Hẹp ống sống: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Hẹp ống sống là sự thu nhỏ bất thường khoảng không gian bên trong đốt sống gây áp lực lên tủy sống, khiến cơ thể tê mỏi và đau nhức, thậm chí có thể dẫn đến liệt nửa thân hoặc tứ chi. Vì vậy, chúng ta cần nhìn nhận đúng bản chất và mức độ ảnh hưởng của bệnh lý này để biết cách phòng ngừa cũng như điều trị hiệu quả nhất.

Ống tủy sống bị thu hẹp bất thường có thể do thoái hóa cột sống hoặc thoát vị đĩa đệm

Hẹp ống sống là gì?

Cột sống của chúng ta được tạo thành từ 33 đốt sống và khoảng trống bên trong mỗi đốt sống gọi là ống sống. Ống sống là nơi dây thần kinh chạy qua để truyền tín hiệu từ não đến  các bộ phận khác trên cơ thể.

Khi không gian bên trong ống sống bị thu nhỏ lại, chèn ép và gây áp lực lên tủy sống gọi là hẹp ống sống. Quá trình thu hẹp ống sống diễn ra từ từ và thường không để lộ triệu chứng hoặc dấu hiệu bất thường ở giai đoạn nhẹ.

Tuy nhiên, theo thời gian, khi ống sống bị bít tắc quá mức, người bệnh sẽ cảm nhận rõ cảm giác tê, đau, ngứa và yếu cơ. Nhiều trường hợp có thể bị mất cảm giác, thậm chí liệt nửa thân hoặc tứ chi hay mất kiểm soát tiểu tiện bởi vì ống ống bị thu hẹp.

Các vị trí thường xảy ra tình trạng hẹp ống sống

Hẹp ống sống có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào dọc theo cột sống. Tuy nhiên, ống sống dễ bị thu hẹp nhất ở 2 đoạn cột sống quan trọng là:

• Cột sống cổ gọi là hẹp ống sống cổ.

• Cột sống thắt lưng gọi là hẹp ống sống thắt lưng.

Trong đó, hẹp ống sống thắt lưng phổ biến hơn. Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng hẹp ống sống?

Nguyên nhân gây hẹp ống sống

Ống sống bị thu hẹp chủ yếu là do sự thay đổi của cấu tạo xương cột sống khi chịu tác động của những nguyên nhân dưới đây:

• Thoái hóa cột sống

Quá trình thoái hóa xương khớp tự nhiên khiến cột sống bị tổn thương và hao mòn theo thời gian. Để bù đắp lại phần xương bị mất đi, cơ thể có xu hướng tăng cường canxi đến để lấp đầy khoảng thiếu xương. 

Hàm lượng canxi gia tăng quá mức kích thích hình thành các gai xương. Khi những gai xương này phát triển có thể lấn chiếm diện tích ống sống, đè lên dây thần kinh khiến cơ thể đau nhức và tê mỏi.

• Thoát vị đĩa đệm

Đĩa đệm nằm giữa các đốt sống đóng vai trò như chiếc lò xo giảm xóc, giúp cột sống hoạt động nhịp nhàng. Dưới tác động mạnh của ngoại lực, đĩa đệm có thể bị rách hoặc nứt ra khiến nhân nhầy bên trong thoát ra ngoài và chèn lên tủy sống. 

Đĩa đệm bị thoát vị, tràn vào ống sống chèn ép lên dây thần kinh gây đau nhức xương khớp

• Phì đại dây chằng

Dây chằng giúp liên kết các đốt sống và giữ cố định cột sống của chúng ta. Nhưng khi dây chằng bị tổn thương có thể trở nên cứng và dày lên, lấn áp ống sống.

• Chấn thương cột sống

Tai nạn giao thông hay tai nạn lao động khiến đốt sống bị chấn thương. Xương cột sống bị gãy hoặc biến dạng ảnh hưởng trực tiếp đến kích thước ống sống. 

Bên canh 4 nguyên nhân trực tiếp kể trên còn phải đề cập đến một số yếu tố làm gia tăng nguy cơ hẹp ống sống như:

• Dị tật cột sống bẩm sinh

• Cong vẹo cột sống lâu năm.

• Bệnh Paget xương, u xương.

Triệu chứng đặc trưng của hẹp ống sống 

Các triệu chứng của hẹp ống sống sẽ rõ rệt theo thời gian. Ở mỗi vị trí ống sống bị hẹp sẽ có những biểu hiện khác nhau, cụ thể như sau:

Hẹp ống sống cổ

• Tê, ngứa ran hoặc yếu bàn tay, cánh tay, bàn chân hoặc cẳng chân.

• Mất thăng bằng khi di chuyển.

• Đau nhức vùng cổ.

• Tiểu gấp và không kiểm soát (đối với trường hợp nghiêm trọng).

Hẹp ống sống cổ khiến toàn vùng vai đau nhức, hai cánh tay tê mỏi

Hẹp ống sống thắt lưng

• Tê hoặc ngứa ran ở bàn chân hoặc chân.

• Yếu bàn chân hoặc cẳng chân.

• Đau hoặc chuột rút ở một hoặc cả hai chân khi phải đứng trong thời gian dài hoặc khi đi bộ.

• Đau thắt lưng.

Triệu chứng hẹp ống sống không hoàn toàn giống nhau ở tất cả các trường hợp, tuy nhiên khi chân tay tê mỏi và yếu đi một cách bất thường, bạn đừng bỏ qua nguy cơ ống sống bị thu hẹp. Tốt nhất hãy đến bệnh viện chuyên khoa kiểm tra, xác định chính xác vấn đề đang gặp phải để kịp thời chữa trị.

Chẩn đoán hẹp ống sống như thế nào?

Thông qua những triệu chứng và dấu hiệu mà người bệnh mô tả, bác sĩ đã có thể phần nào chẩn đoán được có phải hẹp ống sống hay không. Thế nhưng để xác định cụ thể nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này, bác sĩ sẽ tiến hành các bước chẩn đoán sau:

• Chụp X-quang

Phim chụp X-quang cho thấy những thay đổi ở xương, chẳng hạn như sự tồn tại của các gai xương khiến không gian bên trong ống sống bị thu hẹp. 

• Chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp CT Scan

Hình ảnh MRI và CT Scan giúp bác sĩ phát hiện những bất thường ở cột sống chi tiết hơn, bao gồm đĩa đệm bị thoát vị, dây chằng bị phì đại hoặc khối u. Quan trọng hơn, chụp cộng hưởng từ hoặc CT Scan cho phép bác sĩ tìm ra vị trí dây thần kinh đang bị chèn ép và xác định mức độ hẹp ống sống nặng hay nhẹ một cách chính xác.

Phác đồ điều trị hẹp ống sống hiện nay

Sau khi xem xét và đánh giá cụ thể độ hẹp của ống sống cũng như nguyên nhân khiến ống sống bị thu hẹp, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị thích hợp nhất, có thể chỉ cần dùng một hoặc phải kết hợp nhiều phương pháp dưới đây:

• Dùng thuốc giảm đau, chống viêm

Sử dụng thuốc giảm đau chống viêm (uống hoặc tiêm) là bước đầu tiên trong liệu trình điều trị hẹp ống sống, áp dụng cho mọi trường hợp. Dùng thuốc sẽ giúp xoa dịu cơn đau và giảm sưng tấy ở những vùng khớp bị ảnh hưởng bởi hẹp ống sống.

• Vật lý trị liệu

Tâm lý chung của những người bị hẹp ống sống nói riêng và mắc bệnh xương khớp nói chung là sợ vận động vì mỗi lần cử động là một lần đau. Điều này vô tình khiến cơ, xương cột sống yếu hơn. 

Do đó, các bài tập vật lý trị liệu sẽ giúp tăng cường sức mạnh, độ bền và sự linh hoạt cho cột sống, từ đó giảm áp lực lên ống sống. Bác sĩ sẽ trực tiếp hướng dẫn và theo dõi hiệu quả tập luyện để có sự điều chỉnh bài tập hẹp ống sống phù hợp.

Bài tập nhẹ nhàng cho người bị viêm xương khớp

• Phẫu thuật

Chỉ định phẫu thuật được đưa ra khi người bệnh cảm thấy đau nhức dữ dội hoặc mất cảm giác, liệt thân và liệt chi. Mục đích của phẫu thuật là làm rộng ống sống, giải tỏa căng thẳng và giảm lực chèn ép lên dây thần kinh.