Sưng đầu gối là bệnh gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và phòng ngừa

Sưng đầu gối là gì?

Sưng đầu gối (Swollen Knees) là tình trạng khớp gối bị sưng to, gây đau/nhức/tê/mỏi, do dịch nhờn tích tụ quá mức xung quanh khớp. Hiện tượng này xảy ra thường là do các bệnh lý như viêm khớp, viêm khớp dạng thấp, viêm bao hoạt dịch, gout… hoặc chấn thương ở khớp gối.

Sưng đau khớp gối khiến các hoạt động và chức năng của chân bị hạn chế như: không thể duỗi thẳng/ cong chân hoàn toàn, đi lại khó khăn, đau nhức khi hoạt động thể thao… Tình trạng này cần được thăm khám và chữa trị kịp thời, nếu không sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, làm giảm chức năng vận động của khớp gối 

Triệu chứng sưng đầu gối thường gặp

Xương bánh chè là phần xương nhỏ nằm trước đầu gối, cụ thể là nằm phía trước đầu dưới của xương đùi, giúp bảo vệ đầu gối và đảm bảo chức năng co duỗi của khớp gối được hoạt động bình thường. Vì vậy, một số nguyên do sưng khớp gối và các bệnh lý về khớp gối xuất phát từ xương bánh chè - đoạn xương rất dễ bị tổn thương. 

Đó là lý do khi bị sưng đau khớp gối, ngoài những triệu chứng bất thường xảy ra bên trong khớp gối, người bệnh sẽ nhận thấy dấu hiệu lạ xuất hiện ở phần xương bánh chè, cụ thể như sau:

• Sưng tấy: Phần da nằm xung quanh xương bánh chè có dấu hiệu phồng lên rõ rệt, tấy đỏ. Khi so sánh với đầu gối bình thường, bạn sẽ dễ dàng nhận thấy sự khác biệt này.

• Cứng khớp: Khi chất dịch lỏng trong khớp bị tích tụ quá nhiều sẽ khiến cho người bệnh cảm thấy khớp gối bị cứng lại, đau trong lúc cố gắng cử động và gặp khó khăn trong việc duỗi thẳng và co chân.

• Đau nhức: Sưng đầu gối thường đi kèm với cảm giác đau nhức. Mức độ đau tùy thuộc vào nguyên nhân tích tụ dịch khớp. Phần lớn trường hợp vừa bị sưng tấy, vừa đau nhức đều tiềm ẩn bệnh lý về xương khớp, cần thăm khám càng sớm càng tốt..

Nguyên nhân khiến đầu gối bị sưng

Tìm hiểu rõ nguyên nhân và triệu chứng sẽ giúp bạn cải thiện sưng đau khớp gối hiệu quả hơn. Thông thường, nguyên nhân chủ yếu khiến đầu gối bị sưng là do một số loại bệnh lý về xương khớp dẫn đến. 

Viêm khớp

Viêm khớp gây sưng, viêm ở các khớp có hoạt động nhiều như khớp háng, khớp cổ, khớp cổ tay, đặc biệt là khớp gối. Vào thời điểm giao mùa, nhiệt độ, độ ẩm và áp suất môi trường thay đổi làm cho dịch nhờn bên trong khớp bị cô đặc hơn, khiến mức độ sưng đau khớp gối, nhức mỏi và tê trở nên nghiêm trọng hơn.

Viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là căn bệnh tự miễn mạn tính thường gặp. Triệu chứng của viêm khớp dạng thấp dễ nhận biết nhất là sưng đầu gối đối xứng, tê cứng, đau nhức. Nếu không tìm cách chữa trị kịp thời, các biến chứng của bệnh sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến các bộ phận khác trong cơ thể như tim mạch, da, phổi.

Viêm khớp nhiễm khuẩn

Viêm khớp nhiễm khuẩn là tình trạng thường gặp ở trẻ sơ sinh và người lớn tuổi. Bệnh do một số loại nấm, vi khuẩn, virus trực tiếp thâm nhập vào dịch khớp, gây ra nhiều triệu chứng như sưng đau khớp gối, tấy đỏ và ấm nóng tại nơi khớp viêm, đi kèm với những biểu hiện khác như: sốt cao, tim đập nhanh, chán ăn. 

Gout

Gout (hay gút) là tình trạng tăng acid uric trong máu, dẫn đến hình thành các tinh thể muối urat trong khớp. Theo thời gian, số lượng tinh thể urat tăng lên, cọ xát vào các mô mềm quanh khớp, trong đó có bao hoạt dịch, gây ra những viêm khớp cấp, khiến đầu gối bị sưng, đau, nóng và tê.

Viêm bao hoạt dịch

Bao hoạt dịch là các túi nhỏ chứa đầy chất dịch lỏng (hoạt dịch), nằm ở nơi tiếp giáp giữa các xương, gân, sụn và cơ. Bao hoạt dịch được ví như một chiếc nệm mỏng, có tác dụng làm giảm ma sát khi cơ thể vận động. 

Bao hoạt dịch bị viêm khiến cho đầu gối sưng đau và tấy đỏ

Khi bao hoạt dịch bị viêm sẽ làm tăng quá mức lượng chất nhờn trong khớp, khiến cho đầu gối sưng đau, tấy đỏ, cứng khớp trong thời gian dài. Đây là vấn đề thường xuất hiện ở những vận động viên hoặc người lao động chân tay.

Bong gân 

Bong gân ảnh hưởng khá nhiều đến khả năng vận động, di chuyển của cơ thể, đặc biệt là bong gân đầu gối. Khi dây chằng bị căng quá mức hoặc rách, dẫn đến sưng đau khớp gối và hiện tượng bầm tím quanh đầu gối.

Trật khớp gối

Trật khớp gối là chấn thương phổ biến, xảy ra do tai nạn giao thông, té ngã khi chơi thể thao hoặc giãn cơ khi xoay người quá mạnh… gây chấn thương xương bánh chè (xương bánh chè bị đẩy lệch qua so với vị trí ban đầu). Bên cạnh triệu chứng sưng đau đầu gối, người bị trật khớp gối sẽ nghe thấy âm thanh phát ra từ đầu gối khi di chuyển.

Rách sụn khớp (sụn chêm)

Sụn chêm khớp gối giữ vai trò đảm bảo sự vững chắc của khớp gối, phân phối lực điều hoà khớp, giảm xóc cơ thể, điều hoà hoạt dịch bôi trơn… Khi sụn chêm bị rách sẽ gây sưng đầu gối, đau nhức và khó cử động khớp gối.

Tụ máu đầu khớp

Khi các mô mềm quanh khớp gối bị chấn thương, gây chảy máu và tích tụ lại thành một cục máu đông được gọi là tụ máu đầu khớp. Qua một thời gian không được phát hiện và loại bỏ, những tụ máu này có thể dẫn đến sưng và bầm tím đầu gối.

Bác sĩ khám lâm sàng để đánh giá khả năng vận động của người bệnh sưng đầu gối. Nguồn: Bệnh viện ĐK Tâm Anh

Khối u

Khi đầu gối xuất hiện khối u hoặc khối u di căn (từ vị trí khác) cũng làm sưng đau khớp gối cùng với một loạt các triệu chứng khác như cứng khớp, nóng ran ở đầu gối và phần bắp chân… Người bệnh nên thăm khám bác sĩ sớm để được chẩn đoán và điều trị đúng cách. 

Sưng đầu gối có nguy hiểm không?

Sưng đau khớp gối khiến cho người bệnh phải chịu cảm giác khó chịu và gây khó khăn trong các hoạt động thường ngày. Hơn thế, sưng đầu gối trong một thời gian dài dễ dẫn đến các biến chứng không mong muốn, bởi ẩn sau đó có thể là những bệnh lý xương khớp mạn tính hoặc chấn thương nặng. 

Người bệnh nên thăm khám bác sĩ sớm để tìm ra nguyên nhân và có phương pháp điều trị hợp lý. Điều này nhằm tránh các tổn thương trở nên nghiêm trọng hơn, đồng thời kiểm soát tình trạng viêm nhiễm và các bệnh lý mạn tính về khớp, giúp bảo tồn cấu trúc và chức năng của khớp gối tối đa.

Cách phòng ngừa sưng đau khớp gối

Ngày nay, độ tuổi mắc phải các bệnh lý xương khớp dần có xu hướng trẻ hoá. Vì vậy, bất cứ ai cũng có thể bị sưng khớp gối. Việc phòng ngừa sưng đau khớp gối từ sớm sẽ giúp bạn có một cơ thể khoẻ mạnh, đảm bảo sự linh hoạt các khớp và hạn chế các bệnh lý sau này. 

Tăng cường dưỡng chất cho khớp 

Các cơ xương khớp ở chi dưới phải chịu toàn bộ trọng lực của cơ thể, khó tránh khỏi tổn thương và suy giảm chức năng. Do đó, cần chú trọng bổ sung các tinh chất thiên nhiên như Eggshell Membrane, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate, Collagen Type 2 không biến tính, Collagen Peptide thủy phân… cho cơ thể. Nhóm dưỡng chất chuyên biệt này giúp bảo vệ màng hoạt dịch, bảo vệ và tái tạo tổn thương sụn khớp, kháng viêm giảm đau, hỗ trợ cải thiện các tình trạng liên quan đến xương khớp hiệu quả, trong đó có sưng khớp gối.

​​

Với các hoạt chất được tinh chiết từ thảo dược quý, JEX thế hệ mới giúp hỗ trợ cải thiện tình trạng sưng đầu gối và các bệnh lý xương khớp khác

Bộ dưỡng chất ưu việt trong JEX thế hệ mới không chỉ thúc đẩy sản sinh chất nền (collagen type 2 và aggrecan) để hỗ trợ phục hồi và tái tạo sụn khớp, mà còn có khả năng điều hòa miễn dịch, kiểm soát quá trình viêm giúp cải thiện chất lượng dịch nhờn. Nhờ đó, hỗ trợ xương khớp hoạt động trơn tru, cải thiện các triệu chứng đau, cứng và sưng đầu gối từ gốc. 

Viên uống chăm sóc xương khớp JEX sản xuất trên công nghệ tiên tiến của Mỹ, được nhiều nghiên lâm sàng chứng minh về độ an toàn và hiệu quả. Mọi người nên bổ sung mỗi ngày 2 viên để chăm sóc và bảo vệ sức khỏe xương khớp toàn thân.

Tập thể dục thường xuyên, tăng cơ khớp gối

Đầu gối dựa vào dịch nhờn khớp để đảm bảo được độ linh hoạt khi hoạt động. Duy trì thói quen tập thể dục hằng ngày như đi bộ, chạy bộ, đạp xe, bơi… kích thích bao hoạt dịch tạo ra nhiều dịch khớp. Đồng thời, vận động giúp giảm khô khớp, tăng tái tạo sụn, ngăn sự thoái hóa khớp gối sớm.

Thêm vào đó, tập thể dục thường xuyên giúp tăng sự linh hoạt của xương khớp, tăng cơ bắp và giảm áp lực đè nặng lên các sụn khớp. Nhờ đó, sưng đau khớp gối cũng được cải thiện.

Hạn chế vận động, thể thao quá sức

Khi vận động, chơi thể thao vượt ngưỡng sức chịu đựng của cơ thể hoặc quá mạnh khiến các khớp phải chịu áp lực lớn từ bên ngoài, tăng rủi ro chấn thương xương khớp. Do đó, nên vận động và tập luyện thể dục, thể thao với cường độ vừa phải, hợp lý để bảo vệ cơ xương khớp khỏi những tác động từ bên ngoài. 

Duy trì cân nặng phù hợp

Cân nặng vượt ngưỡng làm gia tăng áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp gối - vị trí nâng đỡ toàn bộ trọng lượng phần trên cơ thể. Vì vậy, khớp gối rất dễ bị chấn thương như trật khớp, bong gân, rách sụn chêm… dẫn đến sưng đau đầu gối và các bệnh lý khác. Để bảo vệ khớp gối chắc khỏe, phòng tránh chấn thương và giảm nhẹ nguy cơ mắc các bệnh xương khớp, mọi người nên duy trì mức cân nặng hợp lý bằng chế độ dinh dưỡng, tập luyện khoa học.

Biến chứng từ sưng đầu gối có thể gặp phải 

Sưng đầu gối nếu không được chữa trị sớm, rất dễ để lại biến chứng về sau như u nang baker, mất cơ bắp. 

• U nang baker (hay còn gọi là u nang hoạt dịch vùng khoeo chân): Khi chất dịch nhầy trong khớp bị tích tụ quá lâu sẽ tạo thành khối u sau đầu gối. U nang này khiến cho người bệnh bị sưng và đau đầu gối dữ dội.

• Teo hoặc mất cơ bắp: Khi dịch khớp gối bị tràn ra bên ngoài sẽ làm hỏng hoặc gây trở ngại các chức năng của cơ bắp đùi. Theo thời gian, cơ bắp đùi sẽ suy yếu và ngày càng teo dần.

Khi nào người bệnh cần đến gặp bác sĩ?

Sưng đau khớp gối do các tác nhân vật lý nhẹ như bong gân, căng cơ có thể tự điều trị tại nhà bằng nhiều phương pháp khác nhau. Nhưng khi tình trạng đầu gối sưng đau nghiêm trọng và kéo dài nhiều ngày, người bệnh nên thăm khám bác sĩ sớm để điều trị kịp thời.

• Sưng khớp kèm với tê chân, có cảm giác ấm hoặc nóng ở khớp gối

• Đầu gối bị sưng, không thể di chuyển, hoạt động hằng ngày.

• Khớp gối phát ra âm thanh khi di chuyển, không thể duỗi thẳng hoặc uốn cong hoàn toàn

• Sưng đầu gối xuất hiện quá 3 ngày cùng với các triệu chứng khác như: chán ăn, nôn mửa, mệt mỏi

Cách điều trị sưng đầu gối thường dùng

Dựa vào nguyên nhân gây sưng và mức độ sưng đầu gối của mỗi bệnh nhân, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, giúp giảm đau và cải thiện khả năng vận động cho khớp gối, cụ thể như:

Điều trị bằng thuốc

Thông thường, sưng đầu gối sẽ liên quan đến các vấn đề về chấn thương hoặc bệnh lý. Trên thị trường ngày nay, có một số loại thuốc hỗ trợ điều trị hoặc giảm đau nhanh như: 

• Nhóm thuốc chống viêm (không NSAID): Nhóm thuốc này có khả năng ức chế enzym cyclooxygenase (COX), hạn chế các cơn đau và phản ứng viêm do các bệnh lý xương khớp gây ra. Từ đó, giúp các bệnh nhân sưng đau khớp gối được thoải mái hơn trong cuộc sống hằng ngày.

• Thuốc Glucocorticoid: Thường được sử dụng để làm giảm các vấn đề liên quan phản ứng viêm ở khớp, bao gồm sưng đau khớp gối. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này phải cẩn thận, có chỉ định của bác sĩ nếu không sẽ rất dễ gây ra những hậu quả như: nhiễm trùng khớp, hoại tử xương.

• Nhóm thuốc giảm đau: Các loại thuốc giảm đau phổ biến có thể sử dụng với mục đích giảm đau tạm thời, giúp người bệnh giảm bớt cảm giác khó chịu. Thế nhưng, việc sử dụng thuốc giảm đau lâu dài có thể gây ra nhiều tác dụng phụ, người bệnh không nên dùng quá liều hoặc quá lạm dụng, hãy uống theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.

Tóm lại, sử dụng thuốc có thể giúp người bệnh giảm đau, hỗ trợ điều trị các vấn đề về sưng đau khớp gối. Nhưng người bệnh cần lưu ý, các rủi ro khi dùng những loại thuốc này khá cao, nên thăm khám bác sĩ để được kê đơn chính xác và an toàn nhất.

Chườm nóng/lạnh

Chườm lạnh được áp dụng với các tình trạng sưng đau cấp tính hoặc chấn thương mới. Sau khi gặp chấn thương, việc chườm lạnh khoảng 15-20 phút, trung bình 4-6 giờ/lần trong khoảng 2 ngày đầu giúp hỗ trợ cải thiện tình trạng sưng đau đầu gối. Sử dụng phương pháp chườm nóng trong các trường hợp sưng đau khớp mãn tính, giúp giảm cảm giác đau nhức khớp.

Chườm nóng/ lạnh hỗ trợ làm giảm cảm giác đau nhức nhanh chóng

Massage vùng bị sưng

Trong Đông y, liệu pháp massage được dùng khá phổ biến để hỗ trợ điều trị sưng đau khớp gối, giảm căng cơ, lưu thông khí huyết, tăng dịch nhờn và tái tạo sụn khớp. Liệu pháp này hỗ trợ trị các bệnh về viêm khớp, mọi người có thể thực hiện các động tác massage đơn giản để giảm sưng, giảm viêm đầu gối tại nhà. 

Sử dụng nẹp hỗ trợ

Nẹp hỗ trợ tuy không có tác dụng trong việc điều trị sưng khớp gối hoặc viêm khớp, nhưng sẽ giúp giảm đau và sưng đáng kể. Bên cạnh đó, sử dụng nẹp thường xuyên giúp định hình khớp gối sau khi chấn thương, hỗ trợ các hoạt động thường ngày linh hoạt hơn.

Luyện một số bài tập đầu gối

Sau khi hồi phục các chấn thương khớp gối, nên thực hiện các động tác hỗ trợ cho đầu gối nhẹ nhàng đi như bộ, co duỗi chân hằng ngày. Thói quen này giúp tăng cường cơ bắp, đẩy nhanh tiến độ hồi phục của khớp gối, giúp người bệnh cảm giác thoải mái và hoạt động dễ dàng hơn.

Phẫu thuật

Đối với các trường hợp sưng đau đầu gối nghiêm trọng, người bệnh không đáp ứng hiệu quả khi sử dụng thuốc, bác sĩ sẽ yêu cầu phẫu thuật để có thể trị liệu tốt nhất. 

Khớp gối bị sưng phù nên ăn gì phù hợp?

Những người bị sưng đầu gối nên điều chỉnh chế độ ăn sao cho hợp lý, tăng cường bổ sung các chất có lợi cho khớp. Chế độ ăn uống khoa học sẽ góp phần giảm sưng đau đầu gối, giúp người bệnh dễ chịu và vận động dễ dàng hơn.

• Thực phẩm chứa nhiều Omega-3: Thường có trong các loại cá béo như: cá ngừ, cá thu, cá trích, cá bơn, cá hồi. Nhóm thực phẩm này có tác dụng chống viêm và hỗ trợ giảm đau, sưng khớp gối, nên được sử dụng phổ biến trong các bữa ăn hằng ngày của các gia đình. 

• Rau xanh: Đậu bắp, bông cải xanh, rau mồng tơi, bắp cải chứa nhiều chất nhờn tự nhiên và vitamin K có tác dụng tăng chất dịch nhờn cho khớp, ngăn ngừa rạn xương và bào mòn sụn, hỗ trợ giảm các triệu chứng viêm khớp.

• Trái cây: Một số loại trái cây như đu đủ, chanh, cam, bưởi… chứa nhiều vitamin C hỗ trợ kháng viêm rất hiệu quả. Ngoài ra, bơ cũng là một loại trái cây tốt cho sức khoẻ người bị sưng đầu gối. Bơ kích thích các tế bào sản sinh ra collagen, duy trì hoạt động của các khớp được tốt hơn.

• Các loại ngũ cốc và hạt: Ngũ gốc và các loại hạt chứa nhiều chất xơ, vitamin và chất khoáng cần thiết cho cơ xương khớp hoạt động trơn tru, có thể làm giảm triệu chứng sưng đau khớp gối.

• Các nhóm thực phẩm chứa nhiều chất chống oxy hóa: Bổ sung nhiều thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như táo, chuối, quả mọng… giúp làm chậm quá trình viêm khớp, sưng đau đầu gối. 

Sưng đầu gối có thể là một triệu chứng của bệnh lý nghiêm trọng. Nếu không chữa trị hoặc có biện pháp xử lý kịp thời, có thể dẫn đến nhiều tác hại về sau. Tốt nhất, khi nhận thấy đầu gối sưng không rõ nguyên nhân, mọi người nên đến bệnh viện thăm khám, đồng thời nên chủ động bổ sung các dưỡng chất cần thiết cho xương khớp từ sớm, giúp tăng cường độ dẻo dai và hạn chế các tác nhân gây ảnh hưởng khớp xương toàn thân, đặc biệt là khớp gối.