Trang chủ - Bệnh xương khớp - Viêm khớp - Viêm khớp do bệnh tự miễn: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách cải thiện
Viêm khớp do bệnh tự miễn là một nhóm các loại viêm khớp liên quan đến sự rối loạn hệ thống miễn dịch của cơ thể. Trong đó, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến, thấp khớp cấp… là những bệnh viêm khớp tự miễn phổ biến nhất.
Viêm khớp do bệnh tự miễn là hậu quả của rối loạn hệ thống miễn dịch, có thể dẫn đến biến dạng khớp và liệt chi
Muốn biết viêm khớp do các bệnh tự miễn (viêm khớp tự miễn) là gì, chúng ta phải hiểu bản chất của bệnh tự miễn – trường hợp đặc biệt khi cơ thể chống lại chính mình.
Hệ thống miễn dịch là hàng rào bảo vệ các mô và hệ thống trong cơ thể khỏi sự tấn công của yếu tố gây bệnh như vi khuẩn, virus. Hàng rào này vốn được gắn “mã quét đặc biệt” nên có thể ngay lập tức phân biệt đâu là tế bào ngoại lai và đâu là tế bào nội sinh.
Nhưng vì một lý do nào đó (chưa xác định được nguyên nhân), hệ thống miễn dịch bất ngờ giải phóng ra các protein gọi là “tự kháng thể” tấn công các tế bào khỏe mạnh của cơ thể vì nhầm chúng là tế bào lạ. Sự cố “kỹ thuật” này khiến cơ quan bị tấn công đó bị tổn thương – tình trạng này gọi là bệnh tự miễn.
Rối loạn kháng thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, thế nên từ da, xương khớp cho đến đường ruột, dây thần kinh… đều có nguy cơ mắc bệnh. Những bệnh tự miễn phổ biến có thể kể ra như Lupus ban đỏ, vẩy nến và một nhóm viêm khớp vô cùng nguy hiểm mà chúng ta sẽ tìm hiểu ngay sau đây.
Bệnh khớp tự miễn hay viêm khớp do bệnh miễn dịch là một nhóm các loại viêm khớp phát sinh khi tế bào xương khớp khỏe mạnh bị tấn công bởi chính tự kháng thể do hệ thống miễn dịch “phái đến”. Trong đó, viêm khớp dạng thấp (RA) và viêm khớp vảy nến là hai bệnh viêm khớp tự miễn phổ biến nhất.
Viêm khớp vảy nến là một dạng viêm khớp tự miễn điển hình với dấu hiệu đặc trưng là da tróc vảy trắng
Tốc độ phát triển, phạm vi ảnh hưởng và biểu hiện của các bệnh khớp tự miễn ở mỗi người không hoàn toàn giống nhau. Đặc biệt, đây là dạng bệnh mạn tính, không có cách điều trị dứt điểm (trừ khi khắc phục được “lỗi” của hệ thống miễn dịch). Tuy nhiên, phát hiện sớm và điều trị đúng hướng sẽ cải thiện triệu chứng và ngăn chặn biến chứng hiệu quả, đem lại cuộc sống gần như bình thường cho người bệnh.
Ngay từ đầu bài viết, nguyên nhân gây viêm khớp do bệnh tự miễn đã được nhấn mạnh là “rối loạn hệ thống miễn dịch”. Nhưng tại sao hệ thống miễn dịch lại bị rối loạn “vô cớ”, làm phóng thích tự kháng thể tấn công chính tế bào khỏe mạnh của cơ thể thì đến nay vẫn chưa tìm được đáp án, các nhà chuyên môn chỉ đưa ra các yếu tố nguy cơ, bao gồm:
Di truyền: Bạn có thể bị viêm khớp tự miễn nếu thành viên trong gia đình mắc một loại viêm khớp tự miễn nào đó, điển hình là viêm khớp dạng thấp.
Môi trường: Tiếp xúc với các chất độc hại từ môi trường như khói bụi từ nhà máy, nước thải công nghiệp… làm tăng rủi ro viêm khớp tự miễn.
Tuổi tác: Viêm khớp tự miễn khởi phát ở mọi độ tuổi, nhưng triệu chứng bệnh biểu hiện rõ rệt nhất là độ tuổi từ trên 40 đến 60.
Giới tính: Tùy vào loại viêm khớp, yếu tố giới tính có sự ảnh hưởng nhất định. Nếu viêm khớp dạng thấp, phụ nữ có tỷ lệ phát bệnh cao hơn nam giới; còn nếu viêm cột sống dính khớp thì tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới cao hơn nữ giới.
Hút thuốc lá: Thuốc lá là tác nhân gia tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý, bao gồm ung thư và viêm khớp tự miễn.
Cân nặng: Người thừa cân có nguy cơ mắc bệnh khớp tự miễn cao, nhất là viêm khớp dạng thấp.
Dù không phải nguyên nhân, nhưng các yếu tố này thúc đẩy và tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp miễn dịch. Vậy nên, yếu tố nào có thể thay đổi được (môi trường, thuốc lá) thì chúng ta nên chủ động can thiệp từ sớm.
Rối loạn miễn dịch là cơ chế bệnh sinh gây bệnh viêm khớp tự miễn
Chúng ta nói nhiều đến mối liên quan giữa viêm khớp tự miễn với rối loạn hệ thống miễn dịch. Tuy nhiên, bạn cần phải hiểu bản chất của vấn đề này là rối loạn miễn dịch là cơ chế bệnh sinh, không phải nguyên nhân gây bệnh viêm khớp tự miễn.
Tức là dưới tác động của các yếu tố nguy cơ gồm môi trường, tuổi tác, thuốc lá, cân nặng… khiến miễn dịch bị rối loạn, mất đi khả năng phân biệt giữa các kháng nguyên của cơ thể với các tác nhân gây hại bên ngoài. Chính vì sự nhầm lẫn này, các tế bào miễn dịch tự sinh ra tự kháng thể cùng yếu tố tiền viêm (TNF-α, interleukin 1, interleukin 6, interferon gamma…) tấn công chính các cơ quan khỏe mạnh của cơ thể và trong trường hợp viêm khớp tự miễn thì màng hoạt dịch chính là đối tượng bị “hiểu lầm” như kẻ ngoại lai cần tiêu diệt.
Như vậy, nguyên nhân thì chưa được xác định rõ, nhưng cơ chế thì đã rõ. Chính vì vậy, việc tập trung vào cơ chế bệnh sinh sẽ mang lại hiệu quả phòng ngừa và điều trị viêm khớp tự miễn hiệu quả nhất.
Biểu hiện của các loại bệnh viêm khớp tự miễn không hoàn toàn giống nhau, nhưng chúng đều có chung một số triệu chứng đặc trưng rất dễ nhận biết:
Đau nhức khớp.
Căng cứng khớp, hạn chế cử động.
Vùng da quanh khớp sưng tấy, đỏ và ấm.
Khớp yếu.
Biến dạng khớp (giai đoạn nặng).
Khó ngủ, cơ thể mệt mỏi và thường bị sốt.
Giảm cân, thiếu máu và tức ngực (khó thở).
Khô miệng, khô mắt, ngứa mắt và chảy dịch mắt.
Viêm khớp tự miễn có những nét tương đồng với các bệnh khớp khác như khớp đau nhức và vùng quanh khớp sưng đỏ…
Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm khớp do bệnh tự miễn này có thể không xuất hiện đồng thời với nhau, và sẽ thay đổi theo từng giai đoạn của bệnh. Tốt nhất, khi thấy khớp bị đau nhức kéo dài, không phải do chấn thương cũng không phải do tác động cơ học, bạn nên đến bệnh viện thăm khám để phát hiện bệnh sớm và chính xác.
Viêm khớp do bệnh tự miễn có nhiều dạng khác nhau, tuy nhiên xét về độ phổ biến với tỷ lệ mắc bệnh cao thì có các loại sau:
Tại Việt Nam, hơn 0,5% dân số bị viêm khớp dạng thấp. Căn bệnh này gây sưng, đau ở các khớp nhỏ như bàn tay, bàn chân, cổ tay và mang tính chất đối xứng (tức là khi bệnh xảy ra ở tay trái sẽ có xu hướng phát triển sang tay phải). Ở giai đoạn nặng, bệnh khiến khớp xương biến dạng, thậm chí mất hoàn toàn khả năng cử động.
Viêm khớp vẩy nến thường xảy ra ở những người có tiền sử bệnh vẩy nến (một số trường hợp bị viêm khớp rồi mới bị vẩy nến). Nếu nhận thấy da ở nhiều vùng cơ thể bị tróc vảy, màu trắng đục (như da rắn) cùng cơn đau nhức bất thường ở các khớp như cột sống, đầu gối, ngón tay, ngón chân… có thể căn bệnh này đã tìm đến bạn.
Những người từng bị nhiễm một số vi khuẩn chẳng hạn như Chlamydia (vi khuẩn gây bệnh Chlamydia lây qua đường tình dục), Salmonella (vi trùng gây bệnh đường tiêu hóa), hoặc Campylobacter (vi khuẩn gây nhiễm trùng đường ruột)… là đối tượng dễ mắc viêm khớp phản ứng. Cùng với triệu chứng đau khớp, bệnh lý này còn gây ra một số vấn đề toàn thân như đỏ mắt, nóng rát khi đi tiểu, phát ban ở lòng bàn chân hoặc lòng bàn tay.
Đây là căn bệnh hiếm gặp, có thể khởi phát từ tuổi vị thành niên, ảnh hưởng đến cả cột sống và xương chậu. Xương đốt sống dính liền thành một khối làm biến dạng cột sống và khung xương chậu, khiến người bệnh không thể đi lại bình thường.
Uớc tính có khoảng 300.000 trẻ em ở Hoa Kỳ bị viêm khớp tự phát vị thành niên (dưới 16 tuổi). Khi trẻ bị viêm khớp tự phát sẽ có biểu hiện là đau nhức khớp, viêm mắt, phát ban và sốt.
Trẻ em cũng có nguy cơ bị viêm khớp tự miễn với loại bệnh viêm khớp tự phát vị thành niên (dưới 16 tuổi)
Cũng như viêm cột sống dính khớp, bệnh thấp khớp Palindromic là một loại viêm khớp tự miễn hiếm gặp, thường ảnh hưởng đến các ngón tay, cổ tay và đầu gối với các triệu chứng như đau, sưng và cứng khớp kèm theo hiện tượng sốt.
Bên cạnh đó, xương khớp còn chịu ảnh hưởng nặng từ các bệnh tự miễn như Lupus ban đỏ hệ thống, gout, xơ cứng bì… Và còn rất nhiều bệnh lý tự miễn khác (hơn 80 bệnh) không nằm trong danh sách này nhưng cũng có thể tác động lên hệ xương khớp, làm suy giảm chức năng vận động.
Người bệnh viêm khớp tự miễn có thể phải gánh chịu những biến chứng nghiêm trọng nếu phát hiện bệnh muộn và điều trị sai cách:
Tổn thương khớp không thể phục hồi, dẫn đến biến dạng khớp và bại liệt.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Tăng áp động mạch phổi hoặc tràn dịch màng phổi.
Các vấn đề về tim: xơ cứng động mạch, viêm màng ngoài tim, viêm cơ tim, suy tim sung huyết…
Mỗi dạng viêm khớp tự miễn sẽ gây ra những biến chứng với mức độ nặng – nhẹ khác nhau. Để càng lâu, biến chứng càng khó lường, thế nên bạn hãy đến bệnh viện chẩn đoán bệnh viêm khớp tự miễn ngay khi có biểu hiện đau nhức bất thường ở các khớp.
Phòng ngừa viêm khớp tự miễn không có nghĩa là chặn đứng được căn bệnh này. Mục tiêu của phòng ngừa là tác động vào một số yếu tố có thể thay đổi để giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách:
Bỏ thuốc lá.
Duy trì cân nặng hợp lý (giảm cân nếu thừa cân béo phì).
Hạn chế tiếp xúc với các chất độc hại từ môi trường (đeo khẩu trang, dụng cụ bảo hộ chuyên dụng).
Tăng sức đề kháng cho cơ thể thông qua chế độ dinh dưỡng và tập luyện thể chất hợp lý.
Ngoài ra, với những người từ 18 tuổi trở lên, nên bổ sung sản phẩm chăm sóc xương khớp chuyên biệt như JEX thế hệ mới để ức chế các yếu tố tiền viêm giúp ngăn chặn hình thành quá trình viêm tại khớp.
Đương nhiên không thể ngăn chặn viêm khớp tự miễn hoàn toàn, nhưng dưới tác động của các dưỡng chất trong JEX thế hệ mới như Eggshell Membrane, Collagen Type 2, Collagen Peptide đặc trị, Turmeric Root và Chondroitin Sulfate… các yếu tố tiền viêm như TNF-α, interleukin 1, interleukin 6, interferon gamma… được hỗ trợ kiểm soát và ức chế hoạt động, nhờ đó phản ứng viêm sẽ được hạn chế giúp hỗ trợ bảo vệ màng hoạt dịch tốt hơn. Đây là hướng đi mới trong chỉ định phòng ngừa, giảm thiểu nguy cơ viêm khớp tự miễn.
Bệnh viêm khớp tự miễn khó được chẩn đoán chính xác thông qua một xét nghiệm đơn lẻ, Bác sĩ cần tiến hành nhiều xét nghiệm để loại trừ bệnh lý hoặc loại viêm khớp khác:
Xét nghiệm hình ảnh: Chụp X-quang, chụp CT hoặc cộng hưởng từ MRI để xác định các khớp bị tổn thương.
Xét nghiệm máu kiểm tra độ lắng hồng cầu, số lượng bạch cầu, tiểu cầu.
Xét nghiệm ANA đánh giá tự kháng thể.
Dựa trên kết quả xét nghiệm, kết hợp thông tin về tình trạng y tế mà người bệnh cung cấp (loại thuốc đang dùng, triệu chứng đau khớp tồi tệ hơn khi nào… ), bác sĩ sẽ đưa ra kết luận cụ thể.
Xem xét loại viêm khớp tự miễn, các triệu chứng đang diễn ra và tình trạng sức khỏe tổng quát của từng người, bác sĩ sẽ xây dựng kế hoạch điều trị thích hợp. Hai chỉ định chính trong quá trình chữa viêm khớp do các bệnh tự miễn là dùng thuốc và thay đổi lối sống:
Các loại thuốc được áp dụng là thuốc chống viêm và thuốc sinh học.
Thực hiện lối sống khoa học: Ăn uống đủ chất, tập thể dục điều độ, không hút thuốc…
Bỏ thuốc lá sớm sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh viêm khớp tự miễn
Đồng thời, để tối ưu hiệu quả điều trị viêm khớp tự miễn, chúng ta cần chủ động xây dựng và bảo vệ nền tảng xương khớp vững vàng, dẻo dai thông qua việc bổ sung kịp thời những dưỡng chất thiết yếu như Collagen Type 2 và Collagen Peptide – hai tinh chất chủ chốt trong JEX thế hệ mới. Khi cơ thể hấp thụ nguồn dinh dưỡng này sẽ hỗ trợ kích thích sụn sản sinh chất nền (collagen và aggrecan) giúp hỗ trợ phục hồi tổn thương ở khớp, giảm nhẹ các triệu chứng và làm chậm diễn tiến của viêm khớp tự miễn.
Đặc biệt, sức mạnh tổng hợp của những thành phần tạo nên JEX thế hệ mới còn có khả năng hỗ trợ ngăn chặn viêm tiến triển nặng hơn. Nhờ đó, cảm giác đau xương khớp sẽ giảm nhẹ và khả năng chuyển động của khớp được cải thiện rõ rệt.
Điều trị đúng lúc và đúng phương pháp, bệnh viêm khớp tự miễn sẽ được cải thiện đáng kể, ngăn ngừa biến chứng lên khớp và các cơ quan khác của cơ thể. Trong thời gian chữa trị, bạn đừng quên nuôi dưỡng xương khớp bằng tinh chất chuyên biệt để giảm nhẹ cơn đau cũng như hỗ trợ khớp hoạt động trơn tru hơn nhé!
Những thông tin, bài viết trên website Jex.com.vn chỉ dành cho mục đích tham khảo, tra cứu thông tin. Không thay thế cho việc chẩn đoán, khám và điều trị y khoa. Do đó JEX không chịu trách nhiệm về những trường hợp tự ý áp dụng mà không có chỉ định của bác sĩ