suất xuất hiện triệu chứng và cường độ như thế nào… Ngoài ra, bác sĩ có thể tổng hợp thêm bất kỳ thông tin nào về bệnh hoặc yếu tố nguy cơ khác.
• Các kiểm tra bên ngoài: Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra các khớp bị ảnh hưởng để đánh giá mức độ sưng, đau, cảm giác nóng rát và hạn chế chuyển động.
• Xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh: Một số xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang và siêu âm có thể được sử dụng để xem xét sự viêm nhiễm và tổn thương trong khớp.
• Xét nghiệm máu: viêm khớp cấp có thể được chỉ định đo lượng hồng cầu cực đại (ESR), c-reaktiv protein (CRP) và xét nghiệm bạch cầu.

Dựa trên kết quả của quá trình chẩn đoán này, bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp sẽ đưa ra một chẩn đoán cuối cùng và đề xuất phương pháp điều trị phù hợp.

Phương pháp điều trị viêm khớp cấp

Tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản và mức độ nghiêm trọng, đau khớp cấp tính thường được điều trị bằng phương pháp ngắn hạn và dài hạn.

Các phương pháp điều trị ngắn hạn

• Sử dụng thuốc: Các loại thuốc giảm đau và viêm tạm thời có thể kê đơn sử dụng tại nhà như acetaminophen, aspirin, ibuprofen hoặc các thuốc chống viêm không steroid.
• Chườm lạnh: Đây là biện pháp thường được áp dụng khi bị đau khớp cấp tính, giúp người bệnh giảm sưng, giảm đau rất nhanh. Việc chườm lạnh nên được tiến hành trong vòng 48 giờ kể từ khi bị viêm cấp tính.
• Cho khớp được nghỉ ngơi: Khớp bị tổn thương nên được nẹp lại để thư giãn và bảo vệ khớp khỏi bị thương thêm.
• Mát – xa: Xoa bóp nhẹ các cơ bị đau có thể làm tăng lưu lượng máu và làm ấm cho cơ.
• Kích thích thần kinh bằng dòng điện xuyên da (TENS): Dùng kỹ thuật này tại các cơ sở y tế sẽ hỗ trợ ngăn chặn tín hiệu đau đến não và thay đổi nhận thức về cơn đau.
• Châm cứu: Thủ thuật này sử dụng kim nhỏ để đưa vào các điểm cụ thể trên cơ thể, kích thích cảm giác giảm đau tự nhiên do hệ thần kinh tạo ra. Cả 2 biện pháp điều trị TENS và châm cứu đều cần thực hiện tại cơ sở y tế uy tín, không nên tự ý thử nghiệm tại nhà.

Các phương pháp điều trị dài hạn

• Thuốc chứa Corticoid: Corticosteroid làm giảm viêm và sưng thường được chỉ định dùng bằng đường uống hoặc tiêm.
• Liệu pháp axit hyaluronic: Là phương pháp điều trị thường được sử dụng trong việc giảm đau và cải thiện chức năng khớp trong trường hợp viêm khớp cấp tính và viêm khớp mạn tính. Axit hyaluronic là một chất tự nhiên có trong dịch khớp giúp bôi trơn và giảm ma sát trong khớp.
• Phẫu thuật: Có nhiều loại phẫu thuật, tùy thuộc vào khớp nào bị ảnh hưởng. Các lựa chọn phẫu thuật có thể bao gồm phẫu thuật nội soi khớp, hợp nhất hoặc thay khớp.

Cách phòng ngừa viêm khớp cấp tính

Ngoài áp dụng các biện pháp điều trị theo chỉ định của bác sĩ khi bệnh xuất hiện, để phòng tránh bị viêm khớp cấp tính, mỗi người có thể chủ động áp dụng những biện pháp sau:

1. Chế độ dinh dưỡng phù hợp

Chế độ dinh dưỡng lành mạnh có thể giúp hỗ trợ phòng ngừa viêm khớp cấp tính và hỗ trợ quá trình phục hồi.

• Hãy duy trì một chế độ ăn uống cân đối, giàu chất xơ và chất chống oxy hóa như các loại thực phẩm tươi, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, các nguồn protein chất lượng (cá, gia cầm và hạt)…
• Tránh tiếp xúc với các chất gây kích thích như thuốc lá và rượu.
• Nên uống đủ lượng nước mỗi ngày, 2 – 2.5l tương đương 40ml cho mỗi cân nặng. Hãy đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể hàng ngày để duy trì sự trơn tru của mô khớp và giảm ma sát khi vận động.

2. Bổ sung dưỡng chất cần thiết cho xương khớp chắc khỏe từ bên trong

Về lâu dài, người bệnh viêm khớp cấp tính cũng cần chủ động nuôi dưỡng hệ xương khớp để giảm nguy cơ hao mòn sụn khớp và xương dưới sụn bằng cách dùng các sản phẩm được chiết xuất hoàn toàn từ thiên nhiên, có chứa các tinh chất được nghiên cứu chứng minh tốt cho sụn khớp và xương dưới sụn, điển hình như bộ hợp chất Eggshell Membrane, Collagen Type 2 không biến tính & Collagen Peptide thủy phân, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate… có trong sản phẩm JEX thế hệ mới của Mỹ.

JEX thế hệ mới chứa các tinh chất thiên nhiên hỗ trợ hệ xương khớp chắc khỏe, không bị đau nhức

Các tinh chất trong JEX thế hệ mới đã được chứng minh khả năng kích thích tế bào sụn sản xuất ra các chất căn bản, ngăn sản sinh các yếu tố gây viêm, tăng cường chất lượng dịch khớp… Nhờ đó, hỗ trợ tái tạo sụn khớp và xương dưới sụn, giảm đau, giảm viêm hiệu quả, cho khớp hoạt động linh hoạt hơn.

3. Hoạt động thể chất thường xuyên

Vận động thường xuyên được xem là kim chỉ nam trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cơ xương khớp nói chung và phòng viêm khớp cấp nói riêng. Tập luyện thể thao giúp tăng cường lưu thông máu và chất dinh dưỡng đến các khớp, hỗ trợ khớp chắc khỏe hơn. Mặc khác, khi hệ thống cơ bắp và khớp hoạt động ở mức vừa phải có thể gia tăng sản sinh dịch khớp, từ đó có thể ngăn ngừa viêm khớp cho ma sát khi vận động, giúp khớp chuyển động trơn tru hơn.

4. Kiểm soát cân nặng

Hoạt động thể chất đều đặn và kiểm soát cân nặng là “bộ đôi hoàn hảo” giúp giảm nguy cơ viêm khớp cấp. Giảm cân nặng tỷ lệ nghịch với nguy cơ mắc viêm khớp cấp tính và làm giảm tình trạng của các bệnh lý khớp khác.

5. Phòng tránh chấn thương

Chấn thương là một nguyên nhân gây ra viêm khớp cấp tính, khi tránh được các nguy cơ gây ra chấn thương, tai nạn sẽ giúp phòng viêm khớp cấp.

Một số lời khuyên để giúp bạn phòng ngừa chấn thương và giảm nguy cơ viêm khớp cấp: thể thao đều đặn, sử dụng thiết bị bảo hộ khi làm việc trong môi trường nguy hiểm, thực hiện tư thế làm việc đúng, tránh mang vác vật nặng quá sức, ăn uống đủ chất…

6. Nghỉ ngơi thư giãn khớp

Nghỉ ngơi và thư giãn sau khi tập luyện, sau ngày dài làm việc mệt mỏi… có thể giúp phòng ngừa viêm khớp cấp và làm giảm triệu chứng khi đã xảy ra viêm khớp cấp. Đặc biệt, giấc ngủ đủ và chất lượng tốt cũng góp phần giúp cơ thể phục hồi và tái tạo các tế bào khớp.

Người trưởng thành nên ngủ đủ từ 7-9 tiếng mỗi ngày.

7. Hạn chế bưng bê nặng, sai tư thế

Thực hiện tư thế đúng khi làm việc, hạn chế bưng bê những vật nặng là rất quan trọng để giảm tải áp lực lên các khớp và tránh gây thêm tổn thương.

• Sử dụng các phương tiện hỗ trợ: Nếu bạn cần di chuyển vật nặng, hãy sử dụng các công cụ hỗ trợ như xe đẩy, thùng chứa hoặc túi xách có quai đeo. Điều này sẽ giúp giảm tải trọng lên các khớp.
• Chia nhỏ vật nặng: Thay vì nâng bất kỳ vật nặng nào một cách đầy đủ, hãy chia nhỏ chúng thành các bộ phận nhẹ hơn và di chuyển từng phần một.
• Hỏi người khác giúp đỡ: Khi bạn cần di chuyển một vật nặng, hãy nhờ sự giúp đỡ từ người khác.
• Sử dụng tư thế đúng khi ngồi: Có thể sử dụng ghế có hỗ trợ lưng và đặt chân ở vị trí thoải mái. Hạn chế ngồi lâu trong tư thế gập ngón chân.
• Điều chỉnh tư thế khi ngủ: Hãy chọn tư thế ngủ thoải mái, hỗ trợ cho các khớp. Sử dụng gối hỗ trợ hoặc đệm mềm để giữ cho cơ thể ở tư thế tốt nhất trong khi ngủ.

8. Thường xuyên thăm khám để phát hiện sớm bệnh

Thăm khám định kỳ có thể giúp phát hiện sớm bệnh viêm khớp cấp, có vai trò quan trọng để có thể chữa trị kịp thời và giảm nguy cơ biến chứng. Khi kiểm tra tình trạng và chức năng của các khớp, bác sĩ có thể phát hiện sự viêm nhiễm, sưng tấy, đau và dấu hiệu bất thường trong khớp.

Chế độ dinh dưỡng cho người bị viêm khớp cấp tính

Chế độ dinh dưỡng khoa học là một trong những yếu tố góp phần kiểm soát và hỗ trợ cải thiện bệnh viêm khớp cấp tính tốt hơn. Dưới đây là một số lời khuyên về chế độ dinh dưỡng cho người bệnh viêm khớp cấp tính bạn có thể tham khảo:

• Ăn đa dạng thực phẩm để cung cấp đủ chất dinh dưỡng: Hãy ăn một chế độ ăn đa dạng và cân đối, tập trung vào lượng protein, carbohydrate, chất béo, vitamin và khoáng chất.

Nên ăn uống đa dạng và tập trung vào những thực phẩm tốt cho khớp

• Tăng cường tiêu thụ omega-3: Các axit béo omega-3 có trong cá, hạt chia, hạt lanh và dầu cá có thể giảm viêm và giảm triệu chứng đau khớp.
• Bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa: Trái cây và rau quả giàu chất chống oxy hóa, như vitamin C và vitamin E, có thể giúp giảm viêm và bảo vệ khớp khỏi tổn thương. Mỗi ngày nên ăn nhiều loại trái cây và rau quả tươi để cơ thể và hệ xương khớp nhận đủ chất chống oxy hóa.
• Hạn chế thực phẩm có khả năng gây viêm: Chất béo bão hòa, đường và các thực phẩm chế biến sẵn có thể khiến chứng viêm và triệu chứng tăng nặng hơn.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Viêm khớp cấp tính thường bị ảnh hưởng bởi cân nặng dư thừa – béo phì. Chính vì vậy, nỗ lực xây dựng một chế độ ăn ít calo hơn nếu bạn đang bị thừa cân hoặc béo phì. Tuy nhiên, hãy tránh những chế độ ăn kiêng cực đoan và luôn thông qua sự tư vấn của bác sĩ dinh dưỡng trước khi thay đổi chế độ ăn.
• Uống đủ nước: Nước giúp duy trì độ ẩm trong cơ thể và hỗ trợ chức năng khớp.

Nếu bạn đang gặp vấn đề về bệnh xương khớp nói chung, viêm khớp cấp tính nói riêng cần được tư vấn cụ thể, hãy liên hệ đến Hotline 1800 556 889 để được Trung tâm Y khoa giải đáp mọi thắc mắc liên quan.