Viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính là gì? Mức độ nguy hiểm ra sao?

Viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính là một thể điển hình của bệnh viêm khớp dạng thấp, có thể gây ra những biến chứng vô cùng nghiêm trọng nếu không được điều trị sớm và đúng cách.

Người bị viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính có nguy cơ biến dạng khớp cao hơn huyết thanh âm tính

Viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính là gì?

Viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính (tiếng anh là Seropositive RA) là loại phổ biến nhất của viêm khớp dạng thấp (Rheumatoid Arthritis - RA), chiếm khoảng 60 - 80%. Vì vậy, khi gặp tình trạng này, người bệnh vẫn có các biểu hiện giống như bị viêm khớp dạng thấp.

Một người mang trong mình căn bệnh RA huyết thanh dương tính nghĩa là trong máu tồn tại các tự kháng thể là A - CCP (Cyclic Citrullinated Peptide Antibody) và yếu tố dạng thấp (RF). Những tự kháng thể này do hệ miễn dịch sinh ra để tiêu diệt màng hoạt dịch do nhầm lẫn màng hoạt dịch là cấu trúc protein bị biến đổi hoặc vi khuẩn từ bên ngoài xâm nhập vào cơ thể.

Sự nhầm lẫn này của hệ miễn dịch được lý giải là bởi cấu trúc protein sau khi biến đổi và cấu trúc vỏ vi khuẩn tương đồng với cấu trúc màng hoạt dịch. Khi tự kháng thể được hệ miễn dịch phóng ra kèm theo các chất gây viêm (TNF-α, interleukin 1, interleukin 6, interferon gamma) sẽ khởi phát phản ứng viêm ở màng hoạt dịch của khớp, làm giảm chất lượng dịch khớp và tổn thương sụn khớp, xương dưới sụn. 

Quá trình viêm hình thành và phát triển sẽ gây ra sưng, nóng, căng cứng, đỏ đau - những biểu hiện đặc trưng của viêm khớp dạng thấp. Do đó, chiến lược mới trong điều trị viêm khớp dạng thấp hiện nay chính là ngăn không cho quá trình viêm tiến triển, bảo vệ màng hoạt dịch.

Lưu ý: Trong viêm khớp dạng thấp chia làm 2 thể: Viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính và viêm khớp dạng thấp huyết thanh âm tính. Triệu chứng của 2 thể này tương tự nhau nhưng ở dạng huyết thanh dương tính thường nghiêm trọng hơn và nguy cơ gây ra các dị dạng cao hơn. 

Triệu chứng của viêm khớp dạng thấp dương tính

Viêm khớp dạng thấp ở cả 2 dạng huyết thanh dương tính và âm tính đều xuất hiện cùng một nhóm triệu chứng, bao gồm:

• Cứng khớp, đặc biệt là vào buổi sáng và có thể kéo dài khoảng 45 phút.

• Đau nhức khớp, nhất là ở khớp bàn tay và bàn chân.

• Sưng, đỏ và nóng phần mềm quanh khớp.

• Xuất hiện các cục u cứng dưới da gần khớp (thường gọi là nốt thấp khớp).

Bên cạnh triệu chứng tại khớp, người bị viêm thấp dạng thấp nói chung còn gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe toàn thân khác, chẳng hạn như:

• Sốt nhẹ, da khô.

• Thường xuyên mệt mỏi.

• Thiếu máu, suy nhược cơ thể.

• Ăn không ngon miệng, có thể giảm cân đột ngột.

• Toàn thân nhức mỏi, cơ bắp quanh khớp bị viêm yếu dần và có xu hướng teo lại.

Đau nhức và cứng khớp (nhất là các khớp nhỏ) là triệu chứng đặc trưng của viêm khớp dạng thấp nói chung

So với người có loại huyết thanh âm tính, những triệu chứng trên thường biểu hiện rõ ràng và nghiêm trọng hơn ở người bị viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính. Ngoài ra, trường hợp viêm khớp dạng thấp thể dương tính còn gặp phải một số vấn đề ở bộ phận khác, phổ biến là:

• Khô mắt, đỏ mắt và nhức mỏi mắt khi tiếp xúc với ánh sáng.

• Viêm niêm mạc phổi hoặc tăng áp trong phổi với biểu hiện khó thở, tức ngực.

• Mạch máu bị viêm với dấu hiệu lạnh và tê chân tay.

Các triệu chứng viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính có thể khác nhau về mức độ nghiêm trọng và không xảy ra đồng thời. Bạn nên đến gặp bác sĩ ngay khi nhận thấy khớp căng cứng và đau nhức bất thường (kéo dài hơn 1 tuần) để được chẩn đoán chính xác, nếu mắc phải căn bệnh này sẽ kịp thời điều trị, phòng tránh biến chứng nghiêm trọng cho xương khớp.

Nguyên nhân dẫn đến viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính

Viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính xảy ra khi hệ thống miễn dịch của bạn tấn công chính màng hoạt dịch - lớp màng bao quanh khớp. Kết quả cuối cùng là khởi phát viêm làm dày bao hoạt dịch, tiếp đó phá hủy cả sụn và xương trong khớp. Tuy nhiên, lý do vì sao hệ miễn dịch “trở mặt” tiêu diệt chính các mô khỏe mạnh của cơ thể đến nay vẫn là một ẩn số và giới chuyên môn chỉ đưa ra những yếu tố được cho là có liên quan đến hiện tượng này, bao gồm:

• Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ bị viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính cao hơn nam giới (có thể do mất cân bằng nội tiết tố estrogen).

• Tuổi tác: Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng bệnh thường khởi phát khi bạn bước sang tuổi trung niên (tức là từ 40 - 60 tuổi).

• Di truyền: Nếu thành viên trong gia đình mắc căn bệnh này, bạn cũng cần cảnh giác bởi bệnh có tính di truyền. 

• Hút thuốc: Hút thuốc không chỉ làm tăng rủi ro mắc bệnh mà còn khiến tình trạng viêm khớp nói chung trở nên trầm trọng hơn.

• Môi trường: Những người làm công việc phải tiếp xúc liên tục với hóa chất, độc tố và bụi bẩn có nguy cơ mắc các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp cao hơn người khác.

• Béo phì: thừa cân hoặc béo phì làm tăng  nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp.

Mặc dù không phải nguyên nhân, nhưng dưới tác động của những yếu tố này, hệ miễn dịch của bạn sẽ dễ bị rối loạn, mất đi khả năng phân biệt màng hoạt dịch khớp với các kháng nguyên ngoại lai xâm nhập vào cơ thể (vi khuẩn, virus, nấm), phóng thích ra tự kháng thể và chất gây viêm (TNF-α, interleukin 1, interleukin 6, interferon gamma… ) tấn công màng hoạt dịch. Khi phản ứng viêm khởi phát ở màng hoạt dịch, chất lượng dịch nhầy bị suy giảm; đồng thời sụn khớp và xương dưới sụn cũng bị bào mòn dần theo thời gian dẫn đến căng cứng, sưng, nóng và đỏ đau tại khớp. 

Đây là cơ chế sinh bệnh* viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính. Hiện nay, hướng phòng và cải thiện căn bệnh này hiệu quả chính là dựa vào quá trình hình thành bệnh lý này. 

Đối tượng có nguy cơ bị viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính cao

Viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính có thể xảy ra ở mọi giới tính và mọi lứa tuổi, (kể cả trẻ em), nhưng những đối tượng dưới đây sẽ có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn hẳn:

• Người trong độ tuổi trung niên (từ 30 đến 50 tuổi).

• Người có thành viên trong gia đình mắc bệnh viêm khớp dạng thấp.

• Người có thể trạng yếu và hệ thống miễn dịch suy giảm.

• Người thừa cân béo phì (chỉ số BMI vượt ngưỡng 18.5 - 22.9).

• Người hút thuốc lá và uống nhiều rượu bia.

Rượu bia làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính

Chúng ta không biết khi nào hệ miễn dịch của mình bị rối loạn, thế nên không ai có thể chắc chắn mình sẽ tránh được hoàn toàn nguy cơ viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính trong suốt cuộc đời. Do vậy, mỗi chúng ta đều nên chú ý chăm sóc sức khỏe xương khớp từ sớm để giảm thiểu xuống mức thấp nhất tổn thương và bệnh lý cho khớp.

Viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính có nguy hiểm không?

Những người bị viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính có nguy cơ mắc các bệnh liên quan cao hơn trường hợp huyết thanh âm tính, đặc biệt nếu tình trạng bệnh lý không được xử lý kịp thời và đúng cách. Sau đây là hàng loạt biến chứng nguy hiểm mà người bi viêm khớp dạng thấp thể dương tính có thể phải đối mặt khi bệnh chuyển nặng:

• Loãng xương

Dưới sự tác động của quá trình viêm, cùng tác dụng của một số loại thuốc sử dụng để điều trị bệnh, chất lượng khoáng xương bị sụt giảm đáng kể. Điều này khiến người bệnh có thể bị loãng xương - một tình trạng làm suy yếu xương, khiến xương dễ bị gãy hơn.

• Hội chứng Sjogren

Bệnh nhân viêm khớp dạng thấp dạng huyết thanh dương tính cần “dè chừng” với hội chứng Sjogren. Đây cũng là một bệnh thuộc nhóm rối loạn tự miễn ảnh hưởng đến tuyến ngoại tiết (tuyến nước bọt, tuyến lệ), làm giảm lượng ẩm trong mắt và miệng gây ra hiện tượng khô mắt, khô miệng.

• Hội chứng ống cổ tay

Đường hầm ống cổ tay - nơi bao bọc dây thần kinh vốn có diện tích khá hẹp. Khi bị viêm, bao hoạt dịch ngày một dày lên sẽ chèn ép lên dây thần kinh khiến cánh tay, bàn tay và ngón tay tê bì, nhức mỏi và sưng tấy.

• Vấn đề về tim

Viêm khớp dạng thấp có thể dẫn đến các vấn đề về tim như xơ cứng, tắc nghẽn động mạch và viêm màng tim. 

• Vấn đề về phổi

Không chỉ gặp phải vấn đề ở tim, người bệnh còn có nguy cơ bị viêm và sẹo phổi khiến hơi thở không đều và khó khăn.

• Ung thư hạch

Bệnh lý này cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư hạch - loại ung thư phát triển trong hệ thống bạch huyết (số người chết vì căn bệnh ung thư này đứng thứ 14 trong các loại ung thư).

• Nhiễm trùng

Bản thân viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính là một dạng rối loạn tự miễn điển hình. Vậy nên, khi có sự tác động của các loại thuốc điều trị, hệ thống miễn dịch rất dễ bị suy yếu, khiến nguy cơ nhiễm trùng của cơ thể người bệnh tăng cao hơn bình thường.

• Thành phần cơ thể bất thường

Tỷ lệ mỡ ở những người bị viêm khớp dạng thấp thường cao hơn khối cơ nạc, ngay cả ở những người có chỉ số cơ thể (BMI) bình thường. Sự mất cân đối này khiến người bệnh thường gặp phải các bệnh về tim mạch, tiểu đường và họ cũng có nguy cơ tử vong sớm cao hơn người có tỷ lệ mỡ hợp lý.

Bệnh viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính tiến triển chậm (thời gian triển bệnh thường kéo dài đến 10 năm), nhưng nếu chần chừ điều trị có thể dẫn đến những biến chứng khôn lường như đã liệt kê ở trên. Trong đó, sự biến dạng khớp và mô xung quanh khớp là biến chứng xảy đến sớm nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng vận động khiến các bộ phận khác trong cơ thể cũng bị đình trệ.

Phòng ngừa viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính

Đến nay, giới chuyên môn vẫn chưa tìm ra giải pháp phòng ngừa hoàn toàn viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính khởi phát trong cơ thể, nhưng bạn có thể ngăn chặn bệnh tiến triển nặng, bảo vệ khớp xương và chức năng vận động bằng cách tác động trực tiếp vào hệ miễn dịch và thay đổi lối sống:

Điều hòa miễn dịch, kiểm soát quá trình viêm

Viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính phát triển là do phản ứng viêm phá hủy màng hoạt dịch, sau đó tiếp cận và bào mòn sụn, xương dưới sụn. Chính vì thế, điều hòa miễn dịch, ức chế hình thành tự kháng thể và chất gây viêm, xoa dịu đi phản ứng viêm trong khớp là cách kiểm soát và làm chậm tiến trình viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính.

Tại thời điểm này, sản phẩm duy nhất hướng đến mục tiêu này đó là JEX thế hệ mới. Với sức mạnh tổng hợp của nhiều tinh chất thiên nhiên quý (Eggshell Membrane, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate, Collagen Type 2, Collagen Peptide… ), sản phẩm tác động trực tiếp vào cơ chế bệnh sinh*, ngăn không cho tế bào miễn dịch phóng thích yếu tố viêm, giảm viêm hiệu quả.

Nhờ đó, màng hoạt dịch và sụn khớp được bảo vệ vững chắc, giúp cử động trơn tru và giảm đau, giảm sưng khớp. Người bệnh vì thế có thể sinh hoạt, vui chơi và làm việc bình thường, đặc biệt giảm bớt nỗi lo biến chứng viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính.

JEX thế hệ mới - sản phẩm chăm sóc xương khớp toàn diện, hỗ trợ phòng ngừa biến chứng viêm khớp dạng thấp hiệu quả

Thay đổi lối sống 

Tăng cường hệ miễn dịch và độ vững chắc cho xương khớp bằng cách xây dựng lối sống khoa học sẽ góp phần giảm nhẹ các triệu chứng viêm ở khớp. Để “rèn” cho nhịp sinh học của cơ thể đi vào nề nếp, bạn cần phải kiên trì thực hiện những thay đổi tích cực sau:

• Luyện tập thể dục đều đặn

Vận động vừa sức và đủ thời gian (ít nhất 30 phút mỗi ngày) sẽ giúp khớp xương dẻo dai và linh hoạt hơn. Không nhất thiết phải là những bài tập cường độ cao tại phòng tập chuyên nghiệp, bạn chỉ cần mỗi sáng hoặc mỗi tối duy trì thói quen chạy bộ, đạp xe, bơi lội hay tập một số động tác yoga nhẹ nhàng tại nhà cũng sẽ giúp xương khớp vững chắc và hệ miễn dịch khỏe mạnh hơn. 

Tập thể dục hàng ngày nghe có vẻ “vô lý” khi các khớp của bạn đang bị sưng và đau. Tuy vậy, vận động đều đặn thật sự có hiệu quả trong việc duy trì sự linh hoạt và phạm vi chuyển động khớp.

• Chế độ dinh dưỡng cân đối

Thiếu chất hay thừa chất đều gây ra những hệ lụy không nhỏ cho sức khỏe, bao gồm cả suy giảm chức năng hệ miễn dịch và hệ cơ xương. Thay đổi chế độ ăn uống, đảm bảo cung cấp cho cơ thể đầy đủ dưỡng chất có thể giúp bạn kiểm soát và giảm nhẹ các triệu chứng viêm khớp. 

Khẩu phần dinh dưỡng tốt cho người bị viêm khớp dạng thấp thể dương tính nên chú trọng vào nhóm thực phẩm giàu Axit béo omega-3, vitamin C, E và A… Đồng thời, đồ ăn thức uống nhiều, muối, chất kích thích, dầu mỡ hoặc gluten cần hạn chế xuống mức thấp nhất bởi những thực phẩm này có thể kích thích viêm.

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính khó nhận biết và khá giống với biểu hiện của các bệnh xương khớp khác. Bởi vậy, bạn nên đến bệnh viện thăm khám định kỳ, nhất là khi xuất hiện dấu hiệu căng cứng và đau khớp kéo dài hơn 1 tuần mà không rõ nguyên nhân. Nếu phát hiện bệnh sớm, bác sĩ sẽ kịp thời đưa ra phác đồ chữa trị, ngăn không cho viêm khớp dạng thấp nặng thêm, hạn chế tổn thương màng hoạt dịch và sụn khớp. 

 Các phương pháp chẩn đoán viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính

Công việc đầu tiên bác sĩ sẽ thực hiện trong quá trình chẩn đoán đó là kiểm tra vận động, phản xạ của khớp và xem khớp có bị sưng, đỏ và nóng không? Tiếp đó, để chắc chắn vấn đề bạn gặp phải là viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính, bác sĩ sẽ tiến hành thêm 2 bước là xét nghiệm máu và phân tích hình ảnh.

Xét nghiệm máu

Phản ứng viêm khiến cho tốc độ lắng hồng cầu cao hơn chỉ số bình thường. Bởi thế, xét nghiệm máu sẽ cho phép bác sĩ biết chính xác cơ thể bạn có tồn tại yếu tố gây viêm khớp dạng thấp hay không. Thêm vào đó, kết quả xét nghiệm máu sẽ phản ánh chính xác viêm khớp dạng thấp loại huyết thanh dương tính hay âm tính.

Kiểm tra hình ảnh

Bác sĩ sẽ đề nghị bạn chụp X-quang hoặc MRI (cộng hưởng từ) để đánh giá tình trạng và mức độ tổn thương của màng hoạt dịch, sụn và xương dưới sụn, từ đó đưa ra hướng điều trị và phục hồi khớp thích hợp nhất.

Chụp X-quang giúp bác sĩ nhận biết mức độ tổn thương khớp, từ đó đưa ra phác đồ chữa trị thích hợp

Bên cạnh kết quả chẩn đoán của bác sĩ, việc bạn cung cấp đầy đủ các thông tin như: Thời gian nhận thấy khớp có biểu hiện bất thường, loại thuốc đang sử dụng, tiền sử bệnh lý… sẽ giúp bác sĩ thêm cơ sở kết luận bệnh  và lựa chọn phương án chữa trị an toàn nhất. Chia sẻ tiền sử bệnh lý của mình với bác sĩ càng chi tiết càng sẽ cho kết quả càng chính xác hơn!

Điều trị viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính

Hiện tại không có phương pháp chữa khỏi hẳn viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính, việc điều trị tập trung vào kiểm soát cơn đau, tình trạng viêm và ngăn ngừa tổn thương thêm cho các khớp. Một phác đồ trị bệnh hoàn chỉnh đang được áp dụng hiện nay bao gồm các chỉ định sau:

Sử dụng thuốc

Nhóm thuốc được sử dụng phổ biến nhất để điều trị căn bệnh này là thuốc chống thấp khớp có tác dụng chậm (DMARDs). Dùng thuốc này có thể làm chậm sự phát triển của viêm khớp dạng thấp và giảm tổn thương khớp. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể được bác sĩ kê đơn thuốc chống viêm không steroid (NSAID) để giúp kiểm soát cơn đau và phản ứng viêm.

*Lưu ý: Khi sử dụng các loại thuốc này, bạn cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ về liều lượng và cách dùng. Đặc biệt, bạn không được tự ý mua thuốc hoặc tăng liều lượng vì có thể gây ra tác dụng phụ như phù nề, đau dạ dày, tổn thương gan và thận… 

Vật lý trị liệu

Những bài tập vật lý trị liệu sẽ giúp giảm căng thẳng, tăng độ dẻo dai và linh hoạt cho khớp. Tùy vào tình trạng xương khớp và sức khỏe của mỗi người, bác sĩ hoặc chuyên gia trị liệu sẽ lựa chọn bài tập phù hợp nhất, đảm bảo hiệu quả phục hồi chức năng khớp cao nhất cho người bệnh.

8.3 Phẫu thuật

Khi sụn và xương dưới sụn khớp bị tổn thương quá mức, không thể phục hồi khiến người bệnh gặp khó khăn khi cử động, bác sĩ sẽ cân nhắc phẫu thuật. Phẫu thuật giúp cải thiện khả năng vận động cho các khớp bị biến dạng nghiêm trọng. 

Dựa vào mức độ hư hại của khớp, người bệnh có thể phải trải qua ca phẫu thuật thay toàn bộ hoặc một phần khớp. Phẫu thuật thay khớp là ca điều trị tương đối phức tạp, thế nên bạn cần lựa chọn bệnh viện uy tín có chuyên khoa chấn thương chỉnh hình nổi tiếng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Chăm sóc tại nhà

Dù điều trị bằng phương pháp nào (dùng thuốc, vật lý trị liệu hay phẫu thuật), người viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính vẫn cần duy trì lối sống khoa học gồm: Tập thể dục đều đặn, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, khám sức khỏe định kỳ… Và người bệnh cũng nên bổ sung dưỡng chất có tác dụng ức chế hình thành yếu tố gây viêm như Eggshell Membrane, Collagen Type 2, Collagen Peptide, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate… trong JEX thế hệ mới để giảm đau, giảm viêm từ bên trong, bảo vệ màng hoạt dịch và sụn khớp tối đa. 

Trong khi điều trị, để tăng hiệu quả kiểm soát cơn đau và tình trạng viêm, người bệnh có thể thực hiện thêm hai giải pháp dưới đây:

• Chườm nóng hoặc lạnh

Chườm nóng giúp thư giãn các cơ bị căng cứng và kích thích tuần hoàn máu, còn chườm lạnh giúp xoa dịu cơn đau và hiện tượng sưng tấy. Người bệnh nên luân phiên chườm nóng, chườm lạnh để mang lại cảm giác dễ chịu và thoải mái cho khớp.

• Thư giãn

Giữ tinh thần thư thái, tránh căng thẳng và lo âu cũng phần nào giảm bớt tần suất, mức độ đau. Để đạt được trạng thái thư giãn, người bệnh có thể tập ngồi thiền, tập yoga hoặc đọc sách, nghe nhạc…

Điều trị viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương tính là “cuộc chiến trường kỳ”. Ngoài việc kiên trì phác đồ của bác sĩ, người bệnh hãy chuẩn bị cho mình tinh thần lạc quan để có thể vượt qua mọi khó khăn trong quá trình chữa trị.