Giãn dây chằng đầu gối: Những vấn đề có thể bạn chưa biết?

Dây chằng bị giãn hoặc đứt khiến cấu trúc đầu gối trở nên lỏng lẻo, khó cử động và đau nhức.

Giãn dây chằng đầu gối là gì?

Khớp gối “nhỏ bé” của chúng ta đảm nhiệm vai trò vô cùng to lớn: vừa nâng đỡ trọng lượng cơ thể vừa điều khiển mọi cử động của đôi chân. Điều này quyết định sự linh hoạt của đầu gối nhưng lại cũng chính là lý do khiến bộ phận này dễ gặp chấn thương và chấn thương phổ biến nhất là giãn dây chằng đầu gối.

Ở đầu gối có 4 dây chằng chính gồm: 1 dây chằng trước (ACL), 1 dây chằng sau (PCL) và 2 dây chằng bên (LCL và MCL). Các dây chằng này làm nhiệm vụ kết nối xương đùi, xương chày (xương cẳng chân) và xương bánh chè với nhau giúp ổn định cấu trúc khớp gối, nhờ đó mà những hoạt động cơ bản như co duỗi chân, bước ngắn, bước dài, chạy, đứng lên, ngồi xuống… được thực hiện một cách trơn tru và nhẹ nhàng.

Thế nhưng, cũng giống như sợi dây thun (chun), khi bị co kéo nhiều và liên tục thì dây chằng đầu gối ắt sẽ giãn hoặc rách. Khi dây chằng bị tổn thương, không chỉ khiến cho đầu gối đau nhức và khó cử động mà còn làm giảm sự nhạy bén của đôi chân, thậm chí có thể dẫn đến thoái hóa khớp gối.

Dây chằng bị giãn hoặc rách thường là chấn thương thể thao hoặc tai nạn giao thông. Nếu sơ cứu đúng cách và chữa trị sớm, dây chằng hoàn toàn có thể khôi phục lại trạng thái ban đầu.

Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết giãn dây chằng đầu gối

Triệu chứng và dấu hiệu giãn dây chằng đầu gối ở mỗi người có thể khác nhau tùy thuộc vào dây chằng bị tổn thương, cụ thể:

• Nếu giãn dây chằng trước, bạn có thể nghe thấy âm thanh “bốp” ngay tại thời điểm bạn bị chấn thương và cảm thấy đầu gối không còn lực, yếu đi rõ ràng.

• Nếu bị giãn dây chằng sau, bạn sẽ cảm thấy mặt sau đầu gối đau nhức và mức độ đau sẽ gia tăng khi quỳ gối.

• Nếu giãn 2 dây chằng bên, đầu gối có xu hướng khuỵu về hướng ngược lại với dây chằng bị thương và trở nên suy yếu.

Tuy nhiên, khi dây chằng đầu gối bị giãn hoặc rách, hầu hết các trường hợp sẽ xuất hiện những biểu hiện chung dưới đây:

• Sưng tấy

• Yếu và lỏng lẻo

• Da quanh khớp gối bị đỏ hoặc bầm tím

• Đau nhức

• Căng cứng

• Co thắt cơ bắp

Vùng da quanh khớp gối sưng tấy và đỏ, thậm chí bầm tím khi dây chằng bị giãn

Triệu chứng giãn dây chằng có nhiều nét giống trật khớp gối, nên hai loại chấn thương thường gặp này dễ bị nhầm lẫn. Do đó, khi đầu gối bị tổn thương, để biết đó là bong gân, trật khớp hay giãn dây chằng, bạn cần đến bệnh viện thăm khám và chụp X-quang để chẩn đoán chính xác tình trạng đang gặp phải.

Nguyên nhân chính gây ra giãn dây chằng đầu gối

Chấn thương giãn dây chằng khớp gối xảy ra chủ yếu là do đầu gối phải chịu lực tác động mạnh trong quá trình vận động. Chính vì lẽ đó, bất kỳ hoạt động nào mà chúng ta tham gia cũng đều tiềm ẩn nguy cơ giãn dây chằng.

• Giãn dây chằng trước

Dây chằng trước thường bị giãn do chấn thương khi bạn chơi các môn thể thao như chạy, bóng đá, bóng rổ hoặc thể dục dụng cụ. Bên cạnh đó, hành động duỗi thẳng hoặc gập đầu gối quá mạnh và đột ngột cũng có thể khiến dây chằng phía trước bị giãn.

• Giãn dây chằng sau

Tai nạn giao thông hoặc va chạm trong khi chơi thể thao khiến phía trước đầu gối bị va đập mạnh (nhất là lúc đầu gối đang trong trạng thái uốn cong) là nguyên nhân khiến dây chằng trước bị giãn. Ngoài ra, nếu bạn bất ngờ khuỵu đầu gối mạnh cũng có thể dẫn đến chấn thương này.

• Giãn dây chằng bên

Hai dây chằng bên đầu gối bị giãn chủ yếu là do hai bên cạnh của đầu gối bị một vật va đập mạnh. Vì nằm ở vị trí ít tiếp xúc với các tác động bên ngoài nên giãn dây chằng bên không phổ biến như giãn dây chằng trước và giãn dây chằng sau.

Cùng với nguyên nhân chính là lực tác động mạnh, quá trình thoái hóa tự nhiên và tiền sử bệnh lý xương khớp như viêm khớp dạng thấp hay viêm khớp nhiễm khuẩn… cũng là những yếu tố làm tăng nguy cơ giãn dây chằng đầu gối. Vậy nên, ngoài việc bảo vệ đầu gối tránh xa các chấn thương cơ học bên ngoài, chúng ta cần chú ý chăm sóc sức khỏe khớp gối từ bên trong.

Làm sao để phòng ngừa giãn dây chằng đầu gối?

Mọi chấn thương xảy đến với đầu gối, bao gồm cả giãn dây chằng đều không có cách phòng tránh tuyệt đối. Nhưng nếu chú ý một số vấn đề dưới đây sẽ giúp dây chằng đầu gối của bạn giảm bớt nguy cơ giãn, rách hoặc đứt:

• Tập luyện thể dục thường xuyên để duy trì độ dẻo dai và tăng cường khả năng chịu lực của đầu gối.

• Luôn phải khởi động giãn khớp bằng các động tác nhẹ nhàng trước khi tham gia các hoạt động thể dục thể thao.

• Mức độ tập luyện và vận động phải thay đổi từ từ (từ đơn giản đến phức tạp, từ nhẹ nhàng đến cần nhiều sức) để tránh căng thẳng cho đầu gối.

• Bảo vệ khớp gối bằng các dụng cụ chuyên dụng để giảm tác động lực lên đầu gối, nhất là khi tham gia các môn thể thao mạnh.

Hiện nay, việc tăng cường độ dẻo dai và chắc chắn cho khớp gối bằng việc bổ sung những tinh chất hỗ trợ chăm sóc xương khớp chuyên biệt (như Eggshell Membrane, Collagen Type 2 không biến tính, Collagen Peptide, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate… ) được cho là sẽ phần nào hỗ trợ giảm tổn thương các phần mềm quanh khớp, trong đó có dây chằng.

Khi khớp gối được nuôi dưỡng bởi các tinh chất này, tế bào sụn và xương dưới sụn (2 thành phần chính cấu tạo nên khớp) sẽ liên tục được tạo mới giúp hỗ trợ cấu trúc đầu gối giữ được độ chắc chắn và dẻo dai, từ đó hoạt động trơn tru và tăng khả năng chống đỡ lực tác động, hạn chế chấn thương. Hơn nữa, chủ động bổ sung sớm những dưỡng chất kể trên hỗ trợ rất tốt cho việc hỗ trợ phòng ngừa và cải thiện các bệnh lý xương khớp phổ biến như thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp…

JEX thế hệ mới cung cấp đầy đủ những dưỡng chất thiết yếu cho xương khớp, tăng độ chắc khỏe cho khớp gối, từ đó góp phần giảm nhẹ nguy cơ giãn dây chằng

Chẩn đoán mức độ giãn dây chằng đầu gối

Trước tiên, bác sĩ sẽ kiểm tra tổng quát tình trạng đầu gối thông qua việc quan sát những biểu hiện bên ngoài như vết sưng và bầm tím, đồng thời yêu cầu bạn xoay đầu gối hoặc gập duỗi để xác định khả năng vận động. Tiếp đó, bác sĩ sẽ tiến hành chụp x-quang để đánh giá mức độ tổn thương của dây chằng:

• Mức độ 1: Dây chằng giãn quá mức.

• Mức độ 2: Dây chằng bị rách một phần.

• Mức độ 3: Dây chằng bị rách hoàn toàn, tách rời khỏi xương.

Hình ảnh x-quang còn giúp bác sĩ quan sát được chi tiết cấu trúc bên trong khớp gối để biết được có hay không có tổn thương khác đi kèm giãn dây chằng như bong gân, gãy xương. Sau khi đã đánh giá cụ thể tình hình, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với từng trường hợp.

Điều trị giãn dây chằng khớp gối như thế nào?

Bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị giãn dây chằng khớp gối dựa trên mức độ nghiêm trọng của chấn thương với các bước tuần tự như sau:

• Nghỉ ngơi

Dừng mọi hoạt động để tránh gia tăng áp lực khiến đầu gối bị tổn thương nặng hơn. Khi ngồi hoặc nằm, bạn nên kê chân lên một chiếc gối êm và giữ trạng thái chân duỗi thẳng.

• Chườm đá

Dùng gói chườm lạnh y tế hoặc cho đá vào khăn mềm di chuyển nhẹ nhàng quanh khớp gối sẽ giúp giảm sưng và giảm đau hiệu quả.

Chườm lạnh giúp giảm đau nhức và giảm sưng cho đầu gối khi bị giãn dây chằng, bong gân hoặc trật khớp

• Băng giảm sưng 

Sử dụng băng thun y tế quấn quanh đầu gối (không băng quá chật) sẽ giúp khớp gối bớt sưng tấy.

• Nẹp cố định

Để ổn định và hạn chế di chuyển khớp gối trong suốt quá điều trị giãn dây chằng, bác sĩ sẽ sử dụng nẹp cố định đầu gối.

• Vật lý trị liệu

Giãn dây chằng khiến chân căng cứng khó cử động. Vậy nên, các bài tập vật lý trị liệu như nâng chân, uốn cong đầu gối, nhón chân lên cao, căng đùi và bắp chân… sẽ giúp chân tìm lại cảm giác và khả năng chuyển động.

• Phẫu thuật

Đối với trường hợp dây chằng bị rách toàn phần, làm giảm độ vững chãi của cấu trúc khớp gối, bác sĩ buộc phải phẫu thuật để tạo hình lại dây chằng. Bạn hãy đến bệnh viện xương khớp tên tuổi để được áp dụng kỹ thuật phẫu thuật tiên tiến giúp dây chằng nhanh chóng bình phục.

Giãn dây chằng đầu gối nếu không được chữa trị sớm và đúng cách có thể dẫn đến nguy cơ thoái hóa khớp khiến chức năng vận động bị suy giảm. Vì vậy, nếu bị chấn thương ở đầu gối, các bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa ngay lập tức.