Đau khớp gối ở người già: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách cải thiện

Đau khớp gối ở người già là gì?

Đau khớp gối ở người già là tình trạng xuất hiện những cơn đau ở khớp gối và các mô mềm, gân, dây chằng, túi hoạt dịch bao quanh đầu gối. Cơn đau có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như thoái hóa khớp gối, viêm khớp dạng thấp, viêm bao hoạt dịch, bệnh gút hoặc chấn thương. Nếu không được điều trị kịp thời và hiệu quả, đau khớp gối ở người già có thể dẫn đến các biến chứng như cứng khớp, biến dạng khớp.

Triệu chứng đau khớp gối ở người già thường gặp

Triệu chứng đau khớp gối ở người già có thể bao gồm:

• Đầu gối đau nhức, sưng.
• Nghe thấy tiếng kêu lục cục khi vận động khớp gối.
• Khó khăn trong việc đi lại, đứng lên, ngồi xuống và bước cầu thang.
• Mất ngủ do đau khớp gối, giảm chất lượng cuộc sống.
• Có thể xuất hiện các triệu chứng khác tùy theo nguyên nhân gây đau khớp gối như sốt, nóng rát, mẩn đỏ ở vùng khớp gối nếu do viêm nhiễm; sưng tím, chảy máu ở vùng khớp gối nếu do chấn thương.

Nguyên nhân khiến người già bị đau khớp gối

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng người già đau khớp gối như:

1. Yếu tố tuổi tác, lão hóa

Lão hóa là quá trình tự nhiên, ảnh hưởng đến cơ thể, trong đó có khớp gối. Tác động của lão hóa đến khớp gối là:

• Sụn khớp bị mòn do khả năng tự tái tạo của tế bào sụn giảm dần theo thời gian. Điều này gây ra hiện tượng thoái hóa khớp gối, biểu hiện là sự biến đổi ở bề mặt sụn khớp và xương dưới sụn.
• Dịch khớp càng ngày càng ít, độ ma sát giữa các đầu khớp tăng lên, mặt sụn khớp gối bị hao mòn dần.
• Xương yếu đi do quá trình chuyển hóa vitamin D gặp vấn đề. Xương trở nên mềm hơn hoặc mất khối lượng, dễ dẫn đến gãy xương.

Đây là những tác động chung của lão hóa đến khớp gối. Tuy nhiên, mức độ và biểu hiện của từng người có thể khác nhau tùy thuộc vào các yếu tố như di truyền, giới tính, cân nặng, cách chăm sóc sức khỏe,…

2. Viêm khớp gối

Viêm khớp gối ở người cao tuổi là tình trạng viêm nhiễm ở khớp gối, gây đau nhức, sưng đỏ, cứng khớp và khó vận động. Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, nhưng ở người cao tuổi thường do quá trình lão hóa làm cho sụn khớp bị bào mòn và suy giảm chức năng.

3. Thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối là tình trạng sụn khớp bị bào mòn do lão hóa hoặc các yếu tố khác như chấn thương, béo phì, di truyền. Khi sụn khớp bị hư hại, hai đầu xương cọ xát vào nhau khi vận động. Hậu quả gây sưng, đau và giới hạn cử động khớp.

Tình trạng đau khớp gối người già có thể do thoái hóa khớp gối gây ra

4. Viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý mạn tính, xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào các khớp, gây viêm, đau, sưng và biến dạng khớp. Bệnh thường ảnh hưởng đến các khớp ngoại vi như khớp tay, khớp chân, khớp cổ tay và khớp gối. Viêm khớp dạng thấp thường gặp ở người từ 35 đến 50 tuổi. Phụ nữ có nguy cơ cao hơn nam giới khoảng 2-3 lần.

5. Bệnh Gout và giả Gout

Bệnh gout là tình trạng nồng độ axit uric trong máu tăng cao, dẫn đến kết tủa các tinh thể monosodium urat xung quanh khớp gối. Các tinh thể này gây viêm, sưng và đau đớn cho người bệnh. Người già có nguy cơ mắc bệnh gout cao hơn vì họ thường có các yếu tố nguy cơ như:

• Suy giảm chức năng thận, làm giảm khả năng bài tiết axit uric qua nước tiểu.
• Sử dụng một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc chống viêm không steroid, thuốc chống đông máu, cyclosporine… có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu hoặc làm giảm bài tiết axit uric qua thận.
• Bị bệnh tim, tiểu đường, bệnh truyền nhiễm, rối loạn đông máu… có thể làm tăng sản xuất axit uric hoặc làm giảm bài tiết axit uric.

Bệnh giả gout là một dạng viêm khớp gây sưng đau tại một hoặc nhiều khớp xương, do sự tích tụ các tinh thể canxi pyrophosphate trong và xung quanh các khớp. Bệnh giả gout có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào nhưng phổ biến ở người trên 60 tuổi.

6. Viêm khớp nhiễm khuẩn

Viêm khớp nhiễm khuẩn là tình trạng nhiễm trùng bên trong khớp do vi khuẩn xâm nhập vào khớp, gây sưng tấy và đau nhức. Nếu không được điều trị, bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm khuẩn huyết, viêm xương hay thoái hóa khớp.

Vi khuẩn có thể xâm nhập vào khớp theo nhiều cách như qua vết thương xuyên khớp, sau qua phẫu thuật khớp hoặc tiêm thuốc vào khớp. Một số yếu tố nguy cơ gây viêm khớp nhiễm khuẩn là tiền sử chấn thương khớp, viêm khớp dạng thấp, nhiễm trùng khớp hoặc suy giảm miễn dịch.

7. Dinh dưỡng thiếu hụt

Thiếu dinh dưỡng có thể làm suy giảm chức năng của sụn khớp, xương và các mô xung quanh khớp. Sụn khớp là lớp bảo vệ giúp giảm ma sát giữa 2 đầu xương và phân tán lực khi vận động. Xương chịu trách nhiệm nâng đỡ và di chuyển cơ thể. Các mô xung quanh khớp bao gồm dây chằng, gân, bao hoạt dịch và cơ bắp, có nhiệm vụ giữ cho khớp ổn định và di chuyển linh hoạt. Thiếu hụt dinh dưỡng có thể làm các thành phần này suy yếu, dễ bị tổn thương và viêm nhiễm, gây đau khớp gối.

Một số chất dinh dưỡng quan trọng cho sức khỏe xương khớp là:

• Vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi, tăng cường sức mạnh của xương và ngăn ngừa loãng xương. Để cung cấp đủ vitamin D cho cơ thể bạn nên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và bổ sung các loại thực phẩm như cá hồi, cá ngừ, trứng gà, sữa… vào bữa ăn hằng ngày.
• Vitamin K giúp duy trì độ đàn hồi của sụn khớp và ngăn ngừa viêm khớp gối. Nguồn vitamin K có trong rau cải, gan, trứng gà, phô mai…
• Lipit giúp bôi trơn khớp và giảm viêm. Dưỡng chất này có nhiều trong dầu cá, dầu ô liu, hạt óc chó, hạt lanh…
• Canxi giúp duy trì xương chắc khỏe. Bạn có thể bổ sung canxi cho cơ thể thông qua sữa, phô mai, sữa chua, cải bó xôi…
• Collagen giúp tái tạo và nuôi dưỡng sụn khớp. Collagen có nhiều trong thịt nạc, cá biển, rong biển…

Người lớn tuổi bị đau khớp gối có thể do thiếu hụt dinh dưỡng

8. Do chấn thương, té ngã

Chấn thương, té ngã có thể ảnh hưởng đến khớp gối bằng nhiều cách, tùy thuộc vào mức độ và cơ chế của chấn thương. Một số hậu quả có thể xảy ra là:

• Đứt dây chằng khớp gối: Dây chằng là các mô liên kết sợi cứng, có nhiệm vụ kết nối các xương với nhau và ổn định khớp. Khi bị đứt dây chằng, khớp gối sẽ bị lỏng, sưng, đau và hạn chế vận động.
• Tổn thương sụn chêm: Sụn chêm là các miếng sụn hình bán nguyệt nằm giữa xương đùi và xương chày, giúp giảm ma sát và hấp thụ lực tác động lên khớp. Khi bị rách hoặc bong sụn chêm đầu gối, người bệnh sẽ thấy sưng, đau, gặp khó khăn khi gập hoặc duỗi chân, nghe thấy tiếng kêu lạch cạch khi vận động.
• Bong sụn khớp: Sụn khớp là lớp mô dẻo, trong suốt, bao phủ các đầu xương, ngăn các xương tiếp xúc với nhau. Khi bị bong sụn khớp, các mảnh sụn sẽ rơi vào không gian khớp, gây viêm sưng và đau nhức.
• Gãy xương: Xương là cấu trúc cứng chịu trách nhiệm nâng đỡ và giúp cơ thể di chuyển. Gãy xương vùng gối có thể khiến khớp gối biến dạng, sưng, đau và không thể vận động.

Bài liên quan: Đau khớp gối khi trời lạnh nên làm gì?

Người lớn tuổi nào có nguy cơ bị đau khớp gối cao

Đau khớp gối là bệnh lý thường gặp ở người lớn tuổi, nhất là những người có các yếu tố nguy cơ sau:

• Trên 60 tuổi.
• Làm công việc thường xuyên đứng lâu, mang vác đồ nặng.
• Thừa cân, béo phì, ít vận động.
• Mắc một số bệnh lý xương khớp như thoái hóa khớp gối, viêm khớp nhiễm khuẩn, viêm khớp dạng thấp, bệnh gút…

Đau khớp gối ở người cao tuổi có nguy hiểm không?

Người lớn tuổi bị đau khớp gối tuyệt đối không nên chủ quan, bởi đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý xương khớp nguy hiểm như thoái hóa khớp gối, viêm khớp nhiễm khuẩn, viêm khớp dạng thấp, bệnh gút… Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, đau khớp gối có thể gây ra các biến chứng như biến dạng khớp, bại liệt hoặc nhiễm trùng huyết.

Ngoài ra, đau khớp gối cũng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người cao tuổi. Bệnh làm giảm khả năng vận động, hạn chế các hoạt động sinh hoạt hàng ngày, tăng nguy cơ gặp tai nạn và chấn thương khi té ngã hay va chạm.

Cách phòng tránh đau khớp gối ở người già

Để phòng tránh đau khớp gối khi có tuổi, bạn có thể tham khảo một số cách sau đây:

• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cho xương khớp như canxi, vitamin D, collagen, omega-3… Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, sữa và các sản phẩm từ sữa, cá hồi, cá ngừ và hạn chế ăn đồ chiên rán, đồ ngọt, đồ uống có ga.
• Người già cần duy trì cân nặng hợp lý, tránh béo phì và thừa cân. Bởi thừa cân, béo phì là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây áp lực lên khớp gối và làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp.
• Người lớn tuổi cần tránh các tư thế ngồi xổm, quỳ gối hay lên xuống cầu thang quá nhiều.

Ngoài ra, người cao tuổi có thể dùng thêm viên uống JEX thế hệ mới chứa các dưỡng chất quý từ thiên nhiên như eggshell membrane, kết hợp cùng collagen type 2 không biến tính và collagen peptide thủy phân, Turmeric Root (Curcumin), chondroitin sulfate,… để hỗ trợ:

• Giảm viêm và ức chế sự hoạt động của các yếu tố làm viêm tiến triển. Nhờ đó, hỗ trợ giảm đau, đảm bảo các khớp cử động trơn tru và linh hoạt.
• Ức chế sự hình thành tự kháng thể kháng màng hoạt dịch, sụn khớp và giảm các protein tiền viêm như TNF-α, interferon gamma, interleukin 1,… hỗ trợ ngăn chặn viêm khớp, bảo vệ xương khớp chắc khỏe.
• Kích thích mô liên kết tại sụn khớp sản xuất collagen và aggrecan, thúc đẩy tái tạo sụn khớp, xương dưới sụn và tăng cường chất lượng dịch khớp.

JEX thế hệ mới – Giải pháp hỗ trợ giảm đau, tái tạo sụn và xương dưới sụn an toàn, hiệu quả cho người lớn tuổi

Khi nào người bệnh cần đến gặp bác sĩ?

Người bệnh nên đến gặp bác sĩ khi có các triệu chứng đau khớp gối sau:

• Khó duỗi hoặc gập hoàn toàn đầu gối.
• Nhìn thấy một biến dạng rõ ràng ở chân hoặc đầu gối.
• Đau nhiều cả khi nằm yên.
• Căng cứng khớp vào buổi sáng sau khi ngủ dậy, không thể cử động khớp gối như bình thường.

Cách chẩn đoán đau khớp gối ở người lớn tuổi

Để chẩn đoán đau khớp gối ở người lớn tuổi, bác sĩ thường dựa vào tiền sử bệnh, khám lâm sàng và một số xét nghiệm cụ thể.

• Chụp X-quang: là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh bằng tia X, giúp phát hiện các dấu hiệu thoái hóa, gãy xương, trật khớp hay viêm khớp ở đầu gối.
• Chụp MRI: là phương pháp chụp ảnh bằng từ trường để hiển thị cấu trúc của các mô mềm như sụn, dây chằng, gân hay túi hoạt dịch trong khớp gối.
• Siêu âm: là phương pháp chụp ảnh bằng sóng siêu âm để kiểm tra các cấu trúc mềm như gân, dây chằng hay túi hoạt dịch trong khớp gối. Siêu âm có thể giúp phát hiện các tổn thương như viêm gân bánh chè, trật khớp chè đùi hay viêm bao hoạt dịch.
• Xét nghiệm dịch khớp: là phương pháp chọt hút lấy dịch từ trong khớp gối để phân tích, xác định nguyên nhân viêm khớp.

Cách điều trị đau khớp gối ở người già và phương pháp phục hồi

1. Điều trị bằng thuốc

Bạn cần tuân theo chỉ định của bác sĩ về việc sử dụng các loại thuốc điều trị đau khớp gối.

• Thuốc giảm đau, chống viêm: Thuốc thường dùng là paracetamol, naproxen, ibuprofen, diclofenac… Thuốc giảm đau, chống viêm có tác dụng làm giảm đau và sưng ở khớp gối trong các đợt bệnh thoái hóa khớp tiến triển.
• Thuốc bổ sung dịch nội khớp: Khi bị thoái hóa khớp gối, lượng dịch khớp bị suy giảm nhiều. Vì thế, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung theo đường tiêm hoặc uống các thuốc có chứa axit hyaluronic – một trong những hợp chất tạo nên dịch khớp.
• Thuốc bổ sung collagen: Collagen là một loại protein quan trọng cho sức khỏe của sụn khớp. Khi bị thoái hóa khớp gối, lượng collagen trong sụn khớp bị ít dần. Do vậy, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung collagen theo đường uống hoặc tiêm để giúp tái tạo và nuôi dưỡng sụn khớp. Một số loại collagen thường được sử dụng là collagen type 1, 2, MSM…
• Thuốc bổ sung glucosamine và chondroitin: Đây là hai thành phần cấu tạo nên sụn khớp. Khi bị thoái hóa khớp gối, lượng glucosamine và chondroitin trong sụn khớp cũng bị suy giảm.
• Thuốc bổ sung vitamin B: Loại vitamin này có tác dụng hỗ trợ chuyển hóa purin, giúp giảm nồng độ axit uric trong máu và ngăn ngừa bệnh gút.
• Thuốc bổ sung canxi: Đây là một khoáng chất quan trọng cho sức khỏe của xương khớp. Khi bị thiếu canxi, xương khớp sẽ bị loãng, yếu và dễ gãy. Do vậy, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung canxi theo đường uống để giúp xây dựng và duy trì xương chắc khỏe.

Massage, xoa bóp đúng cách có thể giúp làm giảm đau khớp gối ở người già

2. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là một phương pháp điều trị đau khớp gối hiệu quả, an toàn và ít tác dụng phụ. Vật lý trị liệu khớp gối thường bao gồm các bài tập cơ bản, sử dụng sóng siêu âm, sóng xung kích, điện xung,… để kích thích tuần hoàn máu, giảm viêm, giảm đau và tăng cường sức mạnh cho cơ.

• Sóng siêu âm: Loại sóng này thâm nhập vào sâu bên trong khớp gối, thúc đẩy quá trình phục hồi, giảm viêm, giảm mức độ và tần suất của những cơn đau khớp gối.
• Sóng xung kích: Sóng xung kích là sóng cơ học có năng lượng cao được tạo ra bởi thiết bị và truyền vào khớp gối thông qua một đầu dò. Loại sóng này có tác dụng kích thích tái tạo sụn khớp, giảm viêm, giảm đau và cải thiện chức năng vận động của khớp gối.
• Điện xung: Đây là dòng điện có tần số thấp được dùng để kích thích các cơ quanh khớp gối. Điện xung có tác dụng giúp giãn cơ, giảm đau và tăng cường tuần hoàn máu, đẩy nhanh quá trình phục hồi của cơ thể.

3. Massage, xoa bóp vùng khớp bị đau

Massage, xoa bóp đúng cách giúp tăng tuần hoàn máu và giảm đau khớp gối ở người già. Bạn có thể dùng hai tay ôm lấy khớp gối co duỗi nhẹ nhàng khoảng 20 lần, sau đó kết hợp chườm nóng khớp gối để giảm đau.

4. Tiêm vào khớp

Tiêm vào khớp là một phương pháp đưa thuốc trực tiếp vào khoang khớp để giảm viêm, đau và cải thiện vận động.

Liệu trình điều trị bằng phương pháp tiêm vào khớp phụ thuộc vào loại thuốc, mức độ viêm và tình trạng của người bệnh. Thông thường, mỗi tuần người bệnh được tiêm một lần, với liều lượng từ 2ml đến 2.5ml thuốc. Liệu trình có thể kéo dài từ 3 đến 5 tuần hoặc lâu hơn tùy theo hiệu quả điều trị. Tiêm vào khớp cũng có những rủi ro và tác dụng phụ cần lưu ý. Một số biến chứng có thể xảy ra sau khi tiêm vào khớp là nhiễm khuẩn khớp, viêm màng hoạt dịch,…

5. Phẫu thuật khớp gối

Phẫu thuật nhằm loại bỏ các mô tổn thương hoặc thay thế khớp gối bằng khớp nhân tạo. Một trong những loại phẫu thuật thường được sử dụng hiện nay là nội soi.

Phẫu thuật nội soi khớp gối có nhiều ưu điểm như:

• Gây ít tổn thương cho các mô xung quanh khớp gối.
• Ít gây đau sau phẫu thuật và giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng.
• Thời gian hồi phục nhanh và có thể di chuyển được ngay sau phẫu thuật.

Tuy nhiên, phẫu thuật nội soi khớp gối cũng có một số rủi ro và biến chứng như:

• Chảy máu quá mức hoặc xuất huyết trong khớp.
• Thương tổn các dây thần kinh hoặc mạch máu xung quanh khớp gối.
• Nhiễm trùng khớp hoặc da.
• Sưng, đau hoặc cứng khớp gối.
• Phản ứng dị ứng với thuốc gây tê hoặc thuốc chống viêm.

6. Chườm nóng, chườm lạnh

Chườm nóng có tác dụng làm giãn cơ, giảm đau, tăng tuần hoàn máu. Chườm lạnh có tác dụng làm giảm nhiệt tại đầu gối, giảm đau do chấn thương cơ, dây chằng và giảm sung huyết cục bộ.

Chườm nóng, chườm lạnh là cách đơn giản để giảm đau khớp gối

7. Tập luyện các bài tập khớp gối

Người bệnh đau khớp gối nếu tập luyện bài tập khớp gối sai cách có thể khiến cho tình trạng trở nên nặng hơn. Vì thế, việc tham khảo ý kiến và lắng nghe hướng dẫn của bác sĩ để tập luyện là điều cần thực hiện. Bạn có thể tham khảo bài tập co chân:

Cách thực hiện bài tập này như sau:

• Nằm trên sàn với cả hai chân duỗi thẳng.
• Từ từ nhấc một chân lên, uốn cong và đưa đầu gối về phía ngực, kéo cho đến khi cảm thấy căng.
• Giữ nguyên tư thế này từ 10 đến 20 giây, sau đó thả chân về tư thế ban đầu.
• Đổi chân và thực hiện tương tự.

Đau đầu gối ở người già là tình trạng khó tránh khỏi. Vì vậy, mỗi người cần chăm sóc và nuôi dưỡng sụn khớp từ sớm để dự phòng và làm chậm quá trình thoái hóa khớp. Nếu có dấu hiệu bị đau đầu gối khi lớn tuổi, người bệnh cần đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.