Tại sao viêm khớp dạng thấp gây thiếu máu? Tìm hiểu nguyên nhân và triệu chứng

Viêm khớp dạng thấp và thiếu máu có liên quan như thế nào?

Khi viêm khớp dạng thấp khởi phát, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tạo ra một quá trình viêm ảnh hưởng đến khớp và các mô. Điều này gây ra sự suy giảm sản xuất hồng cầu ở tủy xương, dẫn đến giảm sắt và ảnh hưởng đến khả năng sử dụng sắt của cơ thể.

Hơn nữa, quá trình viêm còn có thể can thiệp vào cách thức cơ thể sản xuất erythropoietin – một hormone quan trọng chịu trách nhiệm điều chỉnh sản xuất hồng cầu. Đây là lý do tại sao viêm khớp dạng thấp không chỉ là một vấn đề về xương khớp mà còn ảnh hưởng đến tình trạng máu trong cơ thể.

Tại sao viêm khớp dạng thấp gây thiếu máu?

Theo Tiến sĩ Sioban Keel, Phó giáo sư Y khoa tại Khoa Huyết học, Trường Y thuộc Đại học Washington ở Seattle, thiếu máu do bệnh mãn tính là tình trạng phổ biến nhất ở những người mắc bệnh viêm khớp dạng thấp (RA). Tiến sĩ Keel chỉ ra rằng, thiếu máu có thể xuất hiện ở những người bị viêm nhiễm liên tục trong cơ thể, bao gồm viêm khớp dạng thấp và các bệnh viêm ruột như bệnh Crohn, viêm loét đại tràng.

Tiến sĩ Keel cũng nêu rõ, tình trạng viêm do viêm khớp dạng thấp cản trở quá trình tái tạo và hấp thụ chất sắt trong cơ thể, dẫn đến thiếu máu. Điều này giúp hiểu rõ hơn tại sao viêm khớp dạng thấp gây thiếu máu. (1)

Thêm vào đó, những loại thuốc thường được sử dụng để kiểm soát viêm khớp dạng thấp như: thuốc chống viêm không steroid (NSAID) và steroid (corticosteroid), cũng có thể là nguyên nhân gây thiếu máu. Theo Viện tiểu đường, tiêu hóa và bệnh thận Quốc gia, NSAID có thể gây kích ứng mãn tính và chảy máu niêm mạc dạ dày, dẫn đến tình trạng mất máu. Mặc dù quá trình mất máu có thể diễn ra chậm và không thể nhận thấy ngay lập tức, nhưng theo thời gian có thể gây thiếu máu nghiêm trọng.

Một số loại thuốc chống viêm trong điều trị viêm khớp dạng thấp cũng có thể là nguy cơ dẫn đến thiếu máu

Các loại thiếu máu do viêm khớp dạng thấp

Theo một số ước tính, có hơn 80% người bệnh viêm khớp dạng thấp bị thiếu máu và tình trạng này có thể biểu hiện qua nhiều dạng khác nhau (2):

1. Thiếu máu do viêm khớp dạng thấp mãn tính

Đây là tình trạng phổ biến trong các trường hợp viêm khớp dạng thấp. Với tình trạng này, cơ thể có lượng sắt dồi dào trong mô nhưng lại không thể sử dụng hiệu quả để sản xuất hồng cầu mới trong máu. Quá trình này dẫn đến sụt giảm số lượng hồng cầu, mặc dù chúng vẫn giữ màu sắc bình thường. Vì vậy, thiếu máu trong viêm khớp dạng thấp không phải do tổn thương hồng cầu mà xuất phát từ quá trình sản xuất hồng cầu.

2. Thiếu máu do thiếu sắt

Loại thiếu máu này xảy ra khi cả lượng sắt trong mô và máu đều bị cạn kiệt, làm giảm khả năng sản xuất hồng cầu mới. Đây là dạng thiếu máu phổ biến nhất, dễ gặp nhất ở những người viêm khớp dạng thấp. Nguyên nhân thường là do chảy máu quá nhiều, đặc biệt ở những người sử dụng các loại thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp, có nguy cơ gây ra xuất huyết tiêu hóa.

3. Thiếu máu tán huyết

Dù không phổ biến, nhưng thiếu máu tán huyết vẫn có thể xuất hiện ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Trong tình trạng này, hồng cầu bị phá hủy nhanh hơn so với bình thường, dẫn đến giảm số lượng hồng cầu trong máu. Ngoài viêm khớp dạng thấp, một số bệnh lý khác như bệnh hồng cầu hình liềm, lupus ban đỏ, cũng có thể là nguyên nhân gây ra thiếu máu tán huyết.

Triệu chứng thường gặp ở người thiếu máu do viêm khớp dạng thấp

Khi bị thiếu máu do viêm khớp dạng thấp, người bệnh cần nhận biết các triệu chứng sớm để có thể can thiệp kịp thời, tránh biến chứng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp mà người bệnh cần lưu ý:

• Mệt mỏi, xanh xao, yếu ớt: Đây là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của tình trạng thiếu máu. Người bệnh sẽ cảm thấy mệt mỏi không lý do, khuôn mặt và toàn thân nhợt nhạt.
• Khó thở, thở dốc, hụt hơi khi thở: Khi cơ thể không nhận đủ oxy do thiếu hồng cầu, người bệnh có thể cảm thấy khó thở, đặc biệt là khi vận động.
• Đau đầu thường xuyên: Sự thiếu hụt oxy trong máu cũng có thể gây ra cảm giác đau đầu kéo dài và thường xuyên.
• Da tái nhợt, xanh xao: Làn da sẽ mất đi vẻ hồng hào tự nhiên và trở nên tái nhợt, xanh xao do thiếu hụt hồng cầu.
• Rụng tóc nhiều: Thiếu máu có thể ảnh hưởng đến quá trình nuôi dưỡng các nang tóc, dẫn đến tình trạng rụng tóc nhiều hơn bình thường.
• Tay chân lạnh, cảm giác kém linh hoạt, nặng nề khi vận động: Quá trình giảm lưu lượng máu đến các chi có thể làm tăng cảm giác lạnh và nặng nề, giảm khả năng linh hoạt.
• Đau tức ngực bất thường, rối loạn nhịp tim, tim đập lúc nhanh lúc chậm: Thiếu máu nghiêm trọng có thể gây ra các vấn đề về tim, bao gồm đau ngực và rối loạn nhịp tim.

Choáng váng, đau đầu, mệt mỏi là những triệu chứng thiếu máu thường gặp

Thiếu máu do viêm khớp dạng thấp có nguy hiểm không?

Giờ đây, bạn đã hiểu tại sao viêm khớp dạng thấp gây thiếu máu. Trong trường hợp thiếu máu nhẹ, việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, bổ sung sắt và một số loại vitamin có thể giúp cải thiện. Tuy nhiên, nếu thiếu máu xuất phát từ các vấn đề bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, bạn cần điều trị sớm và ngăn chặn các biến chứng có thể xảy ra. Một số biến chứng nguy hiểm từ thiếu máu bao gồm:

• Suy nhược cơ thể ở mức độ nghiêm trọng: Tình trạng mệt mỏi quá mức có thể cản trở người bệnh trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
• Ảnh hưởng đến thai kỳ: Phụ nữ mang thai thiếu máu, đặc biệt là thiếu folate, có nguy cơ cao sinh non, ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé.
• Vấn đề về tim: Thiếu máu gây rối loạn nhịp tim, đặc biệt là nhịp tim nhanh không bình thường. Tình trạng thiếu máu lâu dài khiến tim phải làm việc nhiều hơn để bù đắp lượng hồng cầu giảm, dễ dẫn đến suy tim sung huyết.

Nhận biết sớm và điều trị kịp thời thiếu máu do viêm khớp dạng thấp rất quan trọng. Người bệnh cần thăm khám định kỳ và tuân thủ theo lời khuyên của bác sĩ để tránh những biến chứng nguy hiểm.

Phương pháp chẩn đoán thiếu máu do viêm khớp dạng thấp

Để chẩn đoán tình trạng thiếu máu do viêm khớp dạng thấp, có thể áp dụng các xét nghiệm cụ thể sau:

• Xét nghiệm số lượng hồng cầu lưới: Xét nghiệm này giúp đo lường nồng độ các tế bào hồng cầu sắp hình thành, từ đó đánh giá khả năng sản xuất hồng cầu của cơ thể.
• Xét nghiệm ferritin huyết thanh: Xét nghiệm này nhằm mục đích đo lường lượng protein dự trữ sắt trong cơ thể, quan trọng cho quá trình tạo hồng cầu.
• Xét nghiệm acid folic: Kiểm tra lượng acid folic giúp đánh giá quá trình sản xuất hồng cầu trong cơ thể.
• Xét nghiệm vitamin B12: Đo lường nồng độ vitamin B12 trong máu cũng là một phần quan trọng của quá trình chẩn đoán thiếu máu.

Tùy theo tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện một hoặc tất cả các xét nghiệm trên. Khi có dấu hiệu nghi ngờ thiếu máu do viêm khớp dạng thấp, người bệnh nên đến bệnh viện uy tín để được tư vấn và thực hiện các xét nghiệm cần thiết, nhằm đảm bảo kết quả chính xác và có phương pháp điều trị phù hợp.

Cách điều trị thiếu máu cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp

Trong hầu hết các trường hợp, để điều trị thiếu máu cho người bệnh viêm khớp dạng thấp, bác sĩ sẽ điều chỉnh việc sử dụng thuốc, kết hợp thay đổi chế độ dinh dưỡng và lối sống.

• Điều chỉnh việc sử dụng thuốc: Trong trường hợp thiếu máu do ảnh hưởng của thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp, bác sĩ sẽ cân nhắc điều chỉnh liều lượng hoặc loại thuốc. Ngoài ra, người bệnh có thể bổ sung thêm sắt và các loại thực phẩm chức năng chứa acid folic và vitamin B12 theo chỉ định của bác sĩ.
• Bổ sung thực phẩm giàu dinh dưỡng: Tăng cường các thực phẩm giàu sắt trong chế độ ăn hàng ngày cũng là một phần quan trọng trong việc điều trị thiếu máu. Các thực phẩm khuyến khích bao gồm thịt bò, rau lá màu xanh đậm, trái cây giàu vitamin C như cam, quýt, củ cải đường, sữa tươi, nho khô, mật ong,…
• Lưu ý về chế độ ăn uống: Bên cạnh việc tăng cường thực phẩm giàu sắt và vitamin, người bệnh cũng nên hạn chế thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ không tốt cho sức khỏe. Người bệnh nên duy trì một chế độ ăn uống cân đối, lành mạnh để hỗ trợ quá trình phục hồi và cải thiện tình trạng thiếu máu.

Ăn uống đa dạng dinh dưỡng sẽ giúp bạn phòng ngừa các bệnh về khớp và cả bệnh thiếu máu

Xem thêm bài viết viêm khớp dạng thấp nên ăn gì kiêng gì để lựa chọn được những món ăn, thực phẩm phù hợp.

Trong trường hợp người bệnh viêm khớp dạng thấp cần điều trị y tế, hãy lựa chọn bệnh viện hoặc cơ sở y tế uy tín để đảm bảo hiệu quả điều trị. Khoa Nội cơ xương khớp của Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm là một địa chỉ đáng tin cậy trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh lý xương khớp, bao gồm viêm khớp dạng thấp ở người trưởng thành, gout, thoát vị đĩa đệm, thoái hóa khớp, lupus ban đỏ hệ thống, viêm cột sống dính khớp và nhiều bệnh lý khác.

Tại Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh, khoa Nội cơ xương khớp được trang bị hệ thống thiết bị hiện đại và áp dụng các phương pháp chẩn đoán, điều trị theo tiêu chuẩn quốc tế. Sự phối hợp chặt chẽ với các chuyên khoa khác như khoa Chấn thương chỉnh hình, Trung tâm Phẫu thuật khớp – Y học thể thao giúp mang lại những phương pháp chữa trị tối ưu và hiệu quả nhất cho bệnh nhân.

Phương pháp phòng ngừa thiếu máu ở người viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là bệnh mạn tính và khó chữa trị dứt điểm, do đó người bệnh muốn phòng ngừa thiếu máu do viêm khớp dạng thấp trước tiên phải phòng tránh bệnh viêm khớp:

• Vận động và tập thể dục đều đặn: Bạn nên thực hiện các hoạt động thể chất vừa sức để tăng cường sự linh hoạt và dẻo dai của cơ thể. Vận động thường xuyên giúp cải thiện sức khỏe toàn diện và giảm triệu chứng của viêm khớp.
• Duy trì tinh thần thoải mái: Stress và áp lực tinh thần có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của viêm khớp dạng thấp. Vì vậy, giữ tinh thần thoải mái và lạc quan chính là cách hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh.
• Cẩn thận trong các hoạt động hàng ngày: Khi cúi người hay ngẩng đầu, người bệnh nên thực hiện từ từ và nhẹ nhàng để hạn chế nguy cơ gặp phải các triệu chứng của thiếu máu như choáng váng, chóng mặt.
• Ngâm tay chân với nước ấm: Ngâm chân, tay trong nước ấm có thể giúp cải thiện lưu thông máu, đồng thời giảm nhẹ cảm giác đau nhức do viêm khớp.
• Tránh rượu bia và thuốc lá: Rượu bia và thuốc lá đều có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và tình trạng viêm khớp, có thể làm tăng nguy cơ thiếu máu.

Áp dụng các biện pháp phòng ngừa có thể hỗ trợ quá trình điều trị và giúp người bệnh viêm khớp dạng thấp giảm thiểu nguy cơ khởi phát tình trạng thiếu máu. Bạn có thể chủ động phòng ngừa các bệnh về khớp, đặc biệt là viêm khớp dạng thấp, bằng cách bổ sung các tinh chất thiên nhiên có lợi cho xương khớp như Eggshell Membrane (chiết xuất màng vỏ trứng), Collagen Type 2 không biến tính, Collagen Peptide thủy phân, Turmeric Root (củ nghệ), Chondroitin Sulfate,…

Tất cả các tinh chất trên đều có trong viên uống JEX thế hệ mới với khả năng tác động trực tiếp vào cơ chế bệnh sinh, hỗ trợ điều trị viêm khớp dạng thấp hiệu quả:

• JEX hỗ trợ giảm đau xương khớp: Sản phẩm có thể giúp kiểm soát hoạt động của các yếu tố gây viêm như TNFα, interleukin 1, interleukin 6, interferon gamma,… Qua đó, ngăn quá trình viêm tiến triển, bảo vệ xương khớp chắc khỏe và phòng tránh một số biến chứng khớp nghiêm trọng.
• Hỗ trợ tái tạo sụn khớp và xương dưới sụn: Nhờ kích thích tế bào sụn tăng sản xuất chất nền là collagen và aggrecan, sản phẩm hỗ trợ tăng cường chất lượng dịch khớp, giúp khớp vận động mượt mà hơn. Viên uống JEX thế hệ mới còn giúp hỗ trợ cải thiện và hồi phục các khớp bị ảnh hưởng bởi viêm khớp dạng thấp, bảo toàn cấu trúc lẫn chức năng của khớp.

Viên uống JEX thế hệ mới hỗ trợ cải thiện và phục hồi các triệu chứng liên quan đến xương khớp

Hy vọng rằng những thông tin trên đây đã giúp bạn hiểu rõ hơn tại sao viêm khớp dạng thấp gây thiếu máu và biết được các phương pháp cải thiện tình trạng này. Quan trọng hơn hết, khi bị thiếu máu do viêm khớp dạng thấp, người bệnh không nên tự ý áp dụng các phương pháp điều trị tại nhà, mà cần thăm khám và điều trị theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp.