Bệnh Gout cấp tính: Nguyên nhân, dấu hiệu, phòng ngừa và cải thiện

Bệnh gout cấp tính là gì?

Bệnh gout cấp tính là một dạng viêm khớp xảy ra khi nồng độ axit uric trong máu quá cao, dẫn đến hình thành các tinh thể urat tại khớp. Cơn đau gout cấp tính thường diễn ra đột ngột vào ban đêm và có thể kéo dài trong vài giờ hoặc vài ngày.

Người bị gout cấp thường gặp các triệu chứng lâm sàng như đau khớp dữ dội, khớp sưng đỏ, sờ vào thấy nóng. Tình trạng này thường xuất hiện ở ngón chân cái, tuy nhiên, các khớp khác như mắt cá chân, đầu gối, cổ tay cũng có thể bị ảnh hưởng. Để điều trị gout cấp tính, người bệnh cần dùng thuốc giảm đau, kháng viêm và thay đổi lối sống để kiểm soát các biểu hiện bệnh gout cấp và ngăn ngừa bệnh tái phát. (1)

Bệnh gout cấp và bệnh gout thông thường khác nhau như thế nào?

Bệnh gout cấp và bệnh gout thông thường (hay còn gọi là gout mãn tính) có nhiều điểm khác biệt quan trọng về cách thức xuất hiện và mức độ ảnh hưởng:

Bệnh gout cấp tính gây đau đột ngột và nghiêm trọng, trong khi gout mãn tính là tình trạng kéo dài với nhiều biến chứng nguy hiểm hơn

Nguyên nhân gây bệnh gout cấp

Nguyên nhân gây bệnh gout cấp tính chủ yếu là do tích tụ axit uric trong máu, dẫn đến hình thành các tinh thể urat trong các khớp và gây viêm, đau khớp. Axit uric là sản phẩm phân hủy của purin, một chất tự nhiên có trong cơ thể và trong một số loại thực phẩm. Khi cơ thể sản xuất quá nhiều axit uric hoặc thận không thể đào thải hết, nồng độ axit uric trong máu tăng cao, dẫn đến hình thành tinh thể urat.

Đây là một số nguyên nhân khiến cơ thể tích tụ axit uric dẫn đến nguy cơ hình thành các tinh thể urat:

• Chế độ ăn uống giàu purin: Thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản, đồ uống có cồn (đặc biệt là bia) có thể làm tăng mức axit uric trong máu.
• Béo phì và thừa cân: Cân nặng cao có thể làm gia tăng sản xuất axit uric và giảm khả năng loại bỏ axit uric của thận. Đó là lý do những người béo phì có nguy cơ mắc bệnh gout cao hơn.
• Sử dụng một số loại thuốc: Các loại thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc điều trị cao huyết áp và aspirin liều thấp có thể làm tăng nồng độ axit uric, dẫn đến nguy cơ bùng phát các cơn gout cấp tính.
• Tiền sử gia đình: Di truyền cũng là một trong các yếu tố gây ra bệnh gout. Nếu trong gia đình có người từng mắc bệnh này, khả năng bạn cũng sẽ bị gout cao hơn.
• Các tình trạng sức khỏe khác: Một số bệnh lý như tiểu đường, suy thận, cao huyết áp,… cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc gout cấp tính do ảnh hưởng đến khả năng loại bỏ axit uric của thận.

Triệu chứng của bệnh gout cấp tính

Những triệu chứng của gout cấp tính không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Dưới đây là một số dấu hiệu bệnh gout cấp phổ biến:

• Đau dữ dội ở khớp: Triệu chứng đặc trưng của gout cấp tính là các cơn đau đột ngột và dữ dội ở khớp. Khớp bị ảnh hưởng thường là ngón chân cái, nhưng các khớp khác như đầu gối, cổ tay, mắt cá chân cũng có thể đau.
• Sưng tấy và viêm: Các khớp bị gout thường sưng to và viêm, người bệnh cảm thấy căng tức và đau nhiều. Khu vực xung quanh khớp thường bị đỏ và rất nhạy cảm khi chạm vào.
• Cảm giác nóng ở vùng khớp: Người mắc gout cấp tính thường cảm thấy nóng rát tại các khớp bị ảnh hưởng, đặc biệt là trong những đợt bùng phát của bệnh.
• Đau hơn vào ban đêm: Các triệu chứng gout cấp tính có xu hướng bùng phát vào ban đêm, với cơn đau trở nên dữ dội hơn khi nghỉ ngơi hoặc khi bị chèn ép.
• Giới hạn vận động: Trong các cơn gout cấp tính, khớp bị viêm có thể mất khả năng vận động, gây khó khăn trong việc di chuyển và thực hiện các hoạt động hằng ngày.
• Xuất hiện đột ngột và kéo dài ngắn: Cơn gout cấp tính thường xảy ra đột ngột và kéo dài trong vài giờ đến vài ngày, sau đó có thể tự giảm nếu không điều trị. Tuy nhiên, cơn đau có thể tái phát nếu không được kiểm soát tốt.

Các cơn đau do gout cấp tính thường xuất hiện đột ngột và nguy cơ tăng cao vào ban đêm

Bệnh gout cấp có nguy hiểm không? Biến chứng thường gặp là gì?

Mặc dù các cơn gout cấp tính thường xảy ra trong thời gian ngắn và có thể tự khỏi, nhưng nếu bệnh tái phát nhiều lần và không được kiểm soát, có thể dẫn đến những biến chứng sau:

• Tổn thương khớp vĩnh viễn: Các cơn gout lặp đi lặp lại có thể gây viêm và phá hủy các khớp, dẫn đến tổn thương vĩnh viễn. Viêm khớp thường xuyên tái diễn khiến khớp mất khả năng hoạt động bình thường và có thể gây biến dạng.
• Sỏi thận: Nồng độ axit uric cao có thể gây hình thành sỏi thận. Sỏi urat tích tụ trong thận có thể ảnh hưởng đến chức năng thận, dẫn đến các bệnh lý thận nghiêm trọng.
• Tophi: Nếu bệnh gout cấp tính không được điều trị và người bệnh thường xuyên bị tái phát trong thời gian dài, các tinh thể urat có thể tích tụ dưới da và hình thành các hạt tophi ở quanh khớp và các mô mềm.
• Nguy cơ mắc các bệnh tim mạch: Một số nghiên cứu cho thấy người bệnh gout có nguy cơ cao mắc các bệnh về tim mạch, bao gồm nhồi máu cơ tim và đột quỵ, do liên quan đến tình trạng viêm nhiễm và sự tích tụ của axit uric.
• Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Các cơn đau gout cấp tính thường xảy ra đột ngột và dữ dội, làm giảm khả năng vận động và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.

Chẩn đoán bệnh gout cấp tính như thế nào?

Để chẩn đoán biểu hiện bệnh gout cấp, các bác sĩ thường áp dụng nhiều phương pháp khác nhau nhằm xác định chính xác tình trạng bệnh và mức độ ảnh hưởng đến các khớp.

1. Khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra các khớp bị đau, sưng và viêm để xác định các triệu chứng gout cấp tính. Các dấu hiệu điển hình là sưng đỏ và cảm giác đau nhói tại khớp, thường là ngón chân cái. Ngoài khám thể chất, bác sĩ sẽ thu thập thêm một số thông tin từ người bệnh như tiền sử bệnh, thói quen ăn uống, tình trạng sức khỏe chung và tiền sử gia đình để đưa ra kết luận ban đầu về nguy cơ mắc bệnh gout.

2. Xét nghiệm

Xét nghiệm máu để đo nồng độ axit uric trong máu. Tuy nhiên, mức axit uric cao không nhất thiết đồng nghĩa với bệnh gout, một số người bị gout vẫn có thể có mức axit uric bình thường trong giai đoạn đầu.

3. Phân tích dịch khớp

Đây là phương pháp chính xác nhất để chẩn đoán gout. Bác sĩ sẽ sử dụng kim mỏng để lấy mẫu dịch từ khớp bị viêm và kiểm tra xem có xuất hiện các tinh thể urat dưới kính hiển vi hay không. Nếu có tinh thể urat, đây là dấu hiệu rõ ràng của bệnh gout.

5. Chụp X-quang

Mặc dù X-quang không thể phát hiện gout ở giai đoạn sớm, nhưng phương pháp này có thể giúp loại trừ các nguyên nhân khác gây đau khớp và phát hiện các tổn thương khớp do gout mãn tính.

6. Chụp CT

Chụp CT (cắt lớp vi tính) kép có thể giúp phát hiện sớm các tinh thể urat tích tụ trong khớp, ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng. Đây là phương pháp mới nhưng hiệu quả cao trong việc chẩn đoán gout.

7. Siêu âm

Siêu âm là phương pháp không xâm lấn giúp phát hiện các tinh thể urat tích tụ trong khớp. Đây là phương pháp chẩn đoán phổ biến, đặc biệt trong trường hợp đau khớp chưa rõ nguyên nhân.

Cách điều trị bệnh gout cấp

Để điều trị bệnh gout cấp tính, bác sĩ có thể áp dụng nhiều biện pháp khác nhau tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân.

1. Điều trị bằng thuốc

Trong hầu hết các trường hợp bác sĩ sẽ chỉ định thuốc giúp kiểm soát các cơn đau và viêm khớp do gout cấp:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Đây là nhóm thuốc được sử dụng phổ biến nhất để giảm viêm và đau trong các cơn gout cấp. Các loại thuốc như ibuprofen hoặc naproxen có thể được kê đơn để giảm nhanh triệu chứng. Tuy nhiên, NSAIDs có thể gây tác dụng phụ đối với đường tiêu hóa như viêm loét dạ dày, nên cần dùng theo chỉ định của bác sĩ.
• Thuốc colchicine: Đây là loại thuốc có tác dụng chống viêm mạnh, được sử dụng để điều trị các cơn đau gout cấp tính trong những giờ đầu tiên sau khi xuất hiện triệu chứng. Colchicine hoạt động bằng cách giảm hình thành tinh thể urat và giảm viêm, nhưng có thể gây ra tác dụng phụ như buồn nôn và tiêu chảy.
• Corticosteroid: Đối với những bệnh nhân không thể sử dụng NSAIDs hoặc colchicine, bác sĩ có thể kê đơn corticosteroid dưới dạng thuốc uống hoặc tiêm. Corticosteroid giúp giảm viêm nhanh chóng nhưng cần được theo dõi kỹ vì tác dụng phụ của thuốc có thể bao gồm tăng đường huyết và loãng xương.
• Thuốc giúp giảm axit uric: Sau khi các cơn gout cấp tính được kiểm soát, bệnh nhân có thể được kê thuốc để giảm mức axit uric trong máu, nhằm ngăn ngừa các cơn đau gout tái phát trong tương lai. Các loại thuốc như allopurinol hoặc febuxostat có thể giúp ngăn ngừa tình trạng tích tụ axit uric và giảm nguy cơ tái phát.

Uống thuốc điều trị gout cấp tính là phương pháp phổ biến nhất

2. Nghỉ ngơi, hạn chế vận động

Nghỉ ngơi và hạn chế vận động giúp người bệnh gout cấp tính giảm bớt cơn đau và ngăn chặn tình trạng viêm tiến triển nặng hơn. Khớp bị ảnh hưởng cần được nghỉ ngơi hoàn toàn, tránh mọi hoạt động gây áp lực hoặc chèn ép lên vùng khớp đau. Nghỉ ngơi không chỉ giúp làm dịu cơn đau mà còn giảm nguy cơ gây tổn thương thêm cho khớp.

3. Chườm lạnh

Chườm lạnh là phương pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả để giảm đau và giảm viêm trong các cơn gout cấp tính. Người bệnh dùng túi chườm lạnh lên vùng khớp bị đau trong khoảng 20 phút có thể làm dịu cơn đau và giảm sưng. Tuy nhiên, cần lưu ý, không chườm đá trực tiếp lên da để tránh bị bỏng lạnh. Bạn có thể áp dụng phương pháp này vài lần trong ngày, giúp giảm đau tạm thời mà không cần dùng thuốc.

4. Kê cao vùng bị đau

Kê cao vùng khớp bị đau có thể giúp giảm sưng và làm giảm áp lực lên khớp, đồng thời giúp cải thiện lưu thông máu và giảm viêm. Khi nằm nghỉ, bạn có thể dùng gối để nâng cao chân hoặc cánh tay bị ảnh hưởng, tạo điều kiện cho dịch trong khớp dễ dàng thoát ra ngoài, giảm sưng đau.

5. Tiêm corticosteroid

Trong một số trường hợp nghiêm trọng, nếu điều trị bằng thuốc uống không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định tiêm corticosteroid trực tiếp vào khớp bị viêm. Đây là phương pháp giảm đau và chống viêm rất hiệu quả, đặc biệt đối với những cơn gout cấp tính kéo dài và gây đau dữ dội. Tiêm corticosteroid giúp làm dịu các triệu chứng trong thời gian ngắn, nhưng cần thận trọng khi áp dụng vì có thể gây tác dụng phụ nếu lạm dụng.

6. Điều trị phẫu thuật

Phẫu thuật thường không phải là lựa chọn điều trị đầu tiên cho các trường hợp gout cấp tính, nhưng có thể được cân nhắc trong các trường hợp nghiêm trọng hoặc gout mãn tính, khi các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả. Có hai trường hợp cụ thể cần can thiệp phẫu thuật:

• Loại bỏ hạt tophi: Nếu các hạt tophi lớn gây biến dạng khớp hoặc gây ra các cơn đau và viêm nghiêm trọng, phẫu thuật để loại bỏ chúng có thể là lựa chọn tốt nhất.
• Phẫu thuật thay khớp: Trong trường hợp bệnh gout gây tổn thương nghiêm trọng và khiến khớp không thể phục hồi (đặc biệt là các khớp lớn như đầu gối hoặc hông) phẫu thuật thay khớp là phương án cần thiết. Phương pháp này giúp khôi phục chức năng khớp và giảm đau lâu dài.

Cách phòng ngừa gout cấp tính hiệu quả

Để phòng ngừa gout cấp tính, điều quan trọng là duy trì một lối sống lành mạnh và kiểm soát các yếu tố nguy cơ.

1. Chế độ dinh dưỡng phù hợp

Chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp kiểm soát mức độ axit uric trong cơ thể và ngăn ngừa các cơn gout cấp tính:

• Hạn chế thực phẩm giàu purin: Purin là hợp chất khi phân hủy sẽ tạo ra axit uric trong máu. Nên hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều purin như thịt đỏ, nội tạng động vật, hải sản,…
• Tăng cường rau xanh và trái cây: Chế độ ăn nhiều rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu chất xơ giúp cơ thể hấp thụ và xử lý các dưỡng chất dễ dàng hơn, đồng thời làm giảm nồng độ axit uric trong máu. Đặc biệt, các loại thực phẩm giàu vitamin C, như cam, bưởi, giúp tăng cường khả năng loại bỏ axit uric của cơ thể.
• Chọn protein từ các nguồn ít purin: Thay vì ăn nhiều thịt đỏ, bạn nên chọn các nguồn protein ít purin hơn như thịt gia cầm, trứng, đậu phụ và các sản phẩm từ sữa ít béo. Các nguồn protein này không chỉ cung cấp năng lượng mà còn giúp giảm nguy cơ tích tụ axit uric.

Hạn chế thịt đỏ cũng như các thực phẩm giàu purin khác

Bài liên quan: Người bệnh Gout nên ăn gì kiêng gì?

2. Uống đủ nước

Nước giúp cơ thể loại bỏ axit uric thông qua đường tiết niệu, ngăn ngừa hình thành tinh thể urat trong khớp. Khi cơ thể thiếu nước, nồng độ axit uric trong máu tăng cao, dễ dẫn đến nguy cơ bùng phát cơn gout. Bạn nên uống ít nhất 2 – 3 lít nước mỗi ngày, đặc biệt trong những ngày thời tiết nóng bức hoặc sau khi hoạt động thể lực mạnh. Bổ sung đủ lượng nước cần thiết giúp cơ thể cân bằng dịch và loại bỏ axit uric hiệu quả.

3. Thể dục thể thao thường xuyên

Duy trì thói quen tập thể dục thường xuyên không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn hỗ trợ kiểm soát và ngăn ngừa bệnh gout. Tập thể dục giúp duy trì cân nặng, từ đó giảm áp lực lên khớp và hạn chế sự tích tụ axit uric trong máu.

Những hoạt động như đi bộ, bơi lội, đạp xe hoặc yoga có tác dụng tốt cho hệ xương khớp mà không gây quá nhiều áp lực lên các khớp bị viêm. Bạn nên tập luyện ít nhất 30 phút mỗi ngày giúp cơ thể khỏe mạnh, ngăn ngừa các bệnh lý liên quan đến thừa cân và gout.

4. Bổ sung dưỡng chất cho xương khớp

Để cải thiện tình trạng sưng viêm, đau khớp, bạn có thể bổ sung các dưỡng chất tự nhiên như Turmeric Root, Chondroitin Sulfate, Eggshell Membrane có khả năng hỗ trợ ức chế quá trình sản sinh các yếu tố gây viêm như TNF-α, Interleukin 1, Interleukin 6 và Interferon gamma.

Ngoài ra, dưỡng chất Collagen Type 2 không biến tính, khi được hấp thụ vào cơ thể, có khả năng điều hòa hệ miễn dịch thông qua cơ chế dung nạp qua đường uống, giúp bảo vệ sụn khớp và màng hoạt dịch, đồng thời tăng cường sản xuất các chất kháng viêm. Collagen Peptide thủy phân cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích tổng hợp Collagen Type 2 và Aggrecan, cần thiết cho quá trình tái tạo sụn khớp và xương dưới sụn.

Viên uống JEX thế hệ mới với sự kết hợp của các dưỡng chất trên có thể giúp nuôi dưỡng, hỗ trợ quá trình phục hồi sụn khớp sau tổn thương, đồng thời ngăn chặn các yếu tố gây viêm, giúp giảm các triệu chứng đau nhức và sưng khớp liên quan đến các bệnh lý về xương khớp.

Viên uống JEX hỗ trợ ngăn ngừa và cải thiện các dấu hiệu gout cấp tính đồng thời ngăn ngừa các vấn đề khác liên quan đến xương khớp

5. Hạn chế rượu bia

Rượu bia là một trong những tác nhân chính làm tăng nồng độ axit uric trong máu và góp phần kích hoạt các cơn gout cấp tính. Khi uống bia, cơ thể sẽ chuyển hóa lượng lớn purin thành axit uric, dẫn đến tăng axit uric đột ngột. Ngoài ra, cồn trong rượu bia có thể cản trở quá trình đào thải axit uric qua thận, làm cho tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

6. Không tự ý sử dụng thuốc điều trị

Tự ý sử dụng thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ có thể gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm. Một số loại thuốc có thể làm tăng nồng độ axit uric hoặc tương tác với thuốc điều trị gout. Vì vậy, đối với bất kỳ loại thuốc điều trị nào bạn cũng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để có chỉ định phù hợp.

Gout cấp tính là một dạng viêm khớp do quá trình tích tụ axit uric, dẫn đến những cơn đau và viêm khớp đột ngột. Kiểm soát và phòng ngừa bệnh gout cấp tính cần kết hợp chế độ dinh dưỡng hợp lý, lối sống lành mạnh và điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.