Đau cột sống lưng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Đau cột sống lưng là gì?

Đau cột sống lưng là tình trạng xuất hiện các cơn đau, tê âm ỉ hoặc nghiêm trọng hơn là đau dữ dội và nóng rát dọc theo phần lưng gần cột sống. Cơn đau có thể diễn ra ở các vị trí trên lưng như lưng trên, lưng dưới, giữa lưng, đau một bên lưng (bên trái hoặc bên phải).

Đau cột sống lưng có thể được chia thành hai dạng chính là đau lưng cấp tính và đau lưng mãn tính:

• Đau lưng cấp tính: Đây là tình trạng các cơn đau xuất hiện đột ngột và kéo dài dưới 6 tuần.
• Đau lưng mãn tính: Các cơn đau phát triển từ nhẹ đến nghiêm trọng, kéo dài trong hơn 3 tháng.

Triệu chứng đau cột sống lưng thường gặp

Các triệu chứng đau cột sống thắt lưng thường gặp mà bạn cần chú ý để nhận biết từ sớm là:

• Xuất hiện các cơn đau ở phần lưng trên, phần cột sống ở giữa lưng hay phần lưng dưới.
• Cơn đau xuất hiện đột ngột trong vài ngày đến vài tuần rồi kết thúc, hoặc cơn đau phát triển từ mức độ nhẹ đến nặng trong thời gian dài.
• Cơn đau có thể lan ra các khu vực khác như vùng hông, xương chậu, chân,…
• Khả năng vận động bị ảnh hưởng, người bệnh cảm thấy đau hơn khi vận động mạnh, khi đứng hoặc ngồi quá lâu, thay đổi tư thế đột ngột.
• Xuất hiện khối u, sưng, viêm ở lưng.
• Có các triệu chứng khác đi kèm với tình trạng đau lưng như sốt, ớn lạnh, khó kiểm soát việc đại tiểu tiện,…

Nguyên nhân gây bệnh đau cột sống lưng

Dưới đây là những bệnh lý có thể gây ra tình trạng đau cột sống lưng:

1. Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Đĩa đệm là phần có nhân nhầy nằm giữa các đốt sống, có nhiệm vụ hấp thụ các kích thích giữa các khớp giúp giảm xóc. Thoát vị đĩa đệm là tình trạng đĩa đệm bị lệch, trượt do chấn thương, tai nạn hay thoái hóa… khiến cho phần nhân nhầy bên trong thoát ra ngoài, ảnh hưởng đến dây thần kinh và tủy sống ở khu vực gần đó.

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng gây chèn ép lên tủy sống và các dây thần kinh trong ống sống, tạo cảm giác đau nhức. Khi các đĩa đệm bị lệch hoặc bị trượt nhiều có thể gây tổn thương, làm rách các bao cơ khiến nhân nhầy thoát ra ngoài, gây đau dữ dội ở thắt lưng.

Thoát vị đĩa đệm là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau cột sống lưng

2. Thoái hóa cột sống

Quá trình lão hóa khiến các sụn khớp cột sống bị bào mòn, khi chuyển động, các đầu xương dễ bị ma sát với nhau. Theo thời gian, tình trạng này có thể gây ra các phản ứng viêm, sưng bao hoạt dịch, khô khớp,… dẫn đến đau cột sống thắt lưng.

3. Gai cột sống

Tình trạng đĩa đệm bị mòn do thoái hóa đốt sống cũng có thể khiến sụn bị mất nước, gây tích tụ canxi làm hình thành các gai xương mọc dài ra ở hai phía của đốt sống nhằm giảm áp lực cho cột sống. Các gai xương có thể gây chèn ép lên các dây thần kinh hay các mô xung quanh, dẫn đến tình trạng đau, tê, cứng ở lưng.

4. Viêm khớp

Viêm khớp là tình trạng gây ra bởi vi khuẩn, thoái hóa khớp, bệnh tự miễn hay các bệnh khác. Đây là một trong những bệnh lý có mối quan hệ mật thiết với các triệu chứng như đau cột thắt sống lưng, sưng khớp, cứng khớp,…

5. Hẹp ống sống

Bên cạnh việc làm hình thành gai xương ở giữa các đốt sống, thoái hóa cột sống cũng có thể dẫn đến tình trạng gai xương xuất hiện bên trong ống sống, chèn ép lên tủy sống khiến người bệnh cảm thấy đau đớn và lâu ngày có thể dẫn đến liệt.

6. Khối u

Nếu trong ống cột sống hay xung quanh cột sống có những khối u bất thường thì có thể chèn ép lên các đốt sống, tủy sống và các dây thần kinh, gây cảm giác đau ngày càng nghiêm trọng. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, các khối u có thể di căn đến những bộ phận khác trong cơ thể.

7. Viêm cột sống dính khớp

Viêm cột sống dính khớp là một bệnh lý viêm hệ thống mãn tính với biểu hiện đặc trưng là vôi hóa cột sống, gây dính khớp. Một trong những triệu chứng đặc trưng của tình trạng này là đau thắt lưng cột sống, cứng cột sống gây ra bởi tổn thương ở các bộ phận như khớp cùng chậu, cột sống, khớp chi dưới.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ đau cột sống lưng

Ngoài những bệnh lý về cơ xương khớp, còn có một số yếu tố có thể khiến tình trạng đau sống lưng và nhức mỏi lưng trở nên nghiêm trọng hơn:

• Hậu chấn thương: Các tai nạn do va chạm khi tham gia giao thông, chơi thể thao, lao động,… có thể gây áp lực lớn lên các khớp xương và khiến cột sống bị đau nhức kể cả sau khi điều trị chấn thương.
• Đứng hoặc ngồi sai tư thế: Điều này sẽ gây chèn ép lên dây chằng đĩa đệm và cản trở lưu thông máu khiến bạn dễ cảm thấy nhức mỏi ở lưng và lâu ngày có thể dẫn đến cong vẹo cột sống.

Ngồi sai tư thế có thể dẫn đến đau nhức kéo dài ở lưng

• Vận động mạnh: Việc thường xuyên phải mang vác nặng hoặc vận động với cường độ cao trong thời gian dài có thể gây áp lực lên cột sống, khiến cho đốt sống dễ bị suy yếu và tổn thương.
• Thay đổi về nội tiết tố: Phụ nữ trong thai kỳ, đang trong giai đoạn mãn kinh hay đến kỳ kinh nguyệt có thể bị đau lưng do nồng độ nội tiết tố trong cơ thể có sự thay đổi đột ngột.
• Lối sống thiếu lành mạnh: Ăn uống không đủ chất dinh dưỡng, sử dụng các chất kích thích như bia, rượu, thuốc lá và thiếu vận động có thể gây thiếu dưỡng chất nuôi dưỡng sụn khớp và làm gián đoạn tuần hoàn máu, khiến cột sống dễ bị suy yếu hơn.
• Béo phì: Trọng lượng cơ thể cao là một trong những nguyên nhân là khiến cột sống phải chịu nhiều áp lực để nâng đỡ cơ thể, từ đó dễ dẫn đến đau thắt lưng cột sống.

Đau cột sống lưng có nguy hiểm không? Có thể gây ra biến chứng gì?

Tình trạng đau cột sống lưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể chuyển biến nghiêm trọng, gây ra các biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh:

• Các cơn đau có thể làm giảm khả năng vận động, ảnh hưởng đến sinh hoạt bình thường và khiến người bệnh cảm thấy khó chịu.
• Đau đớn kéo dài cũng là nguyên nhân gây mất ngủ, kém tập trung, mệt mỏi, dễ bị cáu gắt, chán nản.
• Nếu không điều trị từ sớm các bệnh lý gây đau lưng thì có thể dẫn đến chèn ép dây thần kinh, gây rối loạn tiểu và tê bì, mất cảm giác.
• Ngoài ra, đĩa đệm cột sống, tủy sống cũng có thể bị tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến mất khả năng vận động hoàn toàn.
• Bệnh đau cột sống lưng còn có thể gây ra các biến chứng như ảnh hưởng đến đời sống tình dục, gây gù lưng ảnh hưởng đến ngoại hình, giảm khả năng vận động gây béo phì.

Khi nào người bị đau nhức cột sống thắt lưng cần tới gặp bác sĩ?

Tình trạng đau nhức cột sống lưng có thể tự khỏi trong vòng vài tuần. Tuy nhiên, nếu tình trạng này trở nên nghiêm trọng và xuất hiện các dấu hiệu dưới đây, bạn cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám và kiểm tra cẩn thận:

• Các cơn đau kéo dài trong nhiều tuần và không có dấu hiệu thuyên giảm dù bạn đã nghỉ ngơi.
• Cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn và lan xuống phần hông và các chi.
• Sau khi bị tai nạn khiến cho phần lưng bị tổn thương và cảm thấy đau nhức.
• Đau nhức đi kèm với biểu hiện tê, ngứa ran, cứng khớp,…
• Xuất hiện các dấu hiệu như sốt, ớn lạnh, các vấn đề về ruột hoặc bàng quang, giảm khả năng vận động,…

Người bệnh cần thăm khám khi tình trạng đau lưng kéo dài và ảnh hưởng đến sinh hoạt

Chẩn đoán đau cột sống thắt lưng

Để tìm ra nguyên nhân gây đau cột sống lưng, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân thực hiện một số hình thức chẩn đoán bằng hình ảnh như:

• Chụp X-quang: Thông qua hình ảnh X-quang, bác sĩ có thể quan sát được những bất thường, biến dạng của xương, khớp, bao đĩa đệm và mật độ xương nhằm tìm ra nguyên nhân gây đau lưng.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Đây là phương pháp giúp phát hiện tình trạng nhiễm trùng, chèn ép thần kinh và các bệnh ác tính khác. Thông qua hình thức chụp MRI, các bác sĩ sẽ đánh giá những tổn thương ở mô mềm và đốt sống.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Đây là phương pháp giúp kiểm tra cấu trúc của đốt sống, xác định nguy cơ gãy đốt sống, phát hiện khối u ở xương và đánh giá tình trạng nếu cần thực hiện phẫu thuật.
• Điện cơ (EMG): Đây là phương pháp đưa kim vào cơ ở cánh tay để đo tốc độ dẫn truyền thần kinh, giúp phát hiện tình trạng chèn ép thần kinh do thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống nếu có.

Phương pháp điều trị đau cột sống lưng

1. Điều trị bằng thuốc

Sau khi thực hiện các kiểm tra để xác định các nguyên nhân gây đau thắt lưng cột sống, bác sĩ sẽ căn cứ vào tình trạng bệnh và kê đơn một số loại thuốc hỗ trợ cải thiện tình trạng đau như: thuốc giảm đau không kê đơn (OTC), thuốc giãn cơ, thuốc giảm đau tại chỗ, thuốc có chứa opioid, một số loại thuốc chống trầm cảm có thể làm giảm đau lưng mạn tính,…

2. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là phương pháp thực hiện các bài tập giúp tăng cường sự dẻo dai, linh hoạt của cơ lưng và cơ bụng, giúp giảm đau nhức cột sống lưng. Hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia khi thực hiện các bài tập vật lý trị liệu để đảm bảo hiệu quả và tránh nguy cơ chấn thương.

Hiện nay, vật lý trị liệu có thể được chia thành hai dạng chính là vật lý trị liệu chủ động (áp dụng các bài tập giãn cơ, bài tập dưới nước, bài tập với dụng cụ,…) và vật lý trị liệu bị động (sử dụng các thiết bị như tia laser, sóng xung kích, máy giảm áp,…).

Vật lý trị liệu có thể hỗ trợ điều trị đau cột sống lưng hiệu quả

3. Điều trị bằng phẫu thuật

Trong trường hợp đau cột sống lưng gây ra bởi các vấn đề về thoát vị đĩa đệm, chấn thương gãy xẹp đốt sống, hoặc một số vấn đề xương khớp nghiêm trọng khác, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện phẫu thuật như:

• Phẫu thuật Anterior Cervical Discectomy and Fusion (ACDF): Phương pháp loại bỏ đĩa đệm bất kỳ trên cột sống và tiến hành ghép xương để nối các đốt sống bằng các tấm kim loại, ốc vít.
• Phẫu thuật cắt bỏ đĩa đệm: Tiến hành loại bỏ một phần đĩa đệm chèn ép vào dây thần kinh.
• Phẫu thuật cắt bao hoạt dịch: Loại bỏ phần bao hoạt dịch bị viêm nhiễm để giảm đau và sưng.
• Cắt bỏ đốt sống: Cắt bỏ một phần đốt sống nếu chèn ép vào dây thần kinh, tủy sống.

Bên cạnh đó, còn rất nhiều phương pháp phẫu thuật khác sẽ được bác sĩ thực hiện tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân

4. Kích thích dây thần kinh bằng điện qua da (TENS)

Đây là phương pháp được áp dụng phổ biến trong cải thiện đau đốt sống lưng mãn tính, sử dụng các điện cực đặt trên da để truyền vào cơ thể các xung điện nhỏ, nhằm chặn các tín hiệu đau đến não, giúp giảm cảm giác đau.

Cách phòng ngừa, chăm sóc đau cột sống thắt lưng hiệu quả

1. Thay đổi thói quen sinh hoạt, tư thế nằm, ngồi

Khi đi, đứng, bạn nên lưu ý giữ cho lưng thẳng, đầu nhìn về phía trước, thả lỏng vai, bước hai chân thẳng và đều. Tránh cúi đầu và cổ hay đi chéo chân ảnh hưởng xấu đến cột sống.

Bạn nên nằm ngửa hoặc nằm nghiêng và sử dụng các loại gối, đệm định hình để giữ cho cột sống lưng được thẳng khi nằm. Trong trường hợp phải nằm sấp, hãy kê một chiếc gối nhỏ dưới bụng để giữ thẳng cột sống.

Nhân viên văn phòng, học sinh là những người phải ngồi trong thời gian dài nên cần lưu ý ngồi đúng tư thế, giữ cho lưng thẳng, mắt nhìn thằng, không bắt chéo chân hoặc mắt cá chân, thả lỏng vai và chân. Sau 1 tiếng ngồi liên tục, bạn nên đứng lên và đi lại trong 1 – 2 phút để thư giãn xương khớp.

2. Tránh mang vác vật nặng sai tư thế

Nếu phải thường xuyên nâng các vật nặng, bạn cần chú ý sử dụng đúng kỹ thuật, mở hai chân rộng bằng vai, giữ thẳng lưng và nhẹ nhàng cong gối, sử dụng lực của chân và cơ bụng để nâng vật lên từ từ. Bạn nên ôm sát vật vào người, tránh cong lưng, cúi người khi nâng hoặc hạ vật nặng.

Mang vật nặng đúng cách để tránh gây tổn thương lên cột sống lưng

3. Chườm nóng/ lạnh

Liệu pháp chườm nóng có tác dụng trong việc tăng tuần hoàn máu, giúp giảm đau và cải thiện tình trạng căng cứng khớp và các cơ ở lưng. Bạn có thể thực hiện chườm nóng đơn giản bằng cách tắm bằng nước ấm, sử dụng phòng tắm hơi, hoặc sử dụng khăn ấm để chườm lên phần lưng bị đau trong vòng 20 phút.

Ngược lại, chườm lạnh cũng có thể giúp làm co mạch, hỗ trợ kháng viêm và làm giảm triệu chứng đau cột sống thắt lưng hiệu quả. Để chườm lạnh cho lưng, bạn sử dụng một khăn lạnh hoặc khăn bọc đá chườm lên phần lưng bị đau trong 10 – 15 phút.

Khi thực hiện chườm, bạn cần lưu ý giữ cho nhiệt độ vừa phải, không quá nóng hoặc quá lạnh và chỉ nên chườm trong thời gian nhất định, tuyệt đối không chườm trong lúc ngủ.

4. Thăm khám thường xuyên

Trong nhiều trường hợp, tình trạng đau nhức ở sống lưng thời gian đầu chưa quá nghiêm trọng nên khiến nhiều người bệnh chủ quan. Việc phát hiện bệnh lý từ sớm và chữa kịp thời sẽ giúp cho việc điều trị tình trạng đau sống lưng đạt hiệu quả cao hơn. Bạn nên thăm khám và kiểm tra xương khớp định kỳ 6 tháng/lần và đến gặp bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu đau nhức để ngăn chặn sự phát triển của bệnh từ sớm.

5. Tập thể dục thể thao thường xuyên

Nếu bị đau lưng, bạn nên thường xuyên luyện tập các bài tập thể dục với cường độ nhẹ nhàng để giúp tăng cường tuần hoàn máu, giúp giãn cơ và hỗ trợ các khớp linh hoạt hơn, cải thiện hiệu quả tình trạng đau nhức. Một số bài tập thích hợp để nâng cao sức khỏe xương khớp là đi bộ, bơi lội, đạp xe,… Theo chuyên gia, việc tập bơi đều đặn từ 40 – 60 phút, 3 lần mỗi tuần sẽ giúp giảm đau hiệu quả hơn.

6. Bổ sung tinh chất thiên nhiên nuôi dưỡng xương khớp

Tình trạng đau nhức cột sống lưng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và khả năng vận động của người bệnh. Các bệnh lý về xương khớp gây đau lưng cũng thường khó điều trị dứt điểm và đòi hỏi sự kiên trì của người bệnh.

Để phòng ngừa triệu chứng đau cột sống thắt lưng, các nhà khoa học Mỹ đã tìm ra các tinh chất từ thiên nhiên giúp bảo vệ xương khớp có trong viên uống JEX thế hệ mới như Collagen Type 2 không biến tính, Collagen Peptide thủy phân, Turmeric Root (chiết xuất từ nghệ), Chondroitin Sulfate, Eggshell Membrane (tinh chất từ màng vỏ trứng).

• Collagen Type 2 không biến tính và Collagen Peptide (Collagen thủy phân): là chất giúp bảo vệ các sợi Collagen Type 2 trong sụn khớp và kích thích tế bào sụn tạo ra Collagen Type 2 và Aggrecan, giúp tăng cường bảo vệ, tái tạo và nuôi dưỡng sụn khớp, tăng chất lượng dịch khớp và hỗ trợ ngăn ngừa các bệnh lý về xương khớp khác.
• Turmeric Root (Curcumin), Soy Lecithin Powder, Chondroitin Sulfate, Eggshell Membrane (tinh chất từ màng vỏ trứng): là những chất giúp làm giảm sản xuất các yếu tố gây viêm như TNF-α, Interleukin 1, Interleukin 6, Interferon gamma,… hiệu quả. Bổ sung các dưỡng chất trên sẽ mang đến hiệu quả kháng viêm, giảm đau nhức ở cột sống hiệu quả.

Sử dụng JEX thế hệ mới đều đặn có thể giúp hỗ trợ tái tạo và bảo vệ sụn khớp, màng hoạt dịch; ngăn ngừa viêm khớp và giảm đau cột sống thắt lưng; làm chậm quá trình thoái hóa khớp; tăng cường sự dẻo dai, linh hoạt cho xương khớp.

Bổ sung các tinh chất thiên nhiên từ JEX hỗ trợ giảm đau cột sống lưng và bảo vệ xương khớp hiệu quả

Dinh dưỡng cho người đau cột sống lưng

Người bị đau nhức cột sống lưng có thể cân nhắc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng để hỗ trợ quá trình phục hồi. Dưới đây là những những loại dưỡng chất cần bổ sung để giảm đau lưng:

• Omega-3: Đây là chất có tác dụng chống oxy hóa và kháng viêm hiệu quả, giúp ngăn ngừa viêm nhiễm ở cột sống gây đau nhức. Omega-3 có nhiều trong dầu oliu, cá hồi, cá ngừ, hạt óc chó, quả bơ,…
• Thực phẩm giàu canxi: Canxi là nguyên liệu vô cùng cần thiết để giúp xương chắc khỏe, ngăn ngừa loãng xương. Canxi có thể tìm thấy trong sữa và sản phẩm từ sữa, cải xanh, hạt chia, các loại đậu,…
• Protein: Bổ sung protein có nguồn gốc thực vật từ các loại đậu giúp tăng cường sức khỏe cho các cơ và giúp kháng viêm, giảm đau hiệu quả. Bạn cũng cần ăn protein có nguồn gốc từ động vật nhưng cần lưu ý tránh những loại thịt nhiều mỡ.
• Chất chống oxy hóa: Bạn cần bổ sung các chất chống oxy hóa và hỗ trợ kháng viêm như vitamin C (có trong chanh, cam, kiwi, dứa,…), magie (có trong quả bơ, đậu đen, chuối…), flavonoid và carotenoid (có trong các loại rau củ sáng màu như khoai lang, cà rốt, dưa hấu, rau bina, dưa hấu,…),…
• Vitamin D: Dưỡng chất quan trọng giúp chuyển hóa canxi, tăng cường sức khỏe xương khớp có thể được hấp thụ từ bằng cách tắm nắng (vào trước 8h sáng và sau 15h chiều) hoặc có trong sữa, trứng, nấm, hải sản,…

Hãy xây dựng chế độ ăn cân đối, duy trì trọng lượng cơ thể ở mức vừa phải và uống đủ nước mỗi ngày.

Một số bài tập cho người đau cột sống lưng

Dưới đây là một số bài tập nhẹ nhàng và an toàn cho người bị đau cột sống lưng:

1. Bài tập kéo giãn cơ lưng

• Nằm ngửa trên thảm tập hoặc trên sàn, 2 chân đặt thoải mái theo chiều cơ thể.
• Duỗi thẳng chân trái và để chân chạm sát sàn; chân phải từ từ co gối lên và sử dụng 2 tay kéo đầu gối chân phải sát về phía ngực.
• Giữ tư thế và hít thở sâu rồi từ từ duỗi chân phải về vị trí ban đầu.
• Thực hiện tương tự với bên chân còn lại, lặp lại động tác 5-10 lần.

Bài tập kéo giãn cơ lưng

2. Tư thế châu chấu

• Nằm trên thảm tập với tư thế nằm sấp, hai tay đặt dọc theo cơ thể.
• Hít vào và từ từ nâng đồng thời khuỷu tay, chân, đầu và ngực lên khỏi mặt thảm, giữ cho phần bụng vẫn đặt trên thảm.
• Giữ tư thế trong 5 giây rồi từ từ hạ xuống. Lặp lại 5 – 10 lần.

Bài tập tư thế châu chấu cho cột sống lưng

3. Bài tập giữ cân bằng

• Giữ tư thế bò trên thảm sao cho hai lòng bàn tay và hai đầu gối chống cơ thể trên thảm.
• Từ từ nhấc tay phải lên và duỗi thẳng về phía trước, đồng thời cũng duỗi chân trái thẳng ra sau. Lưu ý giữ cho đầu, lưng và cột sống thẳng.
• Giữ thăng bằng với tư thế này trong 30 giây, sau đó đổi bên.

Bài tập giữ cân bằng để giúp duỗi thẳng cột sống lưng

Để giảm đau đốt sống lưng hiệu quả, bạn cần lưu ý thực hiện các động tác nhẹ nhàng, tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tập và tập dưới sự giám sát của chuyên gia để đảm bảo thực hiện các động tác đúng cách.

Trên đây là những thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa đau cột sống lưng. Nếu phát hiện bất kỳ biểu hiện bất thường nào đối với cột sống lưng, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời. Việc xây dựng chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt lành mạnh và bổ sung các dưỡng chất từ thiên nhiên cũng giúp phòng ngừa các vấn đề về xương khớp hiệu quả.