Hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp: Dấu hiệu và cách điều trị

Hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp là gì?

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý tự miễn mãn tính, diễn ra do hệ thống miễn dịch (vốn thực hiện nhiệm vụ chống lại vi khuẩn, virus gây bệnh) bị trục trặc và tấn công vào các mô lành trong cơ thể. Viêm khớp dạng thấp khiến màng hoạt dịch khớp bị tổn thương, dẫn đến tình trạng viêm bao hoạt dịch và khiến khớp bị đau nhức, sưng đỏ.

Hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp hay nốt thấp khớp, là những cục u cứng dưới da. Các hạt này chủ yếu xuất hiện tại khớp bị ảnh hưởng như ngón tay, khuỷu tay, bàn chân,… Một số trường hợp hiếm gặp có thể xuất hiện tại phổi, dây thanh quản.

Nguyên nhân hình thành hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp

Nguyên nhân chính gây xuất hiện các nốt thấp khớp vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, các chuyên gia đã khoanh vùng một số yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến tình trạng này:

• Di truyền: Người bệnh viêm khớp dạng thấp có nguy cơ cao xuất hiện các hạt dưới da nếu mang những gen như gen HLA-DR4 có nhóm alen DRB1 không đồng nhất, đồng hợp tử đối với HLA-DRB1*0401, dị hợp tử đối với alen HLA-DRB1. (1)
• Yếu tố dạng thấp (rheumatoid factor – RF): Đây là một loại protein có ở một số người bệnh viêm khớp dạng thấp. Một nghiên cứu của Tạp chí Hiệp hội phẫu thuật tay (Mỹ) cho thấy 20 – 25% người bệnh xuất hiện nốt thấp khớp có chứa protein này trong máu.
• Kháng thể anti-CCP: Đây là loại kháng thể được sản xuất bởi hệ miễn dịch, giúp chống lại peptide citrullinated vòng. Người bệnh viêm khớp dạng thấp nếu dương tính với kháng thể anti-CCP có nguy cơ mắc phải nốt thấp khớp dưới da cao hơn.
• Các bệnh lý nền: Người bệnh có tiền sử mắc các bệnh về phổi, tim mạch,… có nguy cơ gặp triệu chứng hạt thấp khớp dưới da.
• Nguyên nhân khác: Nốt thấp khớp có nguy cơ xuất hiện cao hơn trong trường hợp viêm khớp dạng thấp tiến triển nghiêm trọng, người bệnh thường xuyên hút thuốc, sử dụng thuốc methotrexate hoặc các loại thuốc điều trị viêm khớp khác.

Hình ảnh hạt dạng thấp dưới da

Dưới đây là một số hình ảnh về hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp giúp người bệnh nhận biết kịp thời triệu chứng này:

Nốt thấp khớp xuất hiện ở bàn tay

Người bệnh bị viêm khớp dạng thấp xuất hiện nốt thấp khớp đi kèm với biến dạng khớp bàn chân

Hình ảnh hạt dưới da do thấp khớp xuất hiện ở khuỷu tay. Ảnh: ResearchGate

Dấu hiệu nhận biết hạt dưới da do viêm khớp dạng thấp

Hạt dạng thấp khớp có những đặc điểm nào? Dưới đây là cách nhận biết triệu chứng này ở người bệnh viêm khớp dạng thấp. (2)

• Kích thước: Các nốt thấp khớp xuất hiện với đa dạng kích thước từ 2mm – 5cm, tương đương một hạt đậu hoặc quả óc chó.
• Hình dạng: Các hạt dưới da do thấp khớp sẽ có dạng hình cầu với các đường viền lồi lõm không đều nhau. Đôi khi các nốt này có thể có hình dạng thon dài.
• Cảm giác: Các hạt dưới da có thể di chuyển khi chạm vào và thường không có cảm giác đau. Trường hợp các hạt đã cố định vào cấu trúc bên dưới như xương, gân khi sờ vào sẽ giữ nguyên vị trí và không di chuyển.
• Độ cứng: Các nốt thấp khớp thường cứng, nhưng trong giai đoạn bùng phát triệu chứng các hạt dưới da có thể mềm hơn khi chạm vào.

Vị trí hạt dưới da thường xuất hiện trên cơ thể

Người bệnh có thể phát hiện nốt thấp khớp xuất hiện đơn lẻ hoặc hình thành một dải các nốt nhỏ. Hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp xuất hiện chủ yếu ở những vị trí như: mặt sau gót chân, khớp ngón tay, ngón chân, điểm xương bên ngoài khuỷu tay.

Trường hợp người bệnh hạn chế vận động có thể gặp nốt thấp khớp xuất hiện tại hông, chân, xương cùng ở gốc cột sống, sau đầu. Hiếm gặp hơn, nốt thấp khớp có thể xuất hiện ở phổi, thanh quản, tim mạch, mắt,… và khó phát hiện hoặc dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác.

Tác động của hạt dưới da tới sức khỏe người bệnh

Đa số trường hợp các hạt dưới da không gây đau đớn và ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh. Tuy nhiên, các hạt thấp khớp có thể bị sưng đỏ, nhiễm trùng, loét. Các hạt này nếu chèn ép lên các dây thần kinh có thể gây tê bì, hạn chế vận động. Sự xuất hiện của các nốt thấp khớp ở dưới bàn chân còn cản trở việc đi lại, làm tăng áp lực cho các khớp khác như cổ chân, đầu gối.

Khi nào người bệnh cần đến gặp bác sĩ?

Người bệnh viêm khớp dạng thấp nếu xuất hiện những nốt thấp khớp thường không cần phải tiến hành điều trị. Tuy nhiên, bạn cần liên hệ với bác sĩ ngay nếu các hạt viêm khớp dạng thấp có dấu hiệu đau, sưng đỏ, sờ vào thấy ấm, cản trở việc di chuyển và phạm vi chuyển động của các khớp khác.

Bạn cần đến gặp bác sĩ nếu các hạt thấp khớp dưới da có triệu chứng sưng đỏ, viêm loét

Phương pháp chẩn đoán hạt dạng thấp dưới da

Những phương pháp chẩn đoán thường được áp dụng khi phát hiện những hạt thấp khớp dưới da là:

• Chẩn đoán lâm sàng: Bác sĩ tiến hành thăm hỏi tiền sử viêm khớp dạng thấp, kiểm tra tình trạng của các hạt thấp khớp về kích thước, hình dáng, độ cứng và di động, triệu chứng loét, sưng đỏ.
• Sinh thiết: Tiến hành lấy mẫu mô từ hạt thấp khớp để quan sát dưới kính hiển vi, giúp phân biệt với một số triệu chứng có thể gây nhầm lẫn khác như hạt tophi do bệnh gout, u xơ, u vàng, u nang hoạt dịch, u hạt dị vật,…

Xem thêm: Tiêu chuẩn chẩn đoán viêm khớp dạng thấp

Cách điều trị hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp

Các hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp thường không cần phải điều trị. Tuy nhiên, các hạt này nếu cản trở sinh hoạt, có dấu hiệu loét, nhiễm trùng, bác sĩ có thể chỉ định một số biện pháp cải thiện như: (3)

1. Thuốc chống thấp khớp cải thiện bệnh (DMARDS)

Thuốc chống thấp khớp (DMARDS) là thuốc được kê đơn để ổn định hệ miễn dịch, hạn chế gây tổn thương cho các mô lành. Nhờ đó, làm chậm sự tiến triển của viêm khớp dạng thấp. Các loại thuốc này (rituximab,…) còn có khả năng làm giảm tỷ lệ hình thành nốt thấp khớp.

2. Thuốc steroid

Corticosteroid là dạng thuốc kháng viêm được sử dụng trong điều trị viêm khớp dạng thấp, có thể được dùng dưới dạng uống hoặc tiêm. Một nghiên cứu trên Tạp chí Bệnh thấp khớp lâm sàng (Đức) đã chỉ ra việc sử dụng steroid dạng tiêm có thể hỗ trợ làm giảm kích thước của hạt dưới da do thấp khớp.

3. Thuốc sinh học

Trong trường hợp thuốc DMARDS không mang lại hiệu quả, một số loại thuốc sinh học có thể được dùng trong điều trị viêm khớp dạng thấp để giảm các nốt thấp khớp. Các loại thuốc thường được sử dụng là adalimumab, abatacept, certolizumab, etanercept,…

4. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu có thể giúp giảm triệu chứng đau nhức do các hạt dạng thấp gây ra; đồng thời tăng khả năng vận động, độ linh hoạt của khớp. Để nâng cao hiệu quả điều trị, chuyên gia vật lý trị liệu có thể kết hợp giữa trị liệu bằng thiết bị (điện xung, laser, sóng radio,…) với các bài tập vận động trị liệu.

Các phương pháp vật lý trị liệu có thể hỗ trợ giảm các triệu chứng viêm khớp dạng thấp

5. Phẫu thuật

Phẫu thuật loại bỏ nốt thấp khớp thường được chỉ định trong các trường hợp:

• Nốt dạng thấp có kích thước lớn.
• Bị loét, nhiễm trùng nghiêm trọng.
• Chèn ép các cơ quan và không thể tự biến mất.
• Cản trở chuyển động khớp hoặc các bộ phận khác trên cơ thể.
• Các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả.

Phòng ngừa hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp như thế nào?

Tham khảo ngay những biện pháp giúp hạn chế sự xuất hiện của hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp dưới đây:

1. Kiểm soát tốt viêm khớp dạng thấp

Người bệnh cần tiến hành thăm khám và điều trị sớm viêm khớp dạng thấp để hạn chế sự phát triển của bệnh. Tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ sẽ góp phần hạn chế sự tiến triển của bệnh, giảm nguy cơ xuất hiện nhiều nốt thấp khớp.

2. Giảm áp lực lên khớp

Tránh thực hiện các hoạt động nặng nhọc, bê đỡ vật nặng để hạn chế áp lực lên các khớp khiến tình trạng viêm khớp dạng thấp diễn tiến nghiêm trọng hơn. Bên cạnh đó, hãy duy trì cân nặng hợp lý bằng cách ăn uống và tập luyện khoa học để giảm sức ép lên các khớp bị tổn thương.

3. Duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh

Người bị viêm khớp dạng thấp cần duy trì lối sống khoa học để hạn chế nguy cơ gặp các hạt dưới da như:

• Không sử dụng thuốc lá, bia rượu.
• Duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học, bổ sung đủ các nhóm dưỡng chất cần thiết đối với sức khỏe xương khớp (canxi, kẽm, magie, photpho, axit béo omega-3, vitamin D, vitamin C, chất chống oxy hóa,…).
• Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày với cường độ phù hợp, có thể thực hiện những bài tập như đi bộ, yoga, bơi lội, đạp xe.
• Giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc để hạn chế sản sinh các chất gây viêm.

Vận động thường xuyên để giảm các triệu chứng viêm khớp dạng thấp

Một số câu hỏi thường gặp

Dưới đây là những vấn đề mà người bệnh thường thắc mắc về hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp.

1. Hạt dạng thấp dưới da có nguy hiểm không?

Các hạt dạng thấp thường không gây nguy hiểm đến sức khỏe của người bệnh. Tuy nhiên, người bệnh không nên chủ quan mà cần quan sát triệu chứng của các hạt này để xử lý kịp thời trong trường hợp đau nhức, loét, sưng đỏ, chèn ép dây thần kinh, cản trở vận động.

2. Hạt dưới da ở người viêm khớp dạng thấp có tự biến mất không?

Một số trường hợp các hạt do viêm khớp dạng thấp có thể tự biến mất, hoặc tăng dần kích thước. Sự phát triển của nốt thấp khớp không thể dự đoán nên bạn cần theo dõi các triệu chứng và liên hệ với bác sĩ điều trị nếu phát hiện những dấu hiệu bất thường.

Bên cạnh sự xuất hiện của hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp, người bệnh còn có triệu chứng đau nhức, sưng khớp, nóng đỏ. Bổ sung các dưỡng chất từ thiên nhiên như Turmeric Root (Curcumin), Chondroitin Sulfate, Eggshell Membrane (tinh chất từ màng vỏ trứng), Soy Lecithin Powder giúp hỗ trợ ức chế các chất gây viêm như TNF-α, Interleukin 1, Interleukin 6, Interferon gamma,… giảm các cơn đau và triệu chứng viêm hiệu quả.

Bên cạnh đó, Collagen Type 2 không biến tính và Collagen Peptide thủy phân cũng là những dưỡng chất cần thiết, giúp hỗ trợ quá trình nuôi dưỡng, tái tạo sụn khớp để phục hồi tổn thương, đồng thời tăng chất lượng dịch khớp, bảo vệ màng hoạt dịch.

Bài liên quan: Biến chứng viêm khớp dạng thấp thường gặp

Hạt dưới da trong viêm khớp dạng thấp thường vô hại, nhưng trong một vài trường hợp, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe cơ xương khớp, gây cản trở sinh hoạt. Hãy liên hệ với bác sĩ điều trị ngay nếu phát hiện những dấu hiệu bất thường tại các hạt thấp khớp.