Hội chứng cổ vai cánh tay: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Hiện nay, hội chứng cổ vai cánh tay xuất hiện ngày càng nhiều do cuộc sống bận rộn và thói quen ít vận động gây ra. Vậy triệu chứng của hội chứng này là gì, làm thế nào để phòng ngừa và điều trị hội chứng cổ vai cánh tay... là mối quan tâm của nhiều người. 

Hội chứng cổ vai cánh tay là gì?

Hội chứng cổ vai cánh tay (cervical scapulohumeral syndrome) hay còn được gọi là hội chứng vai cánh tay, là một nhóm các triệu chứng lâm sàng liên quan đến các bệnh lý cột sống cổ kèm theo các rối loạn chức năng ở rễ, dây thần kinh cột sống cổ hoặc tủy cổ. Hội chứng cổ vai cánh tay không liên quan tới bệnh lý viêm nhiễm. 

Biểu hiện lâm sàng thường gặp của hội chứng đau vai cổ là đau vùng cổ, vai và một bên tay, kèm theo một số rối loạn cảm giác hoặc vận động tại vùng bị đau như cảm giác tê buốt, khó chịu. .

Dấu hiệu nhận biết hội chứng cổ vai cánh tay thường gặp

Hội chứng cổ vai cánh tay có nhiều biểu hiện khác nhau phụ thuộc vào thói quen sinh hoạt, độ tuổi của mỗi người. Tùy vào triệu chứng mà người bệnh có thể mắc phải một trong các hội chứng cụ thể như sau:  

1. Hội chứng cột sống cổ

Những bệnh nhân thuộc nhóm triệu chứng này thường có cơn đau khởi phát cấp tính sau chấn thương hoặc sau các động tác vận động cổ quá mức. Những cơn đau này có thể xuất hiện âm ỉ, lâu dài theo thời gian hoặc xuất hiện bất ngờ sau một giấc ngủ.  

Người bệnh có biểu hiện chung là bị hạn chế vận động ở cột sống cổ, một số người có thể bị vẹo cổ, điểm đau có khi ấn vào các gai sau, cạnh cột sống cổ tương ứng các rễ thần kinh.

Hội chứng cột sống cổ

2. Hội chứng rễ thần kinh

Biểu hiện là đau vùng gáy lan lên vùng chẩm và xuống vai hoặc cánh tay, bàn tay. Cơn đau thường tăng lên khi quay đầu hoặc gập cổ. Người bệnh cũng có thể bị rối loạn vận động, rối loạn cảm giác hoặc như rát bỏng, và tê bì ở vùng vai, cánh tay hoặc ở bàn tay và các ngón tay. 

3. Hội chứng tủy cổ

Hội chứng cổ vai cánh tay có một nhóm triệu chứng gọi là hội chứng tủy cổ, xuất hiện có thể do thoát vị đĩa đệm gây ra sự chèn ép tuỷ cổ. Biểu hiện sớm là dấu hiệu tê bì và giảm độ linh hoạt của hai bàn tay, thậm chí là bị teo cơ tay.

Giai đoạn muộn tùy vị trí tổn thương mà có thể bị liệt trung ương tứ chi; liệt ngoại vi hai tay và liệt trung ương hai chân; bị rối loạn phản xạ đại tiểu tiện.

4. Các hội chứng khác

Hội chứng động mạch sống nền: Những người bị hội chứng này có biểu hiện đau đầu vùng chẩm, chóng mặt, ù tai, mờ mắt, đôi lúc bị giảm thị lực thoáng qua, thỉnh thoảng có cảm giác mất thăng bằng và mệt mỏi.

Một số trường hợp bị các rối loạn thần kinh thực vật, đau kèm theo ù tai, rối loạn thị lực, rối loạn vận mạch vùng chẩm vai hoặc tay.

Một số bệnh nhân lại có các triệu chứng toàn thân như sốt, rét run, vã mồ hôi vào ban đêm, sụt cân. Những người gặp các vấn đề này thì cần phải theo dõi kỹ hơn và đi khám ở các bệnh viện uy tín.  

Nguyên nhân gây ra hội chứng cổ vai cánh tay là gì?

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến đau cổ vai cánh tay là tình trạng thoái hóa đốt sống cổ, thoái hóa khớp liên đốt ở người bệnh gây tác động lên các rễ dây thần kinh cột sống cổ. Nguyên nhân kế tiếp cũng khiến cho tình trạng bệnh xuất hiện là do thoát vị đĩa đệm cột sống cổ gây đau cổ vai cánh tay.

Một số trường hợp bị bệnh là do tập luyện quá sức, tập sai kỹ thuật khiến cho xương khớp bị căng và bị tổn thương. Trong sinh hoạt hằng ngày, một số người có thói quen ngồi sai tư thế, cong lưng vẹo cổ trong thời gian dài, ngủ gục xuống bàn… cũng có thể khiến mạch máu bị chèn ép, lưu thông chậm lên vùng cổ và lâu dần dẫn đến đau mỏi.

Vì những đặc điểm trên mà đối tượng chủ yếu thường mắc hội chứng đau cổ vai cánh tay là những người làm các nghề như công nhân, nhân viên văn phòng, lái xe, lao động nặng, người bị các bệnh liên quan đến đốt sống cổ hoặc nhóm người bị dị tật vùng cổ bẩm sinh.

Người làm việc ở văn phòng thường dễ bị hội chứng cổ vai cánh tay

Cách phòng ngừa hội chứng cổ vai cánh tay

Hội chứng cổ vai cánh tay có nguyên nhân từ bệnh lý, nhưng cũng có cả nguyên nhân đến từ lối sống. Do vậy, thay đổi lối sống và các thói quen sinh hoạt hằng ngày có ý nghĩa rất lớn trong việc phòng ngừa và điều trị hội chứng cổ vai cánh tay. 

Trước hết, chúng ta nên hình thành thói quen luyện tập thể dục thể thao thường xuyên, có thể tập hằng ngày hoặc 3 lần/ tuần. Các môn thể thao như chạy bộ, bơi lội hoặc việc tập các bài tập tại phòng gym sẽ rất tốt cho các nhóm cơ, xương trên toàn bộ cơ thể, trong đó có nhóm cơ vai, cổ, cánh tay.

Với những ai đã có dấu hiệu đau mỏi cổ vai cánh tay thì nên tập thêm các bài tập dành riêng cho các bộ phận này. Chúng ta có thể nhờ huấn luyện viên hướng dẫn hoặc tập theo các bài tập trên các kênh như tivi, YouTube. Điều quan trọng là chúng ta cần phải tập đúng động tác và tư thế để phát huy tối đa tác dụng và hạn chế các tác hại có thể có.  

Đồng thời, chúng ta nên có chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, đặc biệt với những người có công việc phải ngồi nhiều hoặc phải giữ một tư thế trong thời gian dài. Ví dụ như với các người làm việc văn phòng, hằng ngày đều phải ngồi trước màn hình máy tính, hãy tự quan sát xem mình đã ngồi thẳng lưng và đúng tư thế hay chưa, tránh trường hợp ngồi cong lưng, vẹo cổ hoặc rụt cổ.

Trong quá trình làm việc, cứ sau 45 hoặc 60 phút thì chúng ta nên tập nhẹ nhàng một số động tác như vươn vai, dang tay và gập tay, xoay cổ nhẹ nhàng để cơ và xương khớp ở vùng cổ vai cánh tay được thư giãn. 

Với những người lớn tuổi, những người trẻ nhưng đã có dấu hiệu hội chứng cổ vai cánh tay thì nên áp dụng thêm các bài mát-xa, xoa bóp tại nhà, vào buổi tối trước khi đi ngủ hoặc buổi sáng sau khi thức dậy để cho xương khớp được hoạt động tốt hơn. 

Về chế độ dinh dưỡng, chúng ta nên chú ý ăn uống đủ dinh dưỡng, bổ sung nhiều canxi, vitamin D, Kali và các dưỡng chất tốt cho xương khớp giúp phòng ngừa và điều trị hội chứng cổ vai cánh tay.  

Nhịp sống hiện nay bận rộn, nhiều người không có đủ thời gian để chế biến các món đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, Do vậy, việc tìm một sản phẩm nhằm cung cấp cho cơ thể các dưỡng chất thiết yếu, giúp xương khớp chắc khỏe là nhu cầu của nhiều người. 

Trên cơ sở này, các nhà khoa học Mỹ bằng công nghệ hiện đại đã khám phá và tinh chiết ra các tinh chất quý như Eggshell Membrane, Collagen Type 2 không biến tính & Collagen Peptide, Turmeric Root và Chondroitin Sulfate để đưa vào sản phẩm JEX thế hệ mới. Các tinh chất này có tác dụng hỗ trợ ngăn ngừa viêm khớp nhờ kiểm soát các yếu tố tiền viêm, giúp giảm đau nhanh, hiệu quả và hỗ trợ sụn khớp chuyển động trơn tru hơn. Ngoài ra, JEX thế hệ mới còn có tác dụng hỗ trợ bảo vệ, tái tạo sụn khớp và xương dưới sụn nhờ vào cơ chế kích thích tế bào sụn sản sinh các chất căn bản nhằm tăng cường chất lượng dịch khớp.

Do vậy, việc sử dụng JEX thế hệ mới cũng là một cách để hỗ trợ ngăn ngừa hiệu quả nguy cơ bị các bệnh về xương khớp nói chung và hội chứng cổ vai gáy nói riêng. 

JEX thế hệ mới giúp hỗ trợ phòng ngừa hội chứng cổ vai cánh tay và các bệnh lý khác về xương khớp

Hội chứng cổ vai cánh tay có nguy hiểm không?

Hội chứng cổ vai cánh tay không quá nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh, song lại ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống hằng ngày của họ. Trước hết, người bệnh bị hạn chế vận động, cử động khó khăn làm ảnh hưởng đến năng suất công việc cũng như gây cản trở trong đời sống hằng ngày. 

Cảm giác đau nhức khiến cho người bệnh dễ bị tình trạng mất ngủ, căng thẳng, mệt mỏi, nếu kéo dài sẽ tác động xấu đến sức khỏe tinh thần của họ. 

Nếu hội chứng cổ vai cánh tay không được điều trị kịp thời và dứt điểm khiến cho tổn thương trở nên nghiêm trọng hơn, khiến bệnh nhân phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm như bị liệt, hẹp ống sống cổ, chèn ép tủy, thiếu máu não, đột quỵ hoặc tàn tật.

Vì vậy, khi có dấu hiệu đau nhức thì người bệnh nên khám hội chứng cổ vai cánh tay để biết về tình trạng bệnh của mình, từ đó có hướng điều trị phù hợp, tránh để bệnh tiến triển nặng thêm. 

Khi nào thì cần đi khám hội chứng cổ vai cánh tay?

Ở nhiều trường hợp, tình trạng mỏi và đau nhức ở mức độ nhẹ xuất hiện ở vùng cổ, vai gáy, một số ít lan xuống cánh tay là do thói quen ít vận động và ngồi hoặc nằm sai tư thế. Với những đối tượng này thì trước hết nên điều chỉnh lại tư thế cho phù hợp. Ví dụ như những người ngồi nhiều và thường ngồi ở tư thế rụt cổ hoặc vẹo cổ thì nên sửa lại, ngồi thẳng để các đốt sống cổ được nằm đúng vị trí của nó.

Đồng thời, những người bắt đầu có triệu chứng đau cổ vai cánh tay cũng nên tiến hành xoa bóp, mát-xa tại nhà. Tạo thói quen tập thể dục hằng ngày, đặc biệt tập thêm một số các động tác nhằm vận động phần cơ xương khớp ở vùng cổ vai cánh tay cũng là điều nên thực hiện.

Với những ai bị đau cổ vai cánh tay ở mức độ nặng hơn, kéo dài, không thuyên giảm theo thời gian hoặc ngày càng tăng nặng thì nguy cơ không chỉ bị nhức mỏi thông thường mà đã dần chuyển sang mức độ rối loạn cảm giác, bị tê bì, bỏng rát, đau nhiều lúc không thể cử động cổ, cánh tay được. Đây là những đối tượng nên đến các bệnh viện hoặc phòng khám uy tín để khám cổ vai cánh tay.

Với những người đang khỏe mạnh nhưng chỉ sau một chấn thương hoặc bất cẩn trong hoạt động cũng như tập luyện hằng ngày khiến cho cơn đau cổ vai cánh tay xuất hiện đột ngột và tăng nặng thì cũng nên đi khám để phát hiện các tổn thương một cách kịp thời.  

Các chẩn đoán hội chứng cổ vai cánh tay

Để khám hội chứng cổ vai cánh tay, bác sĩ sẽ dùng nhiều phương pháp, từ việc yêu cầu bệnh nhân mô tả kỹ tình trạng, thời gian diễn tiến bệnh cũng như sử dụng thêm các máy móc để kiểm tra thêm. 

1. Chẩn đoán lâm sàng

Chẩn đoán lâm sàng đau cổ vai cánh tay bao gồm những bước như sau:

• Kiểm tra tiền sử mắc bệnh như bệnh lý, chấn thương và những tổn thương ở vùng cổ trước đây. 

• Kiểu tra triệu chứng cũng như mức độ đau ở vùng cổ, vai, cánh tay.

• Kiểm tra các biểu hiện về rối loạn cảm giác, những bất thường trong phản xạ, độ linh hoạt và khả năng vận động của cổ, vai, cánh tay và cả bàn tay, ngón tay.

• Bệnh nhân được yêu cầu thực hiện một số động tác để xác định các vị trí có thể gây đau.

• Kiểm tra những triệu chứng đi kèm với cảm giác đau nhức

• Xác định những động tác có thể giúp bệnh nhân giảm đau hoặc cảm thấy dễ chịu hơn. 

2. Chẩn đoán cận lâm sàng đau cổ vai cánh tay

Những kỹ thuật cận lâm sàng có thể giúp bác sĩ chuyên khoa xác định rõ hơn mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân của bệnh.

• Chụp X-quang: Chụp X-quang cho phép bác sĩ chuyên khoa tìm ra những chấn thương cũng như những khe hở đốt sống bị thu hẹp (nếu có). Đồng thời, bác sĩ có thể kiểm tra mức độ nghiêm trọng và xác định nguyên nhân cụ thể gây bệnh. Đó có thể là tình trạng hủy xương do bệnh lý ác tính, xẹp đốt sống do loãng xương, hẹp lỗ tiếp hợp, thoái hóa cột sống cổ hoặc tổn thương cột sống cổ do chấn thương.

• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Bệnh nhân bị hội chứng cổ vai cánh tay được yêu cầu chụp CT scan kèm theo chụp tủy cản quang hoặc CT scan đơn thuần. Phương pháp này tạo ra hình ảnh chi tiết về cột sống cổ và những vị trí đang bị tổn thương, giúp bác sĩ dễ dàng hơn trong việc chẩn đoán các tổn thương. Thông thường CT scan sẽ được thực hiện để thay thế MRI.

• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Chụp cộng hưởng từ giúp tạo ra hình ảnh rõ nét hơn về tổn thương ở các bộ phận như tại mô mềm và rễ thần kinh. Thông thường MRI sẽ được chỉ định cho những bệnh nhân bị đau ở cổ, vai, cánh tay kéo dài từ 4 đến 6 tuần và với mức độ nghiêm trọng và tăng dần theo thời gian hoặc có những biểu hiện liên quan đến bệnh lý tủy cổ, tổn thương thần kinh đang tiến triển hoặc xuất hiện những dấu hiệu cho thấy bệnh nhân có thể bị nhiễm trùng hoặc bị những bệnh lý ác tính.

• Điện cơ: Phương pháp này giúp xác định khả năng hoạt động của các cơ khi chúng đang co lại hoặc đang ở trạng thái nghỉ ngơi, từ đó giúp xác định những tổn thương có nguồn gốc thần kinh, phân biệt bệnh lý tủy cổ, hạn chế nhầm lẫn với bệnh lý rễ và dây thần kinh ngoại biên.

• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu được yêu cầu khi có nghi ngờ đau cổ, vai, cánh tay do nhiễm trùng, viêm, khối u. Lúc này người bệnh có thể thực hiện xét nghiệm kiểm tra tế bào máu ngoại vi, phosphatase kiềm, CRP, tốc độ lắng máu, điện di protein huyết thanh. 

Bác sĩ khám hội chứng cổ vai cánh tay

Phương pháp điều trị hội chứng cổ vai cánh tay

Hội chứng cổ vai cánh tay có một số nguyên tắc điều trị như điều trị triệu chứng kết hợp với việc cải thiện các  nguyên nhân gây bệnh, sử dụng thuốc và tập các bài tập phục hồi chức năng hoặc các phương pháp can thiệp chuyên sâu hơn sẽ được chỉ định trong trường hợp cần thiết. 

1. Điều trị cổ vai cánh tay nội khoa

• Thuốc giảm đau

Trong việc điều trị hội chứng cổ vai cánh tay thì thông thường thuốc giảm đau được sử dụng với mục đích để kiểm soát cơn đau và cải thiện khả năng vận động cho bệnh nhân. Bác sĩ sẽ kê toa dựa vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. 

Trong đó thuốc giảm đau thông thường phù hợp với những trường hợp đau nhẹ còn thuốc giảm đau dạng phối hợp dùng cho những trường hợp đau nặng hơn. Thông thường bệnh nhân sẽ được sử dụng kết hợp Paracetamol với một loại Opioid nhẹ (điển hình như Tramadol hoặc Codein)

Khi thuốc giảm đau thông thường không mang đến hiệu quả điều trị cao, bệnh nhân sẽ được chỉ định một số loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs). Đây là loại vừa có tác dụng chống viêm vừa có tác dụng giảm đau, phù hợp với những bệnh nhân bị đau ở mức độ trung bình trở lên. 

• Thuốc giãn cơ

Trong các trường hợp đau cổ vai cánh tay, thuốc giãn cơ được chỉ định cho những người bệnh xuất hiện dấu hiệu co cứng cơ hoặc dùng trong những đợt đau cấp. Loại thuốc này có tác dụng giãn cơ và cải thiện tình trạng co cứng, đau cơ, giúp tăng khả năng vận động cho bệnh nhân.

• Thuốc giảm đau thần kinh

Một số người có tình trạng bệnh lý rễ dây thần kinh xảy ra ở mức độ nặng hoặc kéo dài, bác sĩ có thể kê toa các loại thuốc giảm đau thần kinh. Tác dụng chính của loại thuốc này là nhằm giảm đau, xoa dịu rễ dây thần kinh bị chèn ép và cải thiện tình trạng bệnh. Đối với thuốc giảm đau thần kinh thì bệnh nhân nên bắt đầu sử dụng với liều thấp, sau đó sẽ được tăng liều dựa theo đáp ứng điều trị của mỗi bệnh nhân .

• Thuốc chống trầm cảm ba vòng

Trong quá trình điều trị hội chứng cổ vai cánh tay, thuốc chống trầm cảm ba vòng sẽ được kê đơn sử dụng với liều thấp, đối với những bệnh nhân có dấu hiệu đau dây thần kinh mạn tính hoặc đau nghiêm trọng dẫn tới bị rối loạn giấc ngủ. 

• Vitamin nhóm B

Bệnh nhân bị đau cổ vai cánh tay có thể được gợi ý sử dụng dẫn chất B12 mecobalamin hoặc viên 3B (B1, B6, B12) nhằm hỗ trợ cải thiện triệu chứng. 

• Corticosteroid đường uống

Corticosteroid được chỉ định điều trị đau cổ vai cánh tay trong ngắn hạn cho những trường hợp không đáp ứng tốt với những loại thuốc khác, bệnh nhân đau nặng, có biểu hiện chèn ép rễ thần kinh hoặc có triệu chứng cấp tính. Corticosteroid sẽ được sử dụng bằng đường uống trong 1 đến 2 tuần. 

• Tiêm Corticosteroid ngoài màng cứng

Với các bệnh nhân bị hội chứng cổ vai cánh tay nặng có thể được tiêm Corticosteroid ngoài màng cứng để kiểm soát triệu chứng của bệnh hoặc có thể được tiêm khớp liên mỏm sau cạnh cột sống.

Phương pháp điều trị này giúp cải thiện nhanh chóng các triệu chứng nhưng vì Corticosteroid đường tiêm có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng nên người bệnh chỉ được tiêm khi thật cần thiết và phải tiêm ở những cơ sở y tế chuyên khoa.

Lưu ý, tất cả các loại thuốc điều trị kể trên cần sử dụng theo kê đơn của bác sĩ, người bệnh không nên tự ý dùng để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

Bên cạnh sử dụng các loại thuốc điều trị, người bệnh có thể chủ động uống bổ sung sản phẩm JEX thế hệ mới để giúp hỗ trợ giảm đau mỏi vai gáy hiệu quả, góp phần rút ngắn thời gian điều trị. Các thành phần trong JEX thế hệ mới được chiết xuất từ thiên nhiên nên rất an toàn, không gây tương tác với các loại thuốc khác, có thể sử dụng lâu dài mà không sợ ảnh hưởng đến sức khỏe. 

2. Điều trị ngoại khoa hội chứng cổ vai cánh tay

Đối với hội chứng cổ vai cánh tay, bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật khi gặp các vấn đề như đau nhiều mà không đỡ khi điều trị nội khoa, bị chèn ép tủy cổ nặng hoặc có tổn thương thần kinh nặng và đang trong giai đoạn tiến triển. 

Các phương pháp phẫu thuật thường được chỉ định gồm có:

• Phẫu thuật chỉnh sửa cột sống giúp giải phóng rễ dây thần kinh đang bị chèn ép do hẹp lỗ tiếp hợp

• Phẫu thuật lấy nhân nhầy thoát vị

• Phẫu thuật giải quyết dính cột sống.

Hội chứng cổ vai cánh tay khá phổ biến nhưng không nên chủ quan vì nó có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm và kéo dài đối với người bệnh. Do vậy, xây dựng một lối sống lành mạnh và sử dụng thêm các sản phẩm bổ sung là cách để chúng ta ngăn ngừa hoặc điều trị bệnh lý này  ngay từ sớm.