11 cách chăm sóc người bệnh viêm khớp dạng thấp bài bản A-Z

Viêm khớp dạng thấp là một tình trạng rối loạn miễn dịch mãn tính, thường gặp ở những người trên 40 tuổi, gây đau nhức, ảnh hưởng đến khả năng vận động và dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng khác. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn những cách chăm sóc người bệnh viêm khớp dạng thấp hiệu quả để cải thiện tình trạng này.

Cách chăm sóc người bệnh viêm khớp dạng thấp

Tìm hiểu về bệnh viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp (RA – Rheumatoid Arthritis) là một bệnh lý tự miễn mãn tính, diễn ra do hệ thống miễn dịch bị trục trặc và tấn công các mô lành trong cơ thể, gây viêm bao hoạt dịch và dẫn đến các triệu chứng như sưng đỏ, nóng rát, đau khớp. Viêm khớp dạng thấp thường diễn ra ở độ tuổi trung niên và phổ biến ở nữ giới hơn so với nam giới.

Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác dẫn đến viêm khớp dạng thấp, nhưng những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải bệnh lý này là: di truyền, hút thuốc lá, thừa cân, một số loại vi khuẩn, ô nhiễm môi trường,…

Viêm khớp dạng thấp phổ biến ở tuổi trung niên

Viêm khớp dạng thấp diễn ra phổ biến ở người trung niên

Tác động của viêm khớp dạng thấp tới người bệnh

Viêm khớp dạng thấp ngoài gây đau nhức kéo dài còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm như:

  • Hình thành khối mô cứng: Xuất hiện quanh khớp, gây áp lực lên khớp và có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận khác trên cơ thể.
  • Hội chứng ống cổ tay: Tình trạng viêm nhiễm có thể chèn ép dây thần kinh cổ tay, dẫn đến hội chứng ống cổ tay.
  • Loãng xương: Người bị viêm khớp dạng thấp có thể đồng thời bị loãng xương, khiến xương giòn và dễ gãy hơn.
  • Nhiễm trùng: Viêm khớp dạng thấp có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
  • Biến chứng về mắt: Khô mắt (hoặc khô miệng), hội chứng Sjogren, viêm củng mạc, nhuyễn củng mạc thủng,… có thể là biến chứng của viêm khớp dạng thấp.
  • Các bệnh lý khác: xơ cứng và tắc nghẽn các động mạch, viêm túi bao quanh tim, viêm và sẹo mô phổi, ung thư hạch,…

Cách chăm sóc người bệnh viêm khớp dạng thấp như thế nào?

Để xây dựng kế hoạch chăm sóc bệnh nhân viêm khớp dạng thấp, bạn cần tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ, kết hợp điều chỉnh lối sống, duy trì những thói quen làm mạnh cho xương khớp. Dưới đây là 11 điều quan trọng cần lưu ý:

1. Điều trị bằng thuốc

Bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm xác định tình trạng viêm khớp dạng thấp và mức độ nghiêm trọng của bệnh để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Một số loại thuốc có thể được kê đơn để hỗ trợ giảm đau và cứng khớp là: thuốc giảm đau chống viêm, corticosteroid, thuốc giảm đau gây nghiện, thuốc ngăn chặn sự tấn công của hệ thống miễn dịch vào khớp (DMARD). Trong trường hợp các loại thuốc trên không mang lại hiệu quả, liệu pháp thuốc sinh học có thể được áp dụng.

Việc sử dụng các loại thuốc kháng viêm, giảm đau có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ nên người bệnh cần uống theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, theo dõi các phản ứng sau khi uống thuốc và báo ngay nếu phát hiện các triệu chứng bất thường.

2. Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ

Để chăm sóc người bệnh viêm khớp dạng thấp và hạn chế các biến chứng, bạn có thể sử dụng một số loại nẹp khớp giúp ổn định vị trí khớp, tránh tình trạng di chuyển không đúng cách gây áp lực lên các khớp, làm tổn thương mô mềm và khiến tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng hơn. Việc sử dụng các thiết bị hỗ trợ cần được thực hiện theo hướng dẫn của chuyên gia y tế.

Nẹp cố định khớp

Một số loại nẹp khớp có thể được sử dụng để hỗ trợ định hình khớp

3. Bổ sung dưỡng chất cho xương khớp

Để cải thiện tình trạng viêm khớp dạng thấp hiệu quả hơn, các nhà khoa học Mỹ đã tiến hành nghiên cứu và tìm ra một số dưỡng chất thiên nhiên có tác dụng trong việc phục hồi sụn khớp, giảm các phản ứng viêm một cách hiệu quả:

  • Collagen Type 2 không biến tính: có khả năng bảo vệ các sợi Collagen Type 2 trong sụn khớp và hỗ trợ tái tạo các mô sụn. Đặc biệt, dưỡng chất được điều chế theo công nghệ đặc biệt, giúp giữ nguyên cấu trúc và đặc tính sinh học khi đi vào cơ thể, hạn chế sự tấn công của các phản ứng miễn dịch.
  • Collagen Peptide thủy phân: giúp tăng cường quá trình tổng hợp Collagen Type 2 và Aggrecan, mang đến hiệu quả tái tạo sụn khớp và xương dưới sụn, tăng cường chất lượng dịch khớp.
  • Turmeric Root (Curcumin), Soy Lecithin Powder: giảm sản sinh các protein tiền viêm như TNF-α, Interleukin 1, Interleukin 6, Interferon gamma,… hỗ trợ cải thiện tình trạng viêm nhiễm khớp, bảo vệ màng hoạt dịch. Các dưỡng chất này còn có tác dụng ức chế sự hình thành kháng thể gây ra các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp, hạn chế yếu tố làm tổn thương khớp.
  • Eggshell Membrane (tinh chất từ màng vỏ trứng), Chondroitin Sulfate: giúp giảm đau kháng viêm an toàn nhờ giảm quá trình sản xuất các cytokine tiền viêm.

Các tinh chất thiên nhiên trên hiện đang có mặt trong viên uống JEX thế hệ mới của Mỹ. Bạn chỉ cần sử dụng 2 viên/ngày để hỗ trợ tái tạo sụn khớp và xương dưới sụn, đồng thời kháng viêm, giảm đau nhức ở khớp một cách an toàn, từ đó làm chậm sự phát triển của viêm khớp dạng thấp và nhiều bệnh lý về khác xương khớp.

JEX hỗ trợ cải thiện viêm khớp dạng thấp

Hỗ trợ cải thiện viêm khớp dạng thấp với các dưỡng chất từ thiên nhiên

4. Chế độ dinh dưỡng phù hợp

Xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp cũng là một trong những phương pháp quan trọng để chăm sóc người bệnh viêm khớp dạng thấp. Các nhóm dưỡng chất trong các loại thực phẩm sử dụng hàng ngày có thể tăng cường sức khỏe xương khớp gồm:

  • Axit béo omega-3: Tìm thấy trong cá hồi, hạt chia, hạt lanh, hạt óc chó, quả bơ,… có tác động chống viêm và hỗ trợ giảm triệu chứng viêm khớp dạng thấp.
  • Chất chống oxy hóa: Vitamin C, vitamin E, beta-carotene là các chất chống oxy hóa có thể giúp giảm viêm và bảo vệ tế bào khỏi gốc tự do. Các dưỡng chất này có nhiều trong việt quất, dâu, khoai lang, cam, cà chua,…
  • Chất kháng viêm trong các loại gia vị: Nghệ, gừng, tỏi,… có tác dụng giảm viêm và giảm cảm giác đau hiệu quả.
  • Vitamin D: Đây là dưỡng chất quan trọng đối với sức khỏe của sụn khớp, có thể bổ sung thông qua tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc các loại thực phẩm như dầu cá, ngũ cốc, nấm, trứng,…
  • Canxi: Khoáng chất cần thiết cho sự phát triển và phục hồi của xương khớp, có nhiều trong cải xoăn, các loại đậu, hải sản, sữa, phô mai,…

Ngoài việc bổ sung các loại thực phẩm cần thiết, người bệnh cũng nên lưu ý hạn chế tiêu thụ thịt đỏ, mỡ động vật, đồ chiên xào, thực phẩm đóng hộp, đồ ngọt , nước uống có gas,… để hạn chế tình trạng viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng hơn.

5. Để người bệnh vận động, tập thể dục thường xuyên

Tập thể thao với cường độ vừa phải đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc người bệnh viêm khớp dạng thấp, giúp tăng cường độ linh hoạt, hỗ trợ các cơ quanh khớp và tăng lưu thông máu để bổ sung các dưỡng chất đến nuôi dưỡng sụn khớp.

Tuy nhiên, bạn cần lưu ý chọn các bài tập phù hợp, tránh luyện tập cường độ cao như chạy bộ, bóng đá, tennis,… vì có thể khiến tình trạng tổn thương thêm nghiêm trọng. Một số bài tập bạn có thể tham khảo là:

  • Aerobic cường độ thấp: Bạn có thể tập đi bộ, đạp xe nhẹ nhàng để tăng sức khỏe xương khớp, đồng thời bảo vệ sức khỏe tim mạch.
  • Tập thể dục trong nước: Các phương pháp như bơi lội, thể dục nhịp điệu, đi bộ dưới nước,… có thể giảm áp lực, cải thiện tình trạng cứng khớp nhờ khả năng nâng đỡ trọng lượng cơ thể của nước.
  • Kéo giãn cơ: Bạn có thể tự thực hiện các bài tập kéo giãn cơ hoặc kết hợp với dây kháng lực để tăng sức mạnh cho cơ bắp quanh khớp.
  • Yoga, Pilates, thái cực quyền: Đây là những phương pháp vừa hỗ trợ tăng cường sự dẻo dai của khớp, giảm áp lực lên các khớp, vừa hỗ trợ sức khỏe tinh thần.
Bài tập dưới nước tốt cho người viêm khớp dạng thấp

Các bài tập dưới nước có thể hỗ trợ sức khỏe xương khớp

6. Điều chỉnh cân nặng phù hợp

Để việc chăm sóc bệnh nhân viêm khớp dạng thấp đạt hiệu quả hơn, người bệnh cần lưu ý duy trì cân nặng ở mức phù hợp do các tế bào mỡ có thể tăng cường sản xuất cytokine, khiến tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng hơn. Theo thống kê, có đến 2/3 người bệnh viêm khớp dạng thấp bị thừa cân, tình trạng này có thể làm tăng áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp mắt cá chân, đầu gối, hông, xương sống,… (1)

7. Thăm khám để theo dõi tiến triển của bệnh

Nếu phát hiện các triệu chứng đau nhức, sưng đỏ, tê cứng khớp, đặc biệt diễn ra ở khớp đầu gối, hông, mắt cá chân, khuỷu tay, vai,… bạn cần đến ngay các cơ sở y tế để tiến hành thăm khám. Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ 3 – 6 tháng/lần sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề về xương khớp.

Đối với những người bị viêm khớp dạng thấp, hãy tiến hành các phương pháp điều trị theo phác đồ của bác sĩ, đồng thời tái khám thường xuyên để kiểm tra tình trạng phục hồi.

8. Cho người bệnh nghỉ ngơi, thư giãn các khớp

Việc vận động với cường độ cao, mang vác vật nặng, hoặc va đập, tai nạn,… có thể gây áp lực lên các khớp, khiến tình trạng viêm nghiêm trọng hơn. Theo đó, người bệnh viêm khớp dạng thấp cần nằm nghỉ ở tư thế thoải mái, hạn chế chèn ép lên các khớp cho đến khi các cơn đau khớp giảm dần. Sau đó thực hiện một số động tác co giãn khớp nhẹ nhàng.

9. Giữ tâm trạng thoải mái cho người bệnh

Căng thẳng, trầm cảm có thể ảnh hưởng đến hiệu quả và kéo dài thời gian điều trị viêm khớp dạng thấp, khiến tình trạng đau nhức nghiêm trọng hơn, cản trở sinh hoạt của người bệnh,…

Một số phương pháp giúp giảm căng thẳng cho người bệnh là nghỉ ngơi thường xuyên; tập yoga, thiền, hít thở sâu; tâm sự với bạn bè, người thân; tham gia các nhóm hỗ trợ người bị viêm khớp dạng thấp; liên hệ với chuyên gia tâm lý nếu các vấn đề tâm lý nghiêm trọng hơn.

10. Tư thế ngủ thoải mái, giảm áp lực lên các khớp

Tư thế ngủ phù hợp cũng là một yếu tố quan trọng khi chăm sóc bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Dưới đây là những điều người bệnh cần lưu ý:

  • Đối với tư thế nằm ngửa hoặc nằm nghiêng, bạn nên giữ cho đầu ngang với cổ, cánh tay xuôi theo thân người hoặc đặt tay lên bụng, tránh khoanh tay trước ngực.
  • Bạn có thể chèn một chiếc gối nhỏ vào dưới đầu gối đối với tư thế nằm ngửa hoặc chèn gối vào giữa hai đầu gối đối với tư thế nằm nghiêng để vùng chậu hông được thư giãn.
  • Lựa chọn gối có độ cao vừa phải, ưu tiên một số loại gối hỗ trợ chỉnh hình để điều chỉnh tư thế của vùng cổ khi ngủ. Không chồng nhiều gối lên nhau khi nằm ngủ.
  • Sử dụng các loại đệm có độ cứng vừa phải, giúp nâng đỡ và giữ cột sống được thẳng khi nằm. Tránh sử dụng đệm quá mềm.

11. Liệu pháp vật lý trị liệu, xoa bóp giảm đau

Người bị viêm khớp dạng thấp có thể tiến hành một số phương pháp vật lý trị liệu tại các cơ sở uy tín để giãn cơ, hỗ trợ giảm co cứng khớp và giúp khớp trở nên linh hoạt hơn. Người bệnh cũng có thể tự luyện tập tại nhà để tăng cường hiệu quả, nhưng phải tham khảo hướng dẫn của chuyên gia trước khi thực hiện.

Người bệnh cũng có thể thực hiện xoa bóp, massage, bấm huyệt để giảm các cơn đau ở khớp, tăng cường tuần hoàn máu và thư giãn các cơ quanh khớp. Một nghiên cứu cũng cho thấy việc xoa bóp cũng có thể giúp làm giảm hormone gây căng thẳng cortisol có liên quan đến các cơn đau. (2)

Massage xoa bóp giảm viêm khớp dạng thấp

Massage có thể tăng tuần hoàn máu và hỗ trợ giảm đau khớp

Bài viết trên đã hướng dẫn cho bạn một số phương pháp chăm sóc người bệnh viêm khớp dạng thấp có thể thực hiện ngay tại nhà. Để việc điều trị đạt kết quả tốt, hãy tham khảo và tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ, đồng thời kiên trì thực hiện các thói quen lành mạnh và theo dõi tình trạng xương khớp thường xuyên.

03:43 16/01/2025
Share Facebook Share Twitter Share Pinterest

Bài viết khác


Những thông tin, bài viết trên website Jex.com.vn chỉ dành cho mục đích tham khảo, tra cứu thông tin. Không thay thế cho việc chẩn đoán, khám và điều trị y khoa. Do đó JEX không chịu trách nhiệm về những trường hợp tự ý áp dụng mà không có chỉ định của bác sĩ