Bệnh khớp Charcot: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách cải thiện

Bệnh khớp Charcot là gì?

Bệnh khớp Charcot hay còn gọi là bệnh thần kinh – cơ, là bệnh lý mạn tính chủ yếu ảnh hưởng đến các khớp ở các chi thường xuyên phải chịu lực như bàn chân, mắt cá chân, làm mất cảm giác hoặc khó cảm nhận được cảm giác nóng, lạnh, đau.

Bệnh thường xảy ra ở bệnh nhân bị tiểu đường, tổn thương tủy sống, bệnh phong… Việc mất cảm giác này khiến người bệnh không nhận biết được các chấn thương và nếu không được can thiệp điều trị có thể gây tổn thương khớp nghiêm trọng và để lại nhiều biến chứng nguy hiểm.

Cơ chế gây bệnh khớp Charcot vẫn chưa được làm rõ. Nhiều giả thuyết đưa ra bệnh có liên quan đến rối loạn mất cảm nhận, làm mất cơ chế tự bảo vệ dễ dẫn đến chấn thương tại chỗ tái phát liên tục, từ đó gây tổn thương và hủy hoại cấu trúc sụn, xương cũng như phần mềm quanh khớp. Bên cạnh đó, còn một số tranh cãi liên quan đến mạch máu – thần kinh có thể làm giãn mạch và tăng lượng máu tại chỗ, có thể gây sung huyết, ứ máu, từ đó dẫn đến tăng hoạt tính hủy hoại xương, khớp.

Nguyên nhân gây bệnh khớp Charcot

Bệnh khớp Charcot xảy ra khi bạn bị chấn thương hoặc bị nhiễm trùng liên quan đến một số bệnh lý như:

1. Tiểu đường

Khớp Charcot có thể là biến chứng nguy hiểm ở người bị tổn thương thần kinh ngoại vi do mắc tiểu đường. Bệnh thường ảnh hưởng đến khớp ở bàn chân hay thường được gọi là bàn chân Charcot và cổ chân. Khớp Charcot là hệ quả của những tổn thương diễn tiến từ từ, làm hủy hoại xương, khớp và các mô mềm trong bàn chân hoặc mắt cá chân.

Điều này khiến xương trở nên yếu hơn, dễ gãy và dễ trật khớp, sai khớp. Nếu không được phát hiện, điều trị sớm, bàn chân sẽ bị biến dạng và gây ra những vết loét nghiêm trọng, làm nhiễm trùng và thậm chí người bệnh có thể phải đoạn chi.

Bệnh khớp Charcot là biến chứng thường gặp của bệnh tiểu đường

2. Giang mai thần kinh

Giang mai biến chứng thần kinh cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh Charcot. Đây là biến chứng của bệnh giang mai giai đoạn cuối, bệnh gây ra do vi khuẩn Treponema pallidum làm tổn thương tủy sống và mô thần kinh ngoại biên. Bệnh thường ảnh hưởng đến khớp gối, cổ chân và khớp háng.

3. Bệnh phong

Bệnh phong là hậu quả của tổn thương thần kinh ngoại biên, làm giảm hoặc mất cảm giác đau, nóng, lạnh. Người bệnh có thể vô tình làm tổn thương các ngón tay, ngón chân, lâu ngày dẫn đến mất ngón tay, ngón chân và tàn phế.

4. Bệnh rỗng tủy xương (Syringomyelia)

Đây là bệnh mạn tính với tình trạng các nang chứa đầy dịch rỗng tủy sống. Khi các nang này phát triển, nó có thể đè lên dây thần kinh của não, gây ra bệnh khớp Charcot, khiến người bệnh rối loạn cảm giác, khó khăn trong việc vận động. Bệnh thường ảnh hưởng đến cột sống, các chi trên, điển hình là khớp vai và khớp khuỷu. Nếu không được điều trị, hốc rỗng tủy lan tới não sẽ gây tàn phế, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh khớp Charcot

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh khớp Charcot có thể kể đến như:

• Chấn thương làm chèn ép tủy sống.
• Mắc bệnh cường vỏ thượng thận, xơ cứng bì, viêm khớp dạng thấp, ung thư.
• Nhiễm khuẩn.
• Sử dụng corticoid kéo dài, nghiện rượu bia, nhiễm hóa chất
• Trẻ sinh ra bị dị tật bẩm sinh do mẹ dùng thuốc Thalidomide trong thời kỳ mang thai

Triệu chứng bệnh khớp Charcot

Ở giai đoạn đầu của bệnh, hầu hết người bệnh chưa có dấu hiệu rõ rệt, chỉ một số ít sẽ xuất hiện các triệu chứng như: Đau khớp nhẹ, chủ yếu khi vận động; sưng khớp nhẹ; hạn chế vận động khớp…

Sau vài tháng hoặc vài năm phát triển âm thầm, bệnh sẽ bộc phát với các triệu chứng, dấu hiệu rõ rệt:

• Đau dữ dội, liên tục kèm triệu chứng sưng khớp, nóng đỏ.
• Mất phản xạ bảo vệ trong khi trương lực cơ vẫn bình thường.
• Khớp đỏ, nóng và mềm khi chạm vào.
• Hạn chế khả năng vận động của các khớp.
• Biến dạng khớp và xương.
• Tụ máu, xuất huyết quanh khớp tổn thương.
• Khớp bị cứng và nghe tiếng lạo xạo.
• Mất cảm giác đau, nóng lạnh ở các khớp.
• Sụn khớp bị bào mòn, đôi khi mọc gai xương.

Bệnh khớp Charcot có nguy hiểm không?

Bản thân bệnh khớp Charcot là một biến chứng của bệnh thần kinh liên quan đến nhiều bệnh nguy hiểm như tiểu đường, bệnh phong, giang mai thần kinh, bệnh rỗng tủy sống. Vậy nên, khi bệnh không được phát hiện sớm và can thiệp đúng cách có thể để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng như:

• Biến dạng bàn chân: Bệnh khớp Charcot phá hủy hoặc chèn các khớp sụn khớp. Đồng thời, làm ảnh hưởng đến các dây chằng xung quanh, dần dần khiến dải mô mềm tại đây suy giảm chức năng và gây ra tình trạng biến dạng bàn chân.
• Cắt cụt chi: Đây là phương pháp bắt buộc đối với những trường hợp các vết loét ở bàn chân hoặc mắt cá chân bị nhiễm trùng.
• Tử vong: Bệnh khớp thần kinh có thể gây tử vong nếu nhiễm trùng lan sang các bộ phận khác của cơ thể.

Biến dạng khớp chân là biến chứng thường gặp của bệnh khớp Charcot

Khi nào người bệnh cần đến gặp bác sĩ?

Khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ bệnh khớp Charcot, bạn nên đến cơ sở y tế có chuyên khoa cơ xương khớp gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đặc biệt, khi bạn đang mắc các bệnh như tiểu đường, giang mai, bệnh phong, các bệnh về khớp khác… cần thăm khám định kỳ để tầm soát bệnh và phát hiện sớm bệnh Charcot (nếu có) để kịp thời điều trị, hạn chế các biến chứng nguy hiểm.

Chẩn đoán bệnh khớp Charcot

Sau khi khám lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định một số phương pháp xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh như:

• Chụp X-quang: Giúp xác định mức độ tổn thương khớp, biến dạng khớp.
• Chụp MRI: Cung cấp cho bác sĩ hình ảnh chi tiết về tình trạng khớp, các mô mềm xung quanh để làm cơ sở chẩn đoán bệnh.
• Chụp CT scan: Trong một số trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định chụp CT scan để đánh giá các tổn thương chi tiết hơn.

Thông thường, để chẩn đoán bệnh khớp Charcot, bác sĩ sẽ xem xét xem người bệnh có bị rối loạn thần kinh trước đó không. Chụp X-quang là phương pháp chẩn đoán quan trọng giúp phát hiện các bất thường sớm của bệnh khớp Charcot với các dấu hiệu chính là mảng xương, phá hủy xương, tạo xương khớp, mất khe khớp…

Đôi khi còn xuất hiện tình trạng dịch khớp và lỏng lẻo khớp. Đồng thời, xương bị biến dạng, các xương mới tạo ở gần vỏ và phát triển theo trục. Các xương gai có kích thước lớn với hình dạng kỳ quái có thể bắt gặp ở rìa hoặc trong các khớp. Các xương gai lớn và cong thường phát triển ở cột sống không phải do bệnh lý cột sống có thể do bệnh khớp Charcot.

Phương pháp điều trị bệnh khớp Charcot

Theo các chuyên gia, việc điều trị bệnh khớp Charcot thường khá phức tạp, đòi hỏi phải kết hợp nhiều phương pháp như:

• Dùng thuốc: Dùng thuốc kiểm soát bệnh tiểu đường, giang mai… kết hợp thuốc giảm đau, chống viêm, tăng mật xương tại chỗ.
• Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu hỗ trợ phục hồi chức năng vận động và sức mạnh của các khớp và chống loét do tì đè.
• Thiết bị hỗ trợ: Bác sĩ có thể chỉ định dùng nẹp, giày chỉnh hình để hạn chế các tổn thương và giảm tải trọng lên các khớp.
• Phẫu thuật: Trong trường hợp tổn thương khớp nặng hoặc gãy xương có thể phẫu thuật nẹp vít bên trong xương. Ngoài ra, trong một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ phải cân nhắc cắt cụt chi và sử dụng các thiết bị cơ học hỗ trợ cho bệnh nhân.

Phẫu thuật là lựa chọn cuối cùng của những người bị khớp Charcot giai đoạn nặng, tổn thương lan rộng

Cách phòng ngừa bệnh khớp Charcot

Để phòng ngừa bệnh khớp Charcot bạn cần chăm sóc sức khỏe tổng thể lẫn xương khớp để duy trì sự linh hoạt và bảo vệ các khớp:

1. Kiểm soát đường huyết

Với người bệnh tiểu đường, việc duy trì mức đường huyết ổn định là rất quan trọng để phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm, trong đó có bệnh Charcot.

2. Duy trì cân nặng phù hợp

Thừa cân, béo phì làm tăng áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp gối và khớp háng. Do đó, duy trì cân nặng hợp là cách đơn giản để giảm nguy cơ mắc các bệnh về khớp.

3. Thể dục thể thao thường xuyên

Tập luyện vừa sức với các bài tập phù hợp giúp tăng cường cơ bắp và sức mạnh các khớp, nhờ đó giúp xương khớp chắc khỏe, phòng ngừa các bệnh về xương khớp.

4. Bảo vệ xương khớp khi vận động

Đảm bảo thực hiện đúng các kỹ thuật khi tham gia các hoạt động vận động. Nếu cần thiết nên sử dụng đồ bảo hộ, đặc biệt khi tham gia các hoạt động thể chất với cường độ cao.

5. Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng – 1 năm/lần giúp kiểm soát các bệnh lý về xương khớp. Từ đó phát hiện sớm và điều trị kịp thời, phòng tránh các biến chứng nguy hiểm.

Bệnh khớp Charcot là bệnh lý mạn tính nguy hiểm, gây mất cảm giác đau, nóng, lạnh, làm tổn thương nghiêm trọng các khớp, ảnh hưởng đến khả năng vận động, có nguy cơ gây biến dạng khớp và thậm chí phải cắt cụt chi. Khi có các dấu hiệu nghi ngờ bệnh, tốt nhất nên gặp bác sĩ chuyên khoa xương khớp để khám, kiểm tra sớm, tránh các biến chứng nguy hiểm.