Lưng tôm: Nguyên nhân, dấu hiệu thường gặp và cách cải thiện

Lưng tôm là gì?

Lưng tôm hay gù lưng (tiếng Anh là Kyphosis) là tình trạng cột sống bị cong về phía trước quá mức và gây biến dạng phần lưng trên. Vùng lưng trên của cột sống thường sẽ có một đoạn cong nhẹ có tác dụng hỗ trợ cột sống trong việc nâng đỡ phần đầu và hấp thụ các va chạm. Tuy nhiên, người bị lưng tôm sẽ có phần lưng cong hơn 50 độ, khiến đầu bị chùng xuống.

Bệnh lý này có thể được phân loại thành những dạng như:

• Gù lưng tôm bẩm sinh: đốt sống cổ của trẻ sơ sinh có hình dạng hoặc số lượng bất thường.
• Gù lưng tôm tư thế: tình trạng cột sống cong dù các đốt sống có hình dạng bình thường, diễn ra phổ biến ở giai đoạn thiếu niên và phụ nữ.
• Gù lưng tôm Scheuermann: các đốt sống có hình chêm hoặc hình tam giác (thay vì hình hộp hoặc hình chữ nhật) ảnh hưởng đến cấu trúc đốt sống, khiến cột sống bị cong.

Lưng tôm là tình trạng cột sống gặp vấn đề và đưa về phía trước quá nhiều

Nguyên nhân gây gù lưng tôm

Lưng tôm có thể làm thay đổi cấu trúc của cột sống, dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Do đó, nắm rõ nguyên nhân gây gù lưng sẽ giúp phòng tránh hiệu quả tình trạng này.

1. Thoái hóa đĩa đệm

Đĩa đệm là phần có lớp vỏ bao xơ và nhân gel nhầy, nằm giữa đốt sống, hoạt động như một “tấm đệm” hấp thụ các xung động, giảm xóc cho cột sống. Quá trình lão hóa hoặc viêm nhiễm có thể làm cho các đĩa đệm này mất nước và co lại, khiến các đốt sống bị kéo lại gần nhau hơn. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến gù lưng tôm.

2. Loãng xương

Loãng xương (tiếng Anh là Osteoporosis) là một yếu tố khác gây gù lưng tôm. Đây là tình trạng xương bị suy giảm mật độ và mỏng dần theo thời gian, khiến các đốt sống nén xuống và cột sống bị biến dạng, cong hơn. Loãng xương cũng là nguyên nhân gây gãy nén đốt sống – tình trạng đốt sống bị gãy sụp do bị nén quá mức.

Loãng xương thường xảy ra ở những nhóm người sau: người cao tuổi, phụ nữ sau khi sinh hoặc ở giai đoạn tiền mãn kinh – mãn kinh, người sử dụng Corticosteroid trong thời gian dài.

3. Các bệnh lý về xương

Các bệnh lý về xương khớp như thoát vị đĩa đệm, bệnh Scheuermann có thể khiến cột sống bị cong, gây ra tình trạng gù lưng tôm. Ngoài ra, một số bệnh lý khác cũng có thể gây gù lưng tôm như: hội chứng Ehlers-Danlos, hội chứng Marfan, bệnh Prader-Willi,…

4. Sai tư thế

Sai tư thế là một trong những nguyên nhân gây gù lưng tôm phổ biến. Thói quen xấu như đứng, ngồi không thẳng lưng, cúi người về phía trước khi ngồi, tựa lưng vào ghế quá sâu, mang vác ba lô hay vật nặng,… có thể gây áp lực lên cột sống, khiến cột sống cong dần theo thời gian. Đặc biệt, trẻ em hay thanh thiếu niên đang ở trong giai đoạn xương phát triển, nếu mắc phải những thói quen xấu trên có thể ảnh hưởng đến cấu trúc xương khi trưởng thành.

Thói quen xấu khi ngồi hoặc đứng có thể gây áp lực lên cột sống dẫn đến tình trạng lưng tôm

5. Chấn thương cột sống

Gãy đốt sống do va đập hoặc do xương bị suy yếu và bị nén lại quá mức có thể ảnh hưởng đến cấu trúc của cột sống, dẫn đến lưng tôm hoặc vẹo cột sống.

6. Ung thư

Khối u hình thành do sự phát triển bất thường của các tế bào mô tại màng ngoài tủy sống hoặc trong tủy sống có thể làm suy yếu đốt sống và gây biến dạng cột sống. Ngoài ra, một số hình thức điều trị như hóa trị, xạ trị cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng xương khớp, làm tăng nguy cơ bị lưng tôm.

7. Sau phẫu thuật

Khi thực hiện các phẫu thuật như cắt đốt sống, cắt đốt sống sau,… các dây chằng và lớp đệm sẽ bị loại bỏ, ảnh hưởng đến độ cong của cột sống và có thể gây ra tình trạng lưng tôm.

8. Dị tật bẩm sinh

Thai nhi trong quá trình hình thành nếu gặp tình trạng bất thường ở cột sống hay đốt sống bị dính lại có thể gây dị tật cột sống bẩm sinh, khiến lưng bị gù khi trường thành và làm tăng nguy cơ ảnh hưởng đến các cơ quan như tim, phổi, não,…

Dấu hiệu gù lưng tôm

Để xác định xem bạn có đang mắc phải tình trạng lưng tôm hay không, bạn có thể nhận biết qua những dấu hiệu sau đây:

• Cột sống cong về phía trước, dáng người có xu hướng khom về phía trước khiến tư thế giống như đang cúi gập người.
• Có thể nhìn thấy một gò cao hơn bất thường ở phần lưng trên.
• Lưng bị đau nhức, cơ bắp nhức mỏi, đặc biệt là ở phần lưng và sau đùi.
• Bị cứng cơ, ngứa ngáy hoặc tê bì ở lưng.
• Gặp khó khăn trong việc điều chỉnh lại thẳng lưng, giảm khả năng vận động, cơ thể mất đi sự linh hoạt.
• Di chuyển khó khăn, cơ thể mệt mỏi, chức năng tiểu tiện bị ảnh hưởng.

Ảnh hưởng của gù lưng tôm với người bệnh

Hậu quả của bệnh gù lưng tôm có thể khác nhau ở mỗi người, tùy theo mức độ bệnh. Dưới đây là những hậu quả thường gặp:

• Dáng đi bị xấu, phần đầu có xu hướng nhô ra trước, cột sống lưng nhô lên cao, khiến người bệnh nhìn như đang gập người. Ngoại hình bị ảnh hưởng có thể khiến người bệnh cảm giác tự ti.
• Gây cảm giác tê bì, đau đớn khiến người bệnh cảm thấy khó chịu, làm giảm chất lượng cuộc sống.
• Cơ lưng của người bị gù lưng thường suy yếu, ảnh hưởng đến khả năng vận động, khiến các hoạt động như đi lại, đứng lên, ngồi xuống, nằm xuống, nhìn lên,… trở nên khó khăn.
• Khi cột sống bị cong, người bệnh thường sẽ có tư thế ngồi khiến phần bụng bị gập lại, cản trở hoạt động của các cơ quan trong hệ tiêu hóa và dẫn đến những biểu hiện như đau bao tử, khó tiêu, trào ngược axit, ợ nóng,…
• Bên cạnh hệ tiêu hóa, sự thay đổi cấu trúc của cột sống cũng tạo áp lực lên các cơ quan xung quanh như phổi, tim,…

Gù lưng tôm có thể gây đau đớn ở lưng và ảnh hưởng đến khả năng vận động

Gù lưng tôm có chữa được không?

Khả năng chữa khỏi hoàn toàn gù lưng tôm phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, độ tuổi và lối sống, thói quen của người bệnh. Các phương pháp điều trị khác nhau có thể được đề xuất bởi bác sĩ và đòi hỏi sự kiên nhẫn và thực hiện đúng quy trình trị liệu từ phía người bệnh.

Khi tình trạng không quá nghiêm trọng, người bệnh có thể áp dụng các liệu pháp để hồi phục dần về trạng thái bình thường. Tuy nhiên, khi tình trạng càng kéo dài thì khả năng hồi phục hoàn toàn thấp hơn. Mặc dù không thể đảm bảo chữa khỏi dứt điểm, các phương pháp điều trị có thể giúp giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Cách phòng ngừa gù lưng tôm

Để phòng ngừa tình trạng lưng tôm từ sớm, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau:

• Giữ tư thế đứng và ngồi sao cho lưng và vai thẳng, tránh làm tư thế buông thõng vai. Tìm cách di chuyển và vận động nhẹ nhàng nếu bạn phải ngồi làm việc trong thời gian dài.
• Hạn chế việc mang vác đồ nặng, nếu cần thiết, hãy đảm bảo thực hiện đúng kỹ thuật khi nâng đồ để giảm áp lực lên cột sống. Nên sử dụng các loại cặp sách được thiết kế chống gù lưng.
• Tập thể dục đều đặn với cường độ phù hợp để tăng cường sự dẻo dai cho cột sống, tăng cường sức khỏe cơ bụng và cơ lưng như bơi lội, chạy bộ, tập yoga,…
• Kiểm soát cân nặng ở mức hợp lý để hạn chế áp lực lên cột sống.
• Lựa chọn đệm với thiết kế duy trì lưng thẳng trong khi ngủ.

Ngoài ra, để phòng ngừa gù lưng tôm, bạn có thể bổ sung những dưỡng chất thiên nhiên giúp bảo vệ và giữ gìn xương khớp từ bên trong. Trong quá trình tìm kiếm phương pháp nuôi dưỡng sụn khớp hiệu quả, các nhà khoa học đã phát hiện tác dụng của Collagen Type 2 không biến tính & Collagen Peptide thủy phân, Turmeric Root (chiết xuất từ nghệ), Chondroitin Sulfate, Eggshell Membrane (tinh chất từ màng vỏ trứng),… trong việc kích thích sản xuất Collagen Type 2 và Aggrecan – các chất cần thiết để tái tạo sụn khớp và cải thiện chất lượng dịch khớp.

Sử dụng JEX thế hệ mới với thành phần kết hợp từ những tinh chất thiên nhiên giúp hỗ trợ quá trình tái tạo sụn khớp và làm chậm quá trình thoái hóa khớp, từ đó bảo vệ cột sống và hỗ trợ ngăn ngừa lưng tôm. Ngoài ra, JEX còn có tác dụng hỗ trợ kiểm soát các chất khởi phát quá trình viêm như TNF-α, Interleukin 1, Interleukin 6, Interferon gamma,… bảo vệ xương khớp chắc khỏe, toàn diện.

JEX bổ sung những dưỡng chất từ thiên nhiên có vai trò nâng cao chất lượng xương khớp và hạn chế nhiều nguyên nhân gây gù lưng tôm

Khi nào người gù lưng tôm cần đến gặp bác sĩ?

Khi phát hiện lưng còng xuống nhiều hơn 50 độ và gặp khó khăn trong việc điều chỉnh lại tư thế, người bệnh nên đến các cơ sở y tế đáng tin cậy để khám bệnh ngay. Bên cạnh đó, bạn cần tham khảo ý kiến của chuyên gia ngay nếu gù lưng đi kèm với tình trạng như: đau đớn kéo dài dù đã sử dụng thuốc giảm đau, vận động gặp khó khăn, tê bì, cứng cơ, mất kiểm soát về đường tiểu hoặc xuất hiện các triệu chứng không bình thường khác.

Người từng bị chấn thương như gãy xương, ngã từ độ cao, tai nạn va đập mạnh,… nên thường xuyên đến các cơ sở y tế để kiểm tra tình trạng hồi phục và phòng ngừa các biến chứng. Ngoài ra, việc kiểm tra sức khỏe xương khớp định kỳ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa lưng tôm.

Chẩn đoán gù lưng tôm

Khi thăm khám, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện những kiểm tra sau để chẩn đoán được chính xác nhất tình trạng gù lưng tôm của người bệnh:

• Thăm khám lâm sàng: kiểm tra chiều cao, thể trạng, độ còng của lưng, kiểm tra khả năng phản xạ, sức cơ,…
• Chẩn đoán hình ảnh: một số hình thức có thể được áp dụng để cho ra kết quả chính xác về cấu trúc xương như: chụp X-quang, chụp cắt lớp vi tính CT, chụp cộng hưởng từ MRI, đo mật độ xương BMD.

• Kiểm tra thần kinh: phương pháp điện chẩn thần kinh – cơ giúp xác định mức độ dẫn truyền xung thần kinh giữa các chi và tủy sống, thường được áp dụng khi người bệnh bị tê bì, yếu cơ.

Phương pháp điều trị và cải thiện hiện tượng lưng tôm

Những phương pháp nào có thể được áp dụng để điều trị tình trạng lưng tôm? Dưới đây là những cách điều trị thường được áp dụng.

Điều trị gù lưng tôm bằng thuốc

Khi phát hiện người bệnh bị lưng tôm, bác sĩ có thể tư vấn một số loại thuốc điều trị phù hợp với triệu chứng bệnh. Thông thường, các loại thuốc giảm đau như Ibuprofen, Naproxen Natri, Acetaminophen,… sẽ được tư vấn sử dụng để cải thiện tình trạng đau nhức.

Ngoài ra, nếu nguyên nhân gây lưng tôm là loãng xương thì bác sĩ sẽ yêu cầu điều trị loãng xương, có thể bằng các một số loại thuốc tăng cường mật độ xương để tránh tình trạng gãy nén đốt sống dẫn đến gù lưng tôm.

Điều trị lưng tôm bằng phẫu thuật

Đây cũng là một phương pháp có thể được áp dụng khi tình trạng gù lưng tôm trở nên nghiêm trọng, gây đau đớn cản trở sinh hoạt bình thường của người bệnh hoặc chèn ép tủy sống, rễ thần kinh,,… Ngoài ra, trong trường hợp có khối u hoặc bị nhiễm trùng thì bác sĩ cũng có thể chỉ định điều trị bằng phẫu thuật.

Các liệu pháp trị liệu khác

Để việc điều trị gù lưng đạt hiệu quả cao hơn, bên cạnh việc sử dụng thuốc hoặc phẫu thuật, những phương pháp dưới đây có thể giúp hỗ trợ quá trình điều trị.

• Sử dụng nẹp, dụng cụ hỗ trợ

Người bị gù lưng tôm Scheuermann hoặc trẻ em, trẻ vị thành niên trong độ tuổi hệ vận động đang phát triển có thể được tư vấn sử dụng các loại nẹp lưng để giữ cho lưng được thẳng, hỗ trợ ngăn chặn tiến triển của bệnh. Tùy thuộc vào đối tượng và tình trạng bệnh mà bác sĩ có thể tư vấn loại dụng cụ và thời gian sử dụng phù hợp.

• Vật lý trị liệu

Người bệnh có thể thực hiện một số bài tập vật lý trị liệu dưới sự hướng dẫn của chuyên gia để cải thiện sự biến dạng của cột sống và giảm đau nhức. Các bài tập có thể được áp dụng là: bài tập kéo giãn cơ thể, bài tập tăng cường cơ bắp ở vùng bụng, lưng, cơ đùi sau, phương pháp trị liệu thần kinh cột sống (chiropractic),…

Một số bài tập vật lý trị liệu từ chuyên gia có thể giúp cải thiện tình trạng lưng tôm

• Thay đổi tư thế ngồi

Những điều cần lưu ý để giữ cho tư thế ngồi được chuẩn, tránh gây nhức mỏi lưng, vai gáy và hạn chế nguy cơ gù lưng là: thả lỏng vai, giữ cho lưng thẳng, mắt nhìn về phía trước; hai chân thả lỏng, bắp chân và đầu gối tạo một góc 90 độ, tránh bắt chéo chân hoặc mắt cá chân; để cho phần mông chạm vào lưng ghế và phân bố trọng lượng đều ở cả hai bên hông;…

Tránh việc ngồi quá lâu mà nên thường xuyên kéo dãn cơ, đi lại trong vòng 1 – 2 phút cứ sau 1 tiếng ngồi làm việc liên tục. Đối với trẻ vị thành niên có hệ xương đang phát triển, nên chú ý duy trì tư thế đúng từ sớm để tránh những hậu quả trong tương lai.

• Thay đổi chế độ dinh dưỡng

Chế độ ăn uống hợp lý cũng có thể cung cấp chất dinh dưỡng để giúp xương khớp khỏe mạnh. Người bệnh nên bổ sung những loại thực phẩm giàu vitamin D và canxi hay chứa những chất hỗ trợ quá trình hấp thụ canxi có lợi cho xương như bông cải, đậu nành, hạnh nhân, cá ngừ, cam, rau chân vịt,…

• Tập thể dục, yoga thường xuyên

Tập luyện thể dục thể thao đúng cách và điều độ mỗi ngày có thể giúp nâng cao sức khỏe của các cơ ở lưng, giúp kéo dãn để cho cột sống khỏe mạnh hơn và hỗ trợ điều chỉnh tư thế. Bên cạnh các bài tập đi bộ, chạy bộ, bơi lội,… bạn cũng có thể tham khảo một số bài tập phù hợp với người bị lưng tôm.

Bài tập cho người gù lưng tôm

Người bị lưng tôm có thể thực hiện những bài tập dưới đây để cải thiện tình trạng bệnh của mình.

1. Bài tập tư thế rắn hổ mang

Tư thế rắn hổ mang giúp làm giãn cột sống, tăng sức mạnh và sự linh hoạt cơ lưng và cơ vai. Cách thực hiện:

• Nằm sấp trên sàn, đặt hai bàn tay bên cạnh ngực, với lòng bàn tay chạm sàn và ngón tay hướng về phía trước.
• Đưa cánh tay vào gần thân người, đặt khuỷu tay sát vào cơ thể.
• Vừa hít vào vừa sử dụng cơ lưng để nhấc ngực và đầu lên, siết bụng và cổ hơi ngửa về sau.
• Vào lúc này, duỗi thẳng cánh tay, giữ lòng bàn tay chạm sàn và chỉ đẩy bằng cơ lưng.
• Giữ tư thế này trong 20 giây, hít thở đều rồi vừa thở ra vừa từ từ hạ người trở lại tư thế ban đầu. Sau một thời gian tập luyện, bạn cũng có thể tăng dần thời gian luyện tập.

Rắn hổ mang là tư thế yoga có thể áp dụng để cải thiện gù lưng

2. Bài tập yoga tư thế chim chó

Tư thế chim chó là một tư thế hỗ trợ cho việc kéo dãn cơ thể và giúp cải thiện tình trạng gù lưng tôm. Cách thực hiện bài tập này:

• Quỳ gối trên thảm tập, đặt hai lòng bàn tay sát sàn, cánh tay vuông góc với sàn.
• Từ từ nâng cánh tay phải lên cao và duỗi chân trái, cố gắng tạo một đường thẳng từ cổ xuống đầu gối.
• Ngẩng đầu lên cao, giữ cổ và vai thả lỏng.
• Giữ tư thế này trong vòng 10 giây, vừa hít thở sâu vừa cố gắng thư giãn và kéo dãn cơ thể rồi từ từ hạ tay và chân về vị trí ban đầu. Thực hiện lặp lại động tác từ 5 – 10 lần.

Bài tập tư thế chim chó giúp kéo dãn cơ và giữ cho cột sống thẳng hơn

Lưu ý: Nên tham khảo ý kiến từ chuyên gia để việc tập luyện đúng quy trình, tránh tập sai dẫn đến những hậu không mong muốn.

Bài viết liên quan:

• Còng lưng: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị
• Đau lưng: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách cải thiện hiệu quả

Lưng tôm là một trong những tình trạng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến ngoại hình và hoạt động của người bệnh, thậm chí dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng khác. Việc chủ động giữ tư thế đúng từ sớm, tập luyện thể dục thể thao và bổ sung các dưỡng chất từ thiên nhiên sẽ giúp bảo vệ xương khớp khỏe mạnh và phòng ngừa gù lưng tôm.