Sự khác nhau giữa đau thần kinh tọa ở người trẻ và người cao tuổi

Nhiều người lầm tưởng rằng đau thần kinh tọa chỉ là nỗi ám ảnh người già. Nhưng thực tế là số người trẻ đang trải qua các triệu chứng của đau thần kinh tọa như cơn đau len lỏi từ thắt lưng xuống các chi, đau mỏi cột sống… cũng không hề ít. Vậy, nguyên nhân nào khiến căn bệnh đau thần kinh tọa dần trẻ hóa?

Đau thần kinh tọa là bệnh gì?

Thần kinh tọa là tên một loại dây thần kinh có kích thước lớn nhất trong cơ thể, chịu trách nhiệm dẫn truyền cảm giác từ vùng thắt lưng đến các chi dưới. Đau thần kinh tọa hay còn gọi là hội chứng thắt lưng hông là hiện tượng cơn đau lan tỏa dọc từ dây thần kinh thắt lưng qua hông rồi xuống chi dưới. 

Tùy thuộc vào vị trí dây thần kinh bị ảnh hưởng, cơn đau có thể kéo dài đến bàn chân hoặc các ngón chân khiến người bệnh khó chịu, đi đứng rất khó khăn. Đối với một số người đau thần kinh tọa, theo thời gian có thể tự phục hồi mà không cần phẫu thuật, tuy nhiên trường hợp cơn đau diễn biến bất thường hoặc kèm bệnh lý khác có thể gây ra tàn phế. 

Các dây thần kinh tọa tập trung từ thắt lưng kéo dài xuống chi dưới

Người trẻ có bị đau thần kinh tọa không?

Đau thần kinh tọa thường xuất hiện ở độ tuổi 30-50, tuy nhiên bệnh đang có dấu hiệu phổ biến ở nhóm người trẻ tuổi hơn. Do đặc thù công việc, những người có xu hướng vận động tần suất cao, chơi các môn thể thao mạo hiểm, tập tạ... cũng là nguyên nhân dẫn đến tổn thương cột sống, thoát vị đĩa đệm và đau thần kinh tọa nhiều nhất.

Đặc biệt, đau thần kinh tọa ở người trẻ thường xuất hiện ở phụ nữ. Trong đó,  phụ nữ đã từng mang thai có khoảng 50–76% mắc bệnh đau thần kinh tọa. Bệnh đau thần kinh tọa ở phụ nữ thường xảy ra do sự thay đổi trọng tâm, tăng cân, nội tiết thay đổi dẫn đến giãn dây chằng và những thay đổi ở khớp xương chậu. 

Đau thần kinh tọa ở người trẻ thường do nhiều nguyên nhân nên cần có biện pháp chữa trị hợp lý và kịp thời để bệnh không diễn tiến nặng hơn.

Sự khác nhau giữa đau thần kinh tọa ở người trẻ và người cao tuổi 

        Nguyên nhân và triệu chứng gây đau thần kinh tọa ở người trẻ tuổi 

• Hội chứng cơ hình lê: Cơ hình lê nằm sau và xiên qua cơ mông lớn, chịu trách nhiệm đối với sự vận động của phần dưới cơ thể. Cơ hình lê là rối loạn thần kinh rất hiếm gặp, tình trạng này xảy ra khi cơ hình lê sưng và tạo áp lực cho dây thần kinh tọa khi co thắt, gây đau phần lưng dưới.

• Chấn thương hoặc nhiễm trùng: Các nguyên nhân khác của hội chứng thắt lưng hông bao gồm trượt đốt sống, gãy đốt sống gây chèn ép rễ dây thần kinh tọa, viêm cơ, gãy xương…

• Ngồi lâu: Ngồi một chỗ trong thời gian dài hoặc ít vận động, ngồi sai tư thế (thường gặp ở người làm văn phòng, học sinh - sinh viên…) có nguy cơ mắc chứng đau thần kinh tọa cao hơn so với người vận động thường xuyên. Cơn đau có thể kéo dài và âm ỉ, có lúc đau nhói khiến bệnh nhân cảm thấy như bị điện giật.

Người ngồi lâu một chỗ có nguy tổn hại dây thần kinh tọa

• Đặc thù công việc phải mang vác nặng: Một số công việc đòi hỏi phải vặn lưng, mang vác đồ nặng cũng là nguyên nhân dẫn đến chứng đau thần kinh tọa ở người trẻ. 

• Đi giày cao gót: Thói quen đi giày cao gót của phái đẹp cũng ảnh hưởng xấu đến cột sống, tăng áp lực lên các dây thần kinh trong đó có thần kinh tọa - tăng cảm giác ê buốt từ thắt lưng xuống bàn chân.

• Tập tạ không đúng cách (quá sức) gây chấn thương cột sống.

Các triệu chứng ở người trẻ gặp phải khi bị đau thần kinh tọa là cơn đau âm ỉ tại lưng dưới rồi kéo dài xuống chi theo đường dây thần kinh tọa, đến các ngón chân và bàn chân rất khó khăn khi cử động. Đặc biệt, cơn đau thường đến đột ngột nhất là ban đêm.

Khi cảm thấy có dấu hiệu bất thường ở cột sống, bạn có thể kiểm tra từ sớm để ngăn chặn nguy cơ gây ra bệnh đau thần kinh tọa ở người trẻ.

Nguyên nhân và triệu chứng gây đau thần kinh tọa ở người già

Người lớn tuổi thường bị cơn đau thần kinh tọa ảnh hưởng nhiều hơn vì tuổi tác, tần suất xuất hiện cơn đau cũng thường xuyên hơn, chủ yếu do những nguyên nhân như sau:

• Thoái hóa khớp: Đây là nguyên nhân chủ yếu gây đau dây thần kinh tọa làm hạn chế khả năng vận động của người lớn tuổi. Lý do là người cao tuổi thường ít vận động, nguy cơ cao mắc các bệnh mạn tính như tiểu đường, cao huyết áp... nên dễ hình thành cơn đau thần kinh tọa.

• Hẹp cột sống: Do quá trình bào mòn tự nhiên của đốt sống dẫn đến hẹp ống sống. Hẹp ống sống có thể gây áp lực cho rễ thần kinh tọa gây đau nhức thần kinh tọa.

• Khối u cột sống: Một số ít người bị khối u cột sống chèn dọc lên tủy sống hoặc dây thần kinh. Kích thước của khối u càng lớn thì áp lực đè lên các rễ của dây thần kinh tọa càng nhiều, vì vậy đau thần kinh tọa có xu hướng ngày càng gia tăng.

• Người lớn tuổi có sức đề kháng yếu: Người cao tuổi thường ít vận động, nguy cơ cao mắc các bệnh mạn tính như tiểu đường, cao huyết áp... nên dễ hình thành cơn đau thần kinh tọa.

Đau thần kinh tọa ở người lớn tuổi thường cảm thấy chân tê, đau buốt dữ dội ở thắt lưng khi đứng lên

Triệu chứng điển hình của bệnh đau thần kinh tọa ở người già là cường độ cơn đau mạnh hơn khi di chuyển, ho, hắt hơi; đau nhức kèm cảm giác nhói, nóng rát rất khó chịu… 

So sánh sự khác nhau giữa bệnh đau thần kinh tọa ở người trẻ và người già

Độ tuổi và thói quen vận động hàng ngày tạo nên sự khác biệt giữa đau thần kinh tọa ở người trẻ và người già:

• Về tỷ lệ mắc bệnh đau thần kinh tọa: ở người già sẽ cao hơn ở nhóm người trẻ. 

• Phần lớn nguyên nhân xuất phát của đau thần kinh tọa ở người già xuất phát từ sự lão hóa gây thoái hóa khớp, loãng xương, còn người trẻ là do thói quen vận động tác động như: mang vác đồ nặng, ngồi sai tư thế…

• Đau thần kinh tọa ở người trẻ thường ở mức độ kiểm soát được, ngược lại, ở người lớn tuổi đau thần kinh tọa thường kết hợp thêm các bệnh lý xương khớp khác nữa nên cần thời gian phục hồi lâu hơn, thậm chí là phải sống cùng với bệnh.

Điểm chung của bệnh đau thần kinh tọa ở người già và người trẻ là đều gây ra những cơn đau khó chịu và dai dẳng, ảnh hưởng đến chức năng vận động và đời sống sinh hoạt hàng ngày. Về chẩn đoán và cách điều trị đau thần kinh tọa ở người trẻ và người già sẽ tương tự nhau. Trong đó, phương pháp chẩn đoán: chụp MRI cột sống lưng, chụp bao rễ thần kinh và phương pháp điều trị bao gồm dùng thuốc, tập vật lý trị liệu và can thiệp ngoại khoa khi cần thiết.

Biện pháp phòng ngừa và cải thiện đau thần kinh tọa

Mặc dù, bệnh đau thần kinh tọa có sự phân biệt về nguyên nhân và dấu hiệu ở nhóm người trẻ và nhóm người lớn tuổi, song, dù ở độ tuổi nào bệnh đau thần kinh tọa cũng có thể “ghé thăm”. Vì vậy, để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh đau thần kinh tọa, ngay từ sớm bạn nên áp dụng các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc xương khớp thật tốt.

Chế độ dinh dưỡng khoa học

Tập luyện thể dục thể thao

Để phòng ngừa nguy cơ đau thần kinh tọa, mỗi người nên tích cực tập luyện thể thao với cường độ vừa phải, tốt nhất là 30 phút mỗi ngày và ít nhất 5 ngày/ tuần. Không nên tập các bài tập quá sức để tránh tình trạng chấn thương không mong muốn.

Tư thế ngồi thẳng, tránh cong vẹo cột sống

Duy trì tư thế ngồi thẳng, có gối tựa thắt lưng nên chọn ghế ngồi có tay vịn và bánh xe để cơ thể chuyển động các khớp. Không nên ngồi xếp bằng, ngồi bắt chéo chân vì hai tư thế ngồi này khiến cột sống bị cong vẹo và hai đầu gối bị mài mòn. Thỉnh thoảng bạn nên đứng dậy, duỗi người và đi lại ít phút sẽ tốt cho các chi và giúp máu huyết lưu thông tốt hơn.

Hạn chế bưng bê vật nặng, đi xe máy

Vật lý trị liệu

Khi các cơn đau thần kinh tọa trở thành mạn tính, các chuyên gia sẽ tiến hành cho người bệnh áp dụng vật lý trị liệu bao gồm: massage, các bài tập kéo dãn để tăng sức mạnh cột sống và đeo đai lưng để hỗ trợ cột sống khi di chuyển.

Nhìn chung, các cơn đau thần kinh tọa hầu hết đều khiến cho người bệnh khó chịu, dù là nhẹ hay nặng. Vì vậy, để phòng ngừa đau thần kinh tọa từ sớm, ngoài việc sử dụng 2 viên Jex mỗi ngày thì bạn nên tầm soát bệnh thường xuyên tại cơ sở uy tín và áp dụng những biện pháp cải thiện để bệnh không tiến triển nặng hơn.